1. ติสฺสเมตฺเตยฺยตฺเถรอปทานํ
[1]
‘‘ปพฺภารกูฏํ นิสฺสาย, โสภิโต นาม ตาปโส;
ปวตฺตผลํ ภุญฺชิตฺวา, วสติ ปพฺพตนฺตเรฯ
[2]
‘‘อคฺคิํ ทารุํ อาหริตฺวา, อุชฺชาเลสิํ อหํ ตทา;
อุตฺตมตฺถํ คเวสนฺโต, พฺรหฺมโลกูปปตฺติยาฯ
[3]
‘‘ปทุมุตฺตโร โลกวิทู, อาหุตีนํ ปฏิคฺคโห;
มมุทฺธริตุกาโม โส, อาคจฺฉิ มม สนฺติเกฯ
[4]
‘‘กิํ กโรสิ มหาปุญฺญ, เทหิ เม อคฺคิทารุกํ;
อหมคฺคิํ ปริจเร, ตโต เม สุทฺธิ โหหิติ [เหหิติ (สี.)]ฯ
[5]
‘‘สุภทฺทโก ตฺวํ มนุเช, เทวเต ตฺวํ ปชานสิ;
ตุวํ อคฺคิํ ปริจร, หนฺท เต อคฺคิทารุกํฯ
[6]
‘‘ตโต กฏฺฐํ คเหตฺวาน, อคฺคิํ อุชฺชาลยี ชิโน;
น ตตฺถ กฏฺฐํ ปชฺฌายิ, ปาฏิเหรํ มเหสิโนฯ
[7]
‘‘น เต อคฺคิ ปชฺชลติ, อาหุตี เต น วิชฺชติ;
นิรตฺถกํ วตํ ตุยฺหํ, อคฺคิํ ปริจรสฺสุ เมฯ
[8]
‘‘กีทิโส โส [เต (สฺยา. ก.)] มหาวีร, อคฺคิ ตว ปวุจฺจติ;
มยฺหมฺปิ กถยสฺเสตํ, อุโภ ปริจรามเสฯ
[9]
‘‘เหตุธมฺมนิโรธาย , กิเลสสมณาย จ;
อิสฺสามจฺฉริยํ หิตฺวา, ตโย เอเต มมาหุตีฯ
[10]
‘‘กีทิโส ตฺวํ มหาวีร, กถํ โคตฺโตสิ มาริส;
อาจารปฏิปตฺติ เต, พาฬฺหํ โข มม รุจฺจติฯ
[11]
‘‘ขตฺติยมฺหิ กุเล ชาโต, อภิญฺญาปารมิํ คโต;
สพฺพาสวปริกฺขีโณ, นตฺถิ ทานิ ปุนพฺภโวฯ
[12]
‘‘ยทิ พุทฺโธสิ สพฺพญฺญู, ปภงฺกร ตโมนุท;
นมสฺสิสฺสามิ ตํ เทว, ทุกฺขสฺสนฺตกโร ตุวํฯ
[13]
‘‘ปตฺถริตฺวาชินจมฺมํ, นิสีทนมทาสหํ;
นิสีท นาถ สพฺพญฺญุ, อุปฏฺฐิสฺสามหํ ตุวํฯ
[14]
‘‘นิสีทิ ภควา ตตฺถ, อชินมฺหิ สุวิตฺถเต;
นิมนฺตยิตฺวา สมฺพุทฺธํ, ปพฺพตํ อคมาสหํฯ
[15]
‘‘ขาริภารญฺจ ปูเรตฺวา, ตินฺทุกผลมาหริํ;
มธุนา โยชยิตฺวาน, ผลํ พุทฺธสฺสทาสหํฯ
[16]
‘‘มม นิชฺฌายมานสฺส, ปริภุญฺชิ ตทา ชิโน;
ตตฺถ จิตฺตํ ปสาเทสิํ, เปกฺขนฺโต โลกนายกํฯ
[17]
‘‘ปทุมุตฺตโร โลกวิทู, อาหุตีนํ ปฏิคฺคโห;
มมสฺสเม นิสีทิตฺวา, อิมา คาถา อภาสถฯ
[18]
‘‘‘โย มํ ผเลน ตปฺเปสิ, ปสนฺโน เสหิ ปาณิภิ;
ตมหํ กิตฺตยิสฺสามิ, สุณาถ มม ภาสโตฯ
[19]
‘‘‘ปญฺจวีสติกฺขตฺตุํ โส, เทวรชฺชํ กริสฺสติ;
สหสฺสกฺขตฺตุํ ราชา จ, จกฺกวตฺตี ภวิสฺสติฯ
[20]
‘‘‘ตสฺส สงฺกปฺปมญฺญาย, ปุพฺพกมฺมสมงฺคิโน;
อนฺนํ ปานญฺจ วตฺถญฺจ, สยนญฺจ มหารหํฯ
