1. ปิลินฺทวจฺฉตฺเถรอปทานํ
[1]
‘‘นคเร หํสวติยา, อาสิํ โทวาริโก อหํ;
อกฺโขภํ อมิตํ โภคํ, ฆเร สนฺนิจิตํ มมฯ
[2]
‘‘รโหคโต นิสีทิตฺวา, ปหํสิตฺวาน มานสํ [สมฺปหํสิตฺว มานสํ (สี.)];
นิสชฺช ปาสาทวเร, เอวํ จินฺเตสหํ ตทาฯ
(จินฺตนากาโร)
[3]
‘‘‘พหู เมธิคตา โภคา, ผีตํ อนฺเตปุรํ มม;
ราชาปิ [ราชิสิ (ก.)] สนฺนิมนฺเตสิ, อานนฺโท ปถวิสฺสโรฯ
[4]
‘‘‘อยญฺจ พุทฺโธ อุปฺปนฺโน, อธิจฺจุปฺปตฺติโก มุนิ;
สํวิชฺชนฺติ จ เม โภคา, ทานํ ทสฺสามิ สตฺถุโนฯ
[5]
‘‘‘ปทุเมน ราชปุตฺเตน, ทินฺนํ ทานวรํ ชิเน;
หตฺถินาเค จ ปลฺลงฺเก, อปสฺเสนญฺจนปฺปกํฯ
[6]
‘‘‘อหมฺปิ ทานํ ทสฺสามิ, สงฺเฆ คณวรุตฺตเม;
อทินฺนปุพฺพมญฺเญสํ, ภวิสฺสํ อาทิกมฺมิโกฯ
[7]
‘‘‘จินฺเตตฺวาหํ พหุวิธํ, ยาเค ยสฺส สุขํผลํ;
ปริกฺขารทานมทฺทกฺขิํ, มม สงฺกปฺปปูรณํฯ
[8]
‘‘‘ปริกฺขารานิ ทสฺสามิ, สงฺเฆ คณวรุตฺตเม;
อทินฺนปุพฺพมญฺเญสํ, ภวิสฺสํ อาทิกมฺมิโก’ฯ
(ทานวตฺถุสมฺปาทนํ)
[9]
‘‘นฬกาเร อุปาคมฺม, ฉตฺตํ กาเรสิ ตาวเท;
ฉตฺตสตสหสฺสานิ, เอกโต สนฺนิปาตยิํฯ
[10]
‘‘ทุสฺสสตสหสฺสานิ, เอกโต สนฺนิปาตยิํ;
ปตฺตสตสหสฺสานิ, เอกโต สนฺนิปาตยิํฯ
[11]
‘‘วาสิโย สตฺถเก จาปิ, สูจิโย นขเฉทเน;
เหฏฺฐาฉตฺเต ฐปาเปสิํ, กาเรตฺวา ตทนุจฺฉเวฯ
[12]
‘‘วิธูปเน ตาลวณฺเฏ, โมรหตฺเถ จ จามเร;
ปริสฺสาวเน เตลธาเร [เตลธเร (สี.)], การยิํ ตทนุจฺฉเวฯ
[13]
‘‘สูจิฆเร อํสพทฺเธ, อโถปิ กายพนฺธเน;
อาธารเก จ สุกเต, การยิํ ตทนุจฺฉเวฯ
[14]
‘‘ปริโภคภาชเน จ, อโถปิ โลหถาลเก;
เภสชฺเช ปูรยิตฺวาน, เหฏฺฐาฉตฺเต ฐเปสหํฯ
[15]
‘‘วจํ อุสีรํ ลฏฺฐิมธุํ, ปิปฺผลี มริจานิ จ;
หรีตกิํ สิงฺคีเวรํ, สพฺพํ ปูเรสิ ภาชเนฯ
[16]
‘‘อุปาหนา ปาทุกาโย, อโถ อุทกปุญฺฉเน;
กตฺตรทณฺเฑ สุกเต, การยิํ ตทนุจฺฉเวฯ
[17]
‘‘โอสธญฺชนนาฬี จ [โอสธํ อญฺชนาปิจ (สฺยา.)], สลากา ธมฺมกุตฺตรา;
กุญฺจิกา ปญฺจวณฺเณหิ, สิพฺพิเต กุญฺจิกาฆเรฯ
[18]
‘‘อาโยเค ธูมเนตฺเต จ, อโถปิ ทีปธารเก;
ตุมฺพเก จ กรณฺเฑ จ, การยิํ ตทนุจฺฉเวฯ
[19]
‘‘สณฺฑาเส ปิปฺผเล เจว, อโถปิ มลหารเก;
เภสชฺชถวิเก เจว, การยิํ ตทนุจฺฉเวฯ
[20]
‘‘อาสนฺทิโย ปีฐเก จ, ปลฺลงฺเก จตุโรมเย;
ตทนุจฺฉเว การยิตฺวา, เหฏฺฐาฉตฺเต ฐเปสหํฯ
[21]
‘‘อุณฺณาภิสี ตูลภิสี, อโถปิ ปีฐิกาภิสี [ปีฐกาภิสี (สฺยา. ก.)];
พิมฺโพหเน [พิพฺโพหเน (สฺยา. ก.)] จ สุกเต, การยิํ ตทนุจฺฉเวฯ
[22]
‘‘กุรุวