1. กุณฺฑธานตฺเถรอปทานํ

[1]

‘‘สตฺตาหํ ปฏิสลฺลีนํ, สยมฺภุํ อคฺคปุคฺคลํ;

ปสนฺนจิตฺโต สุมโน, พุทฺธเสฏฺฐํ อุปฏฺฐหิํฯ

[2]

‘‘วุฏฺฐิตํ กาลมญฺญาย, ปทุมุตฺตรํ มหามุนิํ;

มหนฺติํ กทลีกณฺณิํ, คเหตฺวา อุปคจฺฉหํฯ

[3]

‘‘ปฏิคฺคเหตฺวา [ปฏิคฺคเหสิ (สฺยา. ก.)] ภควา, สพฺพญฺญู [ตํ ผลํ (สี.)] โลกนายโก;

มม จิตฺตํ ปสาเทนฺโต, ปริภุญฺชิ มหามุนิฯ

[4]

‘‘ปริภุญฺชิตฺวา สมฺพุทฺโธ, สตฺถวาโห อนุตฺตโร;

สกาสเน นิสีทิตฺวา, อิมา คาถา อภาสถฯ

[5]

‘‘‘เย จ สนฺติ สมิตาโร [เย วสนฺติ สเมตาโร (สี.)], ยกฺขา อิมมฺหิ ปพฺพเต;

อรญฺเญ ภูตภพฺยานิ [ภูตคณา สพฺเพ (สฺยา.)], สุณนฺตุ วจนํ มม’ฯ

[6]

‘‘โย โส พุทฺธํ อุปฏฺฐาสิ, มิคราชํว เกสริํ [มิคราชาว เกสรี (สี.)];

ตมหํ กิตฺตยิสฺสามิ, สุณาถ มม ภาสโตฯ

[7]

‘‘‘เอกาทสญฺจกฺขตฺตุํ, โส [โสยเมกาทสกฺขตฺตุํ (สี.)] เทวราชา ภวิสฺสติ;

จตุติํสติกฺขตฺตุญฺจ, จกฺกวตฺตี ภวิสฺสติฯ

[8]

‘‘‘กปฺปสตสหสฺสมฺหิ, โอกฺกากกุลสมฺภโว;

โคตโม นาม โคตฺเตน, สตฺถา โลเก ภวิสฺสติฯ

[9]

‘‘‘อกฺโกสิตฺวาน สมเณ, สีลวนฺเต อนาสเว;

ปาปกมฺมวิปาเกน, นามเธยฺยํ ลภิสฺสติ [ภวิสฺสติ (ก.)]ฯ

[10]

‘‘‘ตสฺส ธมฺเมสุ ทายาโท, โอรโส ธมฺมนิมฺมิโต;

กุณฺฑธาโนติ นาเมน, สาวโก โส ภวิสฺสติ’ฯ

[11]

‘‘ปวิเวกมนุยุตฺโต, ฌายี ฌานรโต อหํ;

โตสยิตฺวาน สตฺถารํ, วิหรามิ อนาสโวฯ

[12]

‘‘สาวเกหิ [สาวกคฺเคหิ (สี.)] ปริวุโต, ภิกฺขุสงฺฆปุรกฺขโต;

ภิกฺขุสงฺเฆ นิสีทิตฺวา, สลากํ คาหยี ชิโนฯ

[13]

‘‘เอกํสํ จีวรํ กตฺวา, วนฺทิตฺวา โลกนายกํ;

วทตํ วรสฺส ปุรโต, ปฐมํ อคฺคเหสหํฯ

[14]

‘‘เตน กมฺเมน ภควา, ทสสหสฺสีกมฺปโก;

ภิกฺขุสงฺเฆ นิสีทิตฺวา, อคฺคฏฺฐาเน ฐเปสิ มํฯ

[15]

‘‘วีริยํ เม ธุรโธรยฺหํ, โยคกฺเขมาธิวาหนํ;

ธาเรมิ อนฺติมํ เทหํ, สมฺมาสมฺพุทฺธสาสเนฯ

[16]

‘‘ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส, วิโมกฺขาปิ จ อฏฺฐิเม;

ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา, กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ’’ฯ

อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา กุณฺฑธาโน เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติฯ

กุณฺฑธานตฺเถรสฺสาปทานํ ปฐมํฯ

2. สาคตตฺเถรอปทานํ

[17]

‘‘โสภิโต นาม นาเมน, อโหสิํ พฺราหฺมโณ ตทา;

ปุรกฺขโต สสิสฺเสหิ, อารามํ อคมาสหํฯ

[18]

‘‘ภควา ตมฺหิ สมเย, ภิกฺขุสงฺฆปุรกฺขโต;

อารามทฺวารา นิกฺขมฺม, อฏฺฐาสิ ปุริสุตฺตโมฯ

[19]

‘‘ตมทฺทสาสิํ สมฺพุทฺธํ, ทนฺตํ ทนฺตปุรกฺขตํ;

สกํ จิตฺตํ ปสาเทตฺวา, สนฺถวิํ โลกนายกํฯ

[20]

‘‘เย เกจิ ปาทปา สพฺเพ, มหิยา เต วิรูหเร;

พุทฺธิมนฺโต ตถา สตฺตา, รุหนฺติ ชินสาสเนฯ

[21]

‘‘สตฺถวาโหสิ สปฺปญฺโญ, มเหสิ พหุเก ชเน;

วิปถา อุทฺธริตฺวาน, ปถํ อาจิกฺขเส ตุวํฯ

[22]