อุปยนฺติ ความว่า อวิชชา ย่อมไหลไปเบื้องบนหรือสามารถเป็นปัจจัย
แก่สังขารทั้งหลาย. บทว่า สงฺขาเร อุปยาเปติ ความว่า ย่อมยังสังขารใน
เบื้องบนให้เป็นไป คือให้เจริญ. พึงทราบความทุกๆ บทด้วยประการฉะนี้.
บทว่า อปฺยนฺโต ได้แก่ปราศไป คือแล่นลง. บทว่า อวิชฺชา อปยนฺติ
ความว่า อวิชชาไปปราศ คือแล่นลง ย่อมไม่สามารถเป็นปัจจัยแก่สังขาร
ในเบื้องบน. บทว่า สงฺขาเร อปยาเปติ ได้แก่ย่อมไม่ยังสังขารให้
ดำเนินไป. ในบททั้งปวงก็นัยนี้.
จบอรรถกถาอุปยสูตรที่ 9

10. สุสิมบุตร

ว่าด้วยการหลุดพ้นด้วยปัญญา

[278] ข้าพเจ้าได้สดับมาอย่างนี้ :-
สมัยหนึ่ง พระผู้มีพระภาคเจ้าประทับอยู่ ณ พระเชตวัน กลัน-
ทกนิวาปสถาน กรุงราชคฤห์. สมัยนั้นแล พระผู้มีพระภาคเจ้าอันเทวดา
และมนุษย์ทั้งมวลสักการะ เคารพ นับถือ บูชา ยำเกรง ทรงได้จีวร
บิณฑบาต เสนาสนะ และเภสัชบริขารเป็นปัจจัยแก่คนไข้ แม้ภิกษุสงฆฺ
อันเทวดาและมนุษย์ทั้งมวลก็สักการะ เคารพ นับถือ บูชา ยำเกรง
ได้จีวร บิณฑบาต เสนาสนะ และเภสัชบริขารเป็นปัจจัยแก่คนไข้ แต่
พวกปริพาชกเดียรถีย์อื่น อันเทวดาและมนุษย์ทั้งมวลไม่ลักการะ ไม่
เคารพ ไม่นับถือ ไม่บูชา ไม่ยำเกรง ไม่ได้จีวร บิณฑบาต เสนาสนะ
และเภสัชบริขารเป็นปัจจัยแก่คนไข้