เมนู

10. กวิสูตร



[176] เทวดาทูลถามว่า
อะไรหนอเป็นต้นเหตุของคาถา
อะไรหนอเป็นเครื่องปรากฏ (พยัญชนะ)
ของคาถาเหล่านั้น คาถาอาศัยอะไรหนอ
อะไรหนอเป็นที่อาศัยของคาถา.

[177] พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสตอบว่า
ฉันท์เป็นต้นเหตุของคาถา อักขระ
เป็นเครื่องปรากฏ (พยัญชนะ) ของคาถา
คาถาอาศัยแล้วซึ่งชื่อ กวีเป็นที่อาศัยของ
คาถา.


อรรถกถากวิสูตร



พึงทราบวินิจฉัยในกวิสูตรที่ 10 ต่อไป :-
บทว่า ฉนฺโท นิทานํ ความว่า ฉันท์อันมีคายติฉันท์ (ขับร้อง)
เป็นอาทิ เป็นต้นเหตุของคาถาทั้งหลาย อธิบายว่า กวีเมื่อเริ่มคาถา อันตั้ง
ขึ้นในเบื้องต้น ก็ย่อมเริ่มว่า ขอคาถาจงมีอยู่โดยฉันท์อันเราทำแล้วดังนี้.
บทว่า วิยญูชนํ ได้แก่ การให้เกิดขึ้น. เพราะว่าอักขระย่อมยังบทให้เกิด
บทก็ย่อมยังคาถาให้เกิด. คาถาย่อมส่องถึงเนื้อความ. บทว่า นามสนฺนิสฺสิตา

ได้แก่ อาศัยการตั้งชื่อเช่นมีคำว่า สมุทรเป็นต้น อธิบายว่า คาถาเมื่อเริ่มก็
ต้องอาศัยนาม (ชื่อ) อย่างใดอย่างหนึ่ง มีสมุทร แผ่นดินเป็นต้นนั่นแหละ
แล้วจึงเริ่ม. บทว่า อาสโย แปลว่า เป็นที่อาศัย อธิบายว่า เพราะคาถา
ทั้งหลายย่อมเป็นไปเพราะกวี ทั้งกวีนั้นก็เป็นที่อาศัยของคาถาทั้งหลาย ดังนี้.
จบอรรถกถากวิสูตรที่ 10
และจบชราวรรคที่ 6


รวมพระสูตรในชราวรรคที่ 6


1. ชราสูตร พร้อมทั้งอรรถกถา
2. อชรสาสูตร พร้อมทั้งอรรถกถา
3. มิตตสูตร พร้อมทั้งอรรถกถา
4. วัตถุสูตร พร้อมทั้งอรรถกถา
5. ปฐมชนสูตร พร้อมทั้งอรรถกถา
6. ทุติยชนสูตร พร้อมทั้งอรรถกถา
7. ตติยชนสูตร พร้อมทั้งอรรถกถา
8. อุปปถสูตร พร้อมทั้งอรรถกถา
9. ทุติยสูตร พร้อมทั้งอรรถกถา
10. กวิสูตร พร้อมทั้งอรรถกถา