3. สพฺพกิตฺติกตฺเถรอปทานํ
[304]
‘‘กณิการํว ชลิตํ [โชตนฺตํ (สี.)], ทีปรุกฺขํว อุชฺชลํ [โชติตํ (สฺยา.)];
โอสธิํว วิโรจนฺตํ, วิชฺชุตํ คคเน ยถาฯ
[305]
‘‘อสมฺภีตํ อนุตฺตาสิํ, มิคราชํว เกสริํ;
ญาณาโลกํ ปกาเสนฺตํ, มทฺทนฺตํ ติตฺถิเย คเณฯ
[306]
‘‘อุทฺธรนฺตํ อิมํ โลกํ, ฉิทฺทนฺตํ สพฺพสํสยํ;
คชฺชนฺตํ [อสมฺภีตํ (สฺยา.), คจฺฉนฺตํ (ก.)] มิคราชํว, อทฺทสํ โลกนายกํฯ
[307]
‘‘ชฏาชินธโร อาสิํ, พฺรหา อุชุ ปตาปวา;
วากจีรํ คเหตฺวาน, ปาทมูเล อปตฺถริํฯ
[308]
‘‘กาฬานุสาริยํ คยฺห, อนุลิมฺปิํ ตถาคตํ;
สมฺพุทฺธมนุลิมฺเปตฺวา, สนฺถวิํ โลกนายกํฯ
[309]
‘‘สมุทฺธรสิมํ โลกํ, โอฆติณฺณ [โอฆติณฺโณ (สฺยา. ก.)] มหามุนิ;
ญาณาโลเกน โชเตสิ, นาวฏํ [ปวรํ (สฺยา.), วชิร (ปี.)] ญาณมุตฺตมํฯ
[310]
‘‘ธมฺมจกฺกํ [ตุวํ จกฺกํ (ก.)] ปวตฺเตสิ, มทฺทเส ปรติตฺถิเย;
อุสโภ ชิตสงฺคาโม, สมฺปกมฺเปสิ เมทนิํฯ
[311]
‘‘มหาสมุทฺเท อูมิโย, เวลนฺตมฺหิ ปภิชฺชเร;
ตเถว ตว ญาณมฺหิ, สพฺพทิฏฺฐี ปภิชฺชเรฯ
[312]
‘‘สุขุมจฺฉิกชาเลน, สรมฺหิ สมฺปตานิเต;
อนฺโตชาลิกตา [ชาลคตา (สี.)] ปาณา, ปีฬิตา โหนฺติ ตาวเทฯ
[313]
‘‘ตเถว ติตฺถิยา โลเก, ปุถุปาสณฺฑนิสฺสิตา [มูฬฺหา สจฺจวินิสฺสฏา (สฺยา.), มุฏฺฐสจฺจวินิสฺสฏา (ก.)];
อนฺโตญาณวเร ตุยฺหํ, ปริวตฺตนฺติ มาริสฯ
[314]
‘‘ปติฏฺฐา วุยฺหตํ โอเฆ, ตฺวญฺหิ นาโถ อพนฺธุนํ;
ภยฏฺฏิตานํ สรณํ, มุตฺติตฺถีนํ ปรายณํฯ
[315]
‘‘เอกวีโร อสทิโส, เมตฺตากรุณสญฺจโย [สญฺญุโต (สฺยา.)];
อสโม สุสโม สนฺโต [สุสีโล อสโม สนฺโต (สี.), ปญฺญวา ยุตฺตจาโค จ (สฺยา.)], วสี ตาที ชิตญฺชโยฯ
[316]
‘‘ธีโร วิคตสมฺโมโห, อเนโช อกถํกถี;
ตุสิโต [วุสิโต (สี.)] วนฺตโทโสสิ, นิมฺมโล สํยโต สุจิฯ
[317]
‘‘สงฺคาติโค หตมโท [คตมโท (สฺยา.), ตมนุโท (ก.)], เตวิชฺโช ติภวนฺตโค;
สีมาติโค ธมฺมครุ, คตตฺโถ หิตวพฺภุโต [หิตวปฺปโถ (สี. สฺยา.)]ฯ
[318]
‘‘ตารโก ตฺวํ ยถา นาวา, นิธีวสฺสาสการโก;
อสมฺภีโต ยถา สีโห, คชราชาว ทปฺปิโตฯ
[319]
‘‘โถเมตฺวา ทสคาถาหิ, ปทุมุตฺตรํ มหายสํ;
วนฺทิตฺวา สตฺถุโน ปาเท, ตุณฺหี อฏฺฐาสหํ ตทาฯ
[320]
‘‘ปทุมุตฺตโร โลกวิทู, อาหุตีนํ ปฏิคฺคโห;
ภิกฺขุสงฺเฆ ฐิโต สตฺถา, อิมา คาถา อภาสถฯ
