อรรถกถาโลกสูตร

พึงทราบวินิจฉัยในโลกสูตรที่ 10 ต่อไป :-
ในคำว่า กิสฺมึ โลโก สมุปฺปนฺโน นี้เทวดาทูลถามว่า เมื่ออะไร
เกิดขึ้น โลกจึงเกิดขึ้น บทว่า ฉสุ นี้ พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสตอบว่า เมื่อ
อายตนะภายใน 6 เกิดขึ้น โลกจึงเกิดขึ้น. บทว่า ฉสุ กุพฺพติ ได้แก่ ย่อม
ทำความชมเชยในอายตนะ 6 เหล่านั้นนั่นแหละ. บทว่า อุปาทาย อธิบายว่า
ก็โลกยึดถือ คือ อาศัยแล้ว เกี่ยวเนื่องแล้วซึ่งอายตนะเหล่านั้นนั่นแหละเป็น
ไป. บทว่า วิหญฺญติ แปลว่า ย่อมเดือดร้อน คือย่อมบีบคั้น ในเพราะ
อายตนะ 6 เหล่านั้นนั่นเอง อธิบายว่า ปัญหานี้มาด้วยสามารถแห่งอายตนะ
อันเป็นภายในด้วยประการฉะนี้ ส่วนการนำมาด้วยสามารถแห่งอายตนะทั้งภาย
ในและภายนอก ก็ย่อมสมควร. เพราะว่า เมื่ออายตนะภายใน 6 เกิดขึ้นแล้ว
อายตนะภายนอกนี้ก็ชื่อว่าเกิดขึ้นแล้ว ดังนั้น พระผู้มีพระภาคเจ้า จึงตรัสว่า
โลกย่อมทำความชมเชยในอายตนะภายนอก 6 โลกยึดถืออายตนะภายใน 6 โลก
ย่อมเดือดร้อน ในเพราะอายตนะภายนอก 6 ดังนี้.
จบอรรถกถาโลกสูตรที่ 10
จบอันธวรรคที่ 7

สูตรที่กล่าวในอันธวรรคนั้น คือ

1. นามสูตร 2. จิตตสูตร 3. ตัณหาสูตร 4. สัญโญชนสูตร 5.
พันธนสูตร 6. อัพภาหตสูตร 7. อุฑฑิตสูตร 8. ปิหิตสูตร 9. อิจฉาสูตร
10. โลกสูตร พร้อมทั้งอรรถกถา.