[21]
‘‘‘ปุญฺญกมฺเมน สํยุตฺตา, นิพฺพตฺติสฺสนฺติ ตาวเท;
สทา ปมุทิโต จายํ, ภวิสฺสติ อนามโยฯ
[22]
‘‘‘อุปปชฺชติ ยํ โยนิํ, เทวตฺตํ อถ มานุสํ;
สพฺพตฺถ สุขิโต หุตฺวา, มนุสฺสตฺตํ คมิสฺสติฯ
[23]
‘‘‘อชฺฌายโก มนฺตธโร, ติณฺณํ เวทาน ปารคู;
สมฺพุทฺธํ อุปคนฺตฺวาน, อรหา โส ภวิสฺสติ’ฯ
[24]
‘‘ยโต สรามิ อตฺตานํ, ยโต ปตฺโตสฺมิ วิญฺญุตํ;
โภเค เม อูนตา นตฺถิ, ผลทานสฺสิทํ ผลํฯ
[25]
‘‘วรธมฺมมนุปฺปตฺโต, ราคโทเส สมูหนิํ;
สพฺพาสวปริกฺขีโณ, นตฺถิ ทานิ ปุนพฺภโวฯ
[26]
‘‘กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ, ภวา สพฺเพ สมูหตา;
นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา, วิหรามิ อนาสโวฯ
[27]
‘‘สฺวาคตํ วต เม อาสิ, มม พุทฺธสฺส สนฺติเก;
ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา, กตํ พุทฺธสฺส สาสนํฯ
[28]
‘‘ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส, วิโมกฺขาปิ จ อฏฺฐิเม;
ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา, กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ’’ฯ
อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา ติสฺสเมตฺเตยฺโย เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติฯ
ติสฺสเมตฺเตยฺยตฺเถรสฺสาปทานํ ปฐมํฯ
2. ปุณฺณกตฺเถรอปทานํ
[29]
‘‘ปพฺภารกูฏํ นิสฺสาย, สยมฺภู อปราชิโต;
อาพาธิโก จ โส [อาพาธิโก ครุ (สี.)] พุทฺโธ, วสติ ปพฺพตนฺตเรฯ
[30]
‘‘มม อสฺสมสามนฺตา, ปนาโท อาสิ ตาวเท;
พุทฺเธ นิพฺพายมานมฺหิ, อาโลโก อุทปชฺชถ [อาสิ ตาวเท (สฺยา. ก.)]ฯ
[31]
‘‘ยาวตา วนสณฺฑสฺมิํ, อจฺฉโกกตรจฺฉกา;
วาฬา จ [พฺยคฺฆา (สี.)] เกสรี สพฺเพ, อภิคชฺชิํสุ ตาวเทฯ
[32]
‘‘อุปฺปาตํ ตมหํ ทิสฺวา, ปพฺภารํ อคมาสหํ;
ตตฺถทฺทสฺสาสิํ สมฺพุทฺธํ, นิพฺพุตํ อปราชิตํฯ
[33]
‘‘สุผุลฺลํ สาลราชํว, สตรํสิํว อุคฺคตํ;
วีตจฺจิกํว องฺคารํ, นิพฺพุตํ อปราชิตํฯ
[34]
‘‘ติณํ กฏฺฐญฺจ ปูเรตฺวา, จิตกํ ตตฺถกาสหํ;
จิตกํ สุกตํ กตฺวา, สรีรํ ฌาปยิํ อหํฯ
[35]
‘‘สรีรํ ฌาปยิตฺวาน, คนฺธโตยํ สโมกิริํ;
อนฺตลิกฺเข ฐิโต ยกฺโข, นามมคฺคหิ ตาวเทฯ
[36]