ไปทางไม่เรียบ เพลาเกวียนก็หักสะบั้น
ต้องซบเซา ฉันใด บุคคลออกนอกธรรม
หันไปประพฤติตามอธรรม ก็ฉันนั้น เป็น
คนเขลาเบาปัญญา ดำเนินไปทางมฤตยู
ต้องซบเซาอยู่ เหมือนพ่อค้าเกวียนมีเพลา
เกวียนหัก ฉะนั้น.

อรรถกถาเขมสูตร

พึงทราบวินิจฉัยในเขมสูตรที่ 2 ต่อไป :-
บทว่า ปฏิกจฺเจว แปลว่า ก่อนทีเดียว. บทว่า อกฺขจฺฉินฺโนว
ฌายติ ความว่า พ่อค้าเกวียน มีเพลาเกวียนหักเสียแล้ว ย่อมซบเซา คือ
ต้องใช้ความคิดมาก. ในคาถาที่ 2. บทว่า อกฺขจฺฉินฺโนว แปลว่า เหมือน
พ่อค้าเกวียนมีเพลาเกวียนหักเสียแล้ว.
จบอรรถกถาเขมสูตรที่ 2

3. เสรีสูตร

[282] เสรีเทพบุตร ครั้นยืนอยู่ ณ ที่ควรส่วนข้างหนึ่งแล้วได้กล่าว
คาถาทูลถวายพระผู้มีพระภาคเจ้าว่า
เทวดาและมนุษย์ทั้งสองพวก ต่าง
ยินดีข่าวและน้ำด้วยกันทั้งนั้น เออ ก็ผู้
ที่ไม่ยินดีข้าวและน้ำชื่อว่ายักษ์โดยแท้.
[283] พระผู้มีพระภาคเจ้าได้ตรัสตอบเสรีเทพบุตร ด้วยพระคาถาว่า
ชนเหล่าใดมีใจผ่องใส ให้ข้าวและ
น้ำนั้นด้วยศรัทธา ข้าวและน้ำนั้นแล ย่อม
พะนอชนเหล่านั้นในโลกนี้และโลกหน้า
เพราะเหตุนั้น พึงเปลื้องความตระหนี่เสีย
ครอบงำมลทินคือความตระหนี่เสีย ให้
ทาน บุญเท่านั้นย่อมเป็นที่พึ่งของเหล่า
สัตว์ในโลกหน้า.
[284] ส. น่าอัศจรรย์พระเจ้าข้า ไม่เคยมีมา พระเจ้าข้า พระ-
ดำรัสนี้พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสดีแล้วว่า
ชนเหล่าใดมีใจผ่องใส ให้ข้าวและ
น้ำนั้นด้วยศรัทธา ข้าวและน้ำนั้นแล ย่อม
พะนอชนเหล่านั้นทั้งในโลกนี้และโลก
หน้าเพราะเหตุนั้น พึงเปลื้องความตระหนี่