ทสกัมมปถวรรคที่ 3

อรรถกถาอสมาทิตสูตรที่ 1

ในสูตรอื่นจากวรรคที่ 2 นี้ อสมาหิตสูตรที่ 1 (ข้อ 390)
พระองค์ตรัสด้วยอำนาจแห่งธรรมมีอัสสัทธาเป็นต้น 5 อย่าง. ทุสสีล-
สูตรที่ 2 (ข้อ 391) ก็ตรัสเช่นนั้น. แต่ในอสมาหิตสูตรที่ 1
พระองค์ตรัส อสมาหิต บท เป็นบทที่ 4. ในทุสสีลสูตรที่ 2
พระองค์ตรัส ทุสสีล บท เป็นบทที่ 4. เมื่อพระองค์ตรัสอย่างนี้ เป็น
อันตรัสตามอัธยาศัยของบุคคลผู้จะตรัสรู้.
บทว่า อสมาหิตา ในสูตรที่ 1 นี้ ความว่า เว้นจากอุปจาร-
สมาธิ และอัปปนาสมาธิ. บทว่า ทุสฺสีลา แปลว่า ไม่มีศีล. สูตรที่ 3
พระองค์ตรัสด้วยอำนาจอัธยาศัยของบุคคลผู้จะตรัสรู้. สูตรที่ 4 ตรัส
ด้วยอำนาจกรรมบถ 7. สูตรที่ 5 ตรัสด้วยอำนาจกรรมบถ 10.

2. ทุสสีลสูตร

ว่าด้วยการคบค้าของสัตว์โดยธาตุว่าด้วยศรัทธาและหิริ

[391] พระผู้มีพระภาคเจ้าประทับอยู่ ณ พระเชตวัน อาราม
ของท่านอนาถบิณฑิกเศรษฐี กรุงสาวัตถี. ณ ที่นั้นแล พระผู้มีพระ-
ภาคเจ้าตรัสเรียกว่าภิกษุทั้งหลาย. . . แล้วได้ตรัสว่า ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย
สัตว์ทั้งหลายย่อมคบค้ากัน ย่อมสมาคมกัน โดยธาตุเทียว คือสัตว์จำพวก
ที่ไม่มีศรัทธา ย่อมคบค้ากัน ย่อมสมาคมกันกับสัตว์จำพวกที่ไม่มีศรัทธา

สัตว์จำพวกที่ไม่มีหิริ ย่อมคบค้ากัน ย่อมสมาคมกันกับสัตว์จำพวกที่
ไม่มีหิริ สัตว์จำพวกที่ไม่มีโอตตัปปะ ย่อมคบค้ากัน ย่อมสมาคมกัน
กันสัตว์จำพวกที่ไม่มีโอตตัปปะ สัตว์จำพวกที่ทุศีล ย่อมคบค้ากัน ย่อม
สมาคมกันกับสัตว์จำพวกที่ทุศีล สัตว์จำพวกที่มีปัญญาทราม ย่อมคบ
ค้ากัน ย่อมสมาคมกันกับสัตว์จำพวกที่มีปัญญาทราม สัตว์จำพวกที่มี
ศรัทธา ย่อมคบค้ากัน ย่อมสมาคมกันกับสัตว์จำพวกที่มีศรัทธา สัตว์
จำพวกที่มีหิริ ย่อมคบค้ากัน ย่อมสมาคมกันกับสัตว์จำพวกที่มีหิริ
สัตว์จำพวกที่มีโอตตัปปะ ย่อมคบค้ากัน ย่อมสมาคมกันกับสัตว์จำพวก
ที่มีโอตัปปะ สัตว์จำพวกที่มีศีล ย่อมคบค้ากัน ย่อมสมาคมกันกับสัตว์
จำพวกที่มีศีล สัตว์จำพวกที่มีปัญญา ย่อมคบค้ากัน ย่อมสมาคมกัน
กับสัตว์จำพวกที่มีปัญญา.
จบทุสสีลสูตรที่ 2

อรรถกถาทุสสีลสูตรที่ 2

ในทุสสีลสูตรที่ 2 บทว่า ทุสฺสีลา ได้แก่ ไม่มีศีล.
จบอรรถกถาทุสสีลสูตรที่ 2

3. ปัญจสิกขาปทสูตร

ว่าด้วยการคบค้าของสัตว์โดยธาตุต่างด้วยศีล 5

[392] ข้าพเจ้าได้ฟังมาแล้วอย่างนี้:-
สมัยหนึ่ง พระผู้มีพระภาคเจ้าประทับอยู่ ณ พระเชตวัน อาราม