ปสัยหาวหาร (ลักโดยการกรรโชก) 1 ปฏิจฉันนาวหาร (ลักโดยการ
ปิดช่องสิ่งของ) 1 ปริกัปปาวหาร (ลักโดยการกำหนดสิ่งของหรือเวลา)
1 กุสาวหาร (ลักโดยการสับเปลี่ยน) 1 ข้อความดังที่กล่าวมาแล้วนี้
เป็นข้อความสังเขปในอวหารนี้. ส่วนความพิสดารได้กล่าวไว้แล้วใน
อรรถกถาชื่อสมันตปาสาทิกา.

แก้กาเมสุมิจฉาจาร

ก็บทว่า กาเมสุ ในข้อว่า กาเมสุมิจฺฉาจาโร นี้ ได้แก่ เมถุน-
สมาจาร. ความประพฤติลามกที่บัณฑิตตำหนิโดยส่วนเดียว ชื่อว่า
มิจฉาจาร.
แต่โดยลักษณะเจตนาที่ล่วงเกินอคมนียฐาน (คนที่ต้องห้าม) ที่เป็น
ไปทางกายทวาร ด้วยความประสงค์ต่ออสัทธรรม ชื่อว่า กาเมสุมิจฉาจาร.
ก่อนอื่น (หญิง) ที่ชื่อว่าเป็นอคมนียฐาน (หญิงที่ต้องห้าม)
สำหรับผู้ชายในกาเมสุมิจฉาจารนี้ ได้แก่หญิง 2. จำพวก คือ หญิงที่มี
มารดารักษาเป็นต้น.
หญิง 10 จำพวก คือ หญิงที่มารดารักษา 1 ที่บิดารักษา 1 ที่ตั้ง
มารดาและบิดารักษา 1 ที่พี่ชายน้องชายรักษา 1 ที่ญาติรักษา 1 ที่
โคตรรักษา 1 ที่ธรรมรักษา 1 ที่มีการอารักขา 1 ที่มีอาชญารอบด้าน
(อยู่ในกฎมณเฑียรบาล) 1.
และหญิงอีก 10 จำพวก มีหญิงที่ไถ่มาด้วยทรัพย์เป็นต้นเหล่านี้
คือ ภรรยาที่ซื้อมาด้วยทรัพย์ ( ภรรยาสินไถ่) 1 ที่อยู่ด้วยกันเพราะความ

พอใจ 1 ที่อยู่ด้วยก้นเพราะโภคะ 1 ที่อยู่ด้วยกันเพราะเครื่องนุ่งห่ม 1
ที่ผู้ปกครองเต็มใจยกให้ 1 ที่ชายยกเทริดลงจากศีรษะ 1 ที่เป็นทั้งภรรยา
เป็นทั้งทาส 1 ที่เป็นทั้งภรรยาเป็นทั้งลูกจ้าง 1 ที่เป็นเชลยศึก 1 ที่อยู่
ด้วยกันเพียงครู่เดียว 1.
ส่วนชายอื่น นอกจากสามีของคน ชื่อว่าเป็นอคมนียฐาน (ชาย
ต้องห้าม) สำหรับหญิง 12 จำพวก คือ 2 จำพวกสำหรับหญิงมีอารักขา
และหญิงมีอาชญารอบด้าน และ 10 จำพวกสำหรับภรรยาที่ไถ่มาด้วย
ทรัพย์เป็นต้น ในจำนวนหญิงทั้งหลาย ( 10 จำพวก) สำหรับภรรยา.
อนึ่ง มิจฉาจารนี้นั้น ชื่อว่ามีโทษน้อย ในเพราะอคมนียฐาน
(ผู้ต้องห้าม) ปราศจากคุณธรรม มีศีลเป็นต้น ชื่อว่ามีโทษมาก เพราะ
ถึงพร้อมด้วยคุณธรรม มีศีลธรรมเป็นต้น.
กาเมสุมิจฉาจารนั้น มีองค์ประกอบ 4 อย่าง คือ เป็นบุคคลต้อง
ห้าม 1 จิตคิดจะเสพในบุคคลต้องห้ามนั้น 1 การประกอบการเสพ 1
การยังมรรคให้ดำเนินไปในมรรคหรือหยุดอยู่ 1 ประโยคมีอย่างเดียว คือ
สาหัตถิกประโยคเท่านั้น.

แก้มุสาวาท

กายประโยคหรือวจีประโยค ที่หักรานประโยชน์ (ผู้อื่น) ของผู้
มุ่งจะพูดให้ผิด ชื่อว่า มุสา. เจตนาของผู้พูดให้ผิดต่อผู้อื่น ด้วยประสงค์
จะให้เข้าใจผิด มีกายประโยคและวจีประโยคเป็นสมุฏฐาน ชื่อว่า มุสาวาท.
อีกนัยหนึ่ง เรื่องไม่จริง ไม่แท้ ชื่อว่า มุสา (เรื่องเท็จ ). การ