4. มณิภัททสูตร

ผู้มีส่วนแห่งเมตตาไม่มีเวร

[811] สมัยหนึ่ง พระผู้มีพระภาคเจ้าประทับอยู่ที่เจดีย์ชื่อมณิมาฬกะ
อันเป็นที่ครอบครองของยักษ์ชื่อมณิภัททะ ในแคว้นมคธ.
[812] ครั้งนั้นแล ยักษ์ชื่อมณิภัททะเข้าไปเฝ้าพระผู้มีพระภาคเจ้า
ได้กล่าวคาถานี้ในสำนักพระผู้มีพระภาคเจ้า
ความเจริญย่อมมีแก่คนมีสติทุกเมื่อ
คนมีสติย่อมได้ความสุข ความดีย่อมมีแก่
คนมีสติเป็นนิตย์ และคนมีสติย่อมหลุดพ้น
จากเวร.
พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสว่า
ความเจริญย่อมมีแก่คนมีสติทุกเมื่อ
คนมีสติย่อมได้ความสุข ความดีย่อมมี
แก่คนมีสติเป็นนิตย์ แต่คนมีสติยังไม่
หลุดพ้นจากเวร.
[813] ผู้ใดมีใจยินดีในความไม่เบียดเบียน
ตลอดวันและคืนทั้งหมด และเป็นผู้มี
ส่วนแห่งเมตตาในสรรพสัตว์ ผู้นั้นย่อม
ไม่มีเวรกับใคร.

อรรถกถามณิภัททสูตร

พึงทราบวินิจฉัยในมณิภัททสูตรที่ 4 ต่อไปนี้ :-
บทว่า สุขเมธติ ได้แก่ ย่อมได้ความสุข. บทว่า สุเว เสยฺโย
ความว่า ประเสริฐเป็นนิตย์. บทว่า เวรา น ปริมุจฺจติ ความว่า
ย่อมไม่หลุดพ้นจากเวรด้วยเหตุเท่านี้ว่า เรามีสติ. บทว่า ยสฺส ได้แก่
ของพระอรหันต์ใด. บทว่า อหึสาย ได้แก่ ในกรุณา และในส่วนเบื้องต้น
แห่งกรุณา. บทว่า เมตฺตํ โส ความว่า พระอรหันต์นั้น เจริญเมตตา
และส่วนเบื้องต้นแห่งเมตตา. อีกอย่างหนึ่ง ส่วนเรียกว่า อํโส. ชื่อว่า ส่วน
แห่งเมตตา เพราะอรรถว่า เขามีส่วนเมตตา. มีอธิบายดังนี้ว่า ใจของ
พระอรหันต์ใดยินดีแล้วในความไม่เบียดเบียนตลอดกาลทั้งปวง. อนึ่ง ส่วน
แห่งเมตตาของพระอรหัตใด มีอยู่ในสรรพสัตว์ ดูก่อนยักษ์ ชื่อว่า เวร
ของพระอรหันต์นั้น จึงไม่มีกับบุคคลไรๆ.
จบอรรถกถามณิภัททสูตรที่ 4.