4. โธตกตฺเถรอปทานํ
[72]
‘‘คงฺคา ภาคีรถี นาม, หิมวนฺตา ปภาวิตา [หิมวนฺตปฺปภาวิตา (สี.)];
หํสวติยา ทฺวาเรน, อนุสนฺทติ ตาวเทฯ
[73]
‘‘โสภิโต นาม อาราโม, คงฺคากูเล สุมาปิโต;
ตตฺถ ปทุมุตฺตโร พุทฺโธ, วสเต โลกนายโกฯ
[74]
‘‘ติทเสหิ ยถา อินฺโท, มนุเชหิ ปุรกฺขโต;
นิสีทิ ตตฺถ ภควา, อสมฺภีโตว เกสรีฯ
[75]
‘‘นคเร หํสวติยา, วสามิ [อโหสิํ (สฺยา.)] พฺราหฺมโณ อหํ;
ฉฬงฺโค นาม นาเมน, เอวํนาโม มหามุนิฯ
[76]
‘‘อฏฺฐารส สิสฺสสตา, ปริวาเรนฺติ มํ ตทา;
เตหิ สิสฺเสหิ สมิโต, คงฺคาตีรํ อุปาคมิํฯ
[77]
‘‘ตตฺถทฺทสาสิํ สมเณ, นิกฺกุเห โธตปาปเก;
ภาคีรถิํ ตรนฺเตหํ [ตรนฺโตหํ (สฺยา. ปี.)], เอวํ จินฺเตสิ ตาวเทฯ
[78]
‘‘สายํ ปาตํ [สายปาตํ (ปี.)] ตรนฺตาเม, พุทฺธปุตฺตา มหายสา;
วิเหสยนฺติ อตฺตานํ, เตสํ อตฺตา วิหญฺญติฯ
[79]
‘‘สเทวกสฺส โลกสฺส, พุทฺโธ อคฺโค ปวุจฺจติ;
นตฺถิ เม ทกฺขิเณ การํ, คติมคฺควิโสธนํฯ
[80]
‘‘ยํนูน พุทฺธเสฏฺฐสฺส, เสตุํ คงฺคาย การเย;
การาเปตฺวา อิมํ กมฺมํ [เสตุํ (สฺยา.)], สนฺตรามิ อิมํ ภวํฯ
[81]
‘‘สตสหสฺสํ ทตฺวาน, เสตุํ การาปยิํ อหํ;
สทฺทหนฺโต กตํ การํ, วิปุลํ เม ภวิสฺสติฯ
[82]
‘‘การาเปตฺวาน ตํ เสตุํ, อุเปสิํ โลกนายกํ;
สิรสิ อญฺชลิํ กตฺวา, อิมํ วจนมพฺรวิํฯ
[83]
‘‘‘สตสหสฺสสฺส วยํ [วยํ สตสหสฺสํว (ก.)], ทตฺวา [กตฺวา (สี. ปี.)] การาปิโต มยา;
ตวตฺถาย มหาเสตุ, ปฏิคฺคณฺห มหามุเนฯ
[84]
‘‘‘ปทุมุตฺตโร โลกวิทู, อาหุตีนํ ปฏิคฺคโห;
ภิกฺขุสงฺเฆ นิสีทิตฺวา, อิมา คาถา อภาสถฯ
[85]
‘‘‘โย เม เสตุํ อกาเรสิ, ปสนฺโน เสหิ ปาณิภิ;
ตมหํ กิตฺตยิสฺสามิ, สุณาถ มม ภาสโตฯ
(เสตุทานอานิสํโส)
[86]
‘‘‘ทริโต ปพฺพตโต วา, รุกฺขโต ปติโตปิยํ;
จุโตปิ ลจฺฉตี ฐานํ, เสตุทานสฺสิทํ ผลํฯ
[87]
‘‘‘วิรูฬฺหมูลสนฺตานํ, นิคฺโรธมิว มาลุโต;
อมิตฺตา นปฺปสหนฺติ, เสตุทานสฺสิทํ ผลํฯ
[88]
‘‘‘นาสฺส โจรา ปสหนฺติ, นาติมญฺญนฺติ ขตฺติยา;
สพฺเพ ตริสฺสตามิตฺเต, เสตุทานสฺสิทํ ผลํฯ
[89]
‘‘‘อพฺโภกาสคตํ สนฺตํ, กฐินาตปตาปิตํ;
ปุญฺญกมฺเมน สํยุตฺตํ, น ภวิสฺสติ เวทนา [ตาวเท (ก.)]ฯ
[90]
‘‘‘เทวโลเก มนุสฺเส วา, หตฺถิยานํ สุนิมฺมิตํ;
ตสฺส สงฺกปฺปมญฺญาย, นิพฺพตฺติสฺสติ ตาวเทฯ
[91]
‘‘‘สหสฺสสฺสา วาตชวา, สินฺธวา สีฆวาหนา;
สายํ ปาตํ อุเปสฺสนฺติ, เสตุทานสฺสิทํ ผลํฯ
[92]
‘‘‘อาคนฺตฺวาน มนุสฺสตฺตํ, สุขิโตยํ ภวิสฺสติ;
เวหาสํ [อิหาปิ (สี. สฺยา. ปี.)] มนุชสฺเสว, หตฺถิยานํ ภวิสฺสติฯ
[93]
‘‘‘กปฺปสตสหสฺสมฺหิ, โอกฺกากกุลสมฺภโว;
โคตโม นาม โคตฺเตน, สตฺถา โลเก ภวิสฺสติฯ
[94]
‘‘‘ตสฺส ธมฺเมสุ ทายาโท, โอรโส ธมฺมนิมฺมิโต;
สพฺพาสเว ปริญฺญาย, นิพฺพายิสฺสตินาสโว’ฯ
[95]
‘‘อโห เม สุกตํ กมฺมํ, ชลชุตฺตมนามเก;
ตตฺถ การํ กริตฺวาน, ปตฺโตหํ อาสวกฺขยํฯ
[96]
‘‘ปธานํ ปหิตตฺโตมฺหิ, อุปสนฺโต นิรูปธิ;
นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา, วิหรามิ อนาสโวฯ
[97]
‘‘กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ…เป.… วิหรามิ อนาสโวฯ
[98]
‘‘สฺวาคตํ วต เม อาสิ…เป.… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํฯ
[99]
‘‘ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส…เป.… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ’’ฯ
อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา โธตโก เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติฯ
โธตกตฺเถรสฺสาปทานํ จตุตฺถํฯ
5. อุปสีวตฺเถรอปทานํ
[100]
‘‘หิมวนฺตสฺสาวิทูเร , อโนโม นาม ปพฺพโต;
อสฺสโม สุกโต มยฺหํ, ปณฺณสาลา สุมาปิตาฯ
[101]
‘‘นที จ สนฺทตี ตตฺถ, สุปติตฺถา มโนรมา;
อนูปติตฺเถ ชายนฺติ, ปทุมุปฺปลกา พหูฯ
[102]
‘‘ปาฐีนา ปาวุสา มจฺฉา, พลชา มุญฺชโรหิตา;
มจฺฉกจฺฉปสญฺฉนฺนา [มจฺฉกจฺฉปสมฺปนฺนา (?)], นทิกา สนฺทเต ตทาฯ
[103]
‘‘ติมิรา ปุปฺผิตา ตตฺถ, อโสกา ขุทฺทมาลกา;
ปุนฺนาคา คิริปุนฺนาคา, สมฺปวนฺติ มมสฺสมํฯ
[104]
‘‘กุฏชา ปุปฺผิตา ตตฺถ, ติณสูลวนานิ จ;
สาลา จ สฬลา ตตฺถ, จมฺปกา ปุปฺผิตา พหูฯ
[105]
‘‘อชฺชุนา อติมุตฺตา จ, มหานามา จ ปุปฺผิตา;
อสนา มธุคนฺธี จ, ปุปฺผิตา เต มมสฺสเมฯ
[106]
‘‘อุทฺทาลกา ปาฏลิกา, ยูถิกา จ ปิยงฺคุกา;
พิมฺพิชาลกสญฺฉนฺนา, สมนฺตา อฑฺฒโยชนํฯ
[107]
‘‘มาตคฺคารา [มาตงฺควา (สี.), มาตกรา (สฺยา.), มาตงฺคา วา (ปี.)] สตฺตลิโย, ปาฏลี สินฺทุวารกา;
องฺโกลกา พหู ตตฺถ, ตาลกุฏฺฐิ [ตาลกูฏา (สี. สฺยา.), ตาลกุฏฺฐา (ปี.)] จ ปุปฺผิตา;
เสเลยฺยกา พหู ตตฺถ, ปุปฺผิตา มม อสฺสเมฯ
[108]