[321]
‘‘‘โย เม สีลญฺจ ญาณญฺจ, สทฺธมฺมญฺจาปิ วณฺณยิ [ธมฺมญฺจาปิ ปกิตฺตยิ (สี. สฺยา.)];
ตมหํ กิตฺตยิสฺสามิ, สุณาถ มม ภาสโตฯ
[322]
‘‘‘สฏฺฐิ กปฺปสหสฺสานิ, เทวโลเก รมิสฺสติ;
อญฺเญ เทเวภิภวิตฺวา, อิสฺสรํ การยิสฺสติฯ
[323]
‘‘‘โส ปจฺฉา ปพฺพชิตฺวาน, สุกฺกมูเลน โจทิโต;
โคตมสฺส ภควโต, สาสเน ปพฺพชิสฺสติฯ
[324]
‘‘‘ปพฺพชิตฺวาน กาเยน, ปาปกมฺมํ วิวชฺชิย;
สพฺพาสเว ปริญฺญาย, นิพฺพายิสฺสตินาสโว’ฯ
[325]
‘‘ยถาปิ เมโฆ ถนยํ, ตปฺเปติ เมทินิํ อิมํ;
ตเถว ตฺวํ มหาวีร, ธมฺเมน ตปฺปยี มมํฯ
[326]
‘‘สีลํ ปญฺญญฺจ ธมฺมญฺจ, ถวิตฺวา โลกนายกํ;
ปตฺโตมฺหิ ปรมํ สนฺติํ, นิพฺพานํ ปทมจฺจุตํฯ
[327]
‘‘อโห นูน ส ภควา, จิรํ ติฏฺเฐยฺย จกฺขุมา;
อญฺญาตญฺจ วิชาเนยฺยุํ, ผุเสยฺยุํ [อญฺญาตญฺจาปิ ชาเนยฺย, ปสฺเสยฺย (ก.)] อมตํ ปทํฯ
[328]
‘‘อยํ เม ปจฺฉิมา ชาติ, ภวา สพฺเพ สมูหตา;
สพฺพาสเว ปริญฺญาย, วิหรามิ อนาสโวฯ
[329]
‘‘สตสหสฺสิโต กปฺเป, ยํ พุทฺธมภิโถมยิํ
ทุคฺคติํ นาภิชานามิ, กิตฺตนาย อิทํ ผลํฯ
[330]
‘‘กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ, ภวา สพฺเพ สมูหตา;
สพฺพาสวา ปริกฺขีณา, นตฺถิ ทานิ ปุนพฺภโวฯ
[331]
‘‘สฺวาคตํ วต เม อาสิ…เป.… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํฯ
[332]
‘‘ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส…เป.… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ’’ฯ
อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา สพฺพกิตฺติโก เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติฯ
สพฺพกิตฺติกตฺเถรสฺสาปทานํ ตติยํฯ
4. มธุทายกตฺเถรอปทานํ
[333]
‘‘สินฺธุยา นทิยา ตีเร, สุกโต อสฺสโม มม;
ตตฺถ วาเจมหํ สิสฺเส, อิติหาสํ สลกฺขณํฯ
[334]
‘‘ธมฺมกามา วินีตา เต, โสตุกามา สุสาสนํ;
ฉฬงฺเค ปารมิปฺปตฺตา, สินฺธุกูเล วสนฺติ เตฯ
[335]
‘‘อุปฺปาตคมเน เจว, ลกฺขเณสุ จ โกวิทา;
อุตฺตมตฺถํ คเวสนฺตา, วสนฺติ วิปิเน ตทาฯ
[336]
‘‘สุเมโธ นาม สมฺพุทฺโธ, โลเก อุปฺปชฺชิ ตาวเท;
อมฺหากํ อนุกมฺปนฺโต, อุปาคจฺฉิ วินายโกฯ
[337]
‘‘อุปาคตํ มหาวีรํ, สุเมธํ โลกนายกํ;
ติณสนฺถารกํ กตฺวา, โลกเชฏฺฐสฺสทาสหํฯ
[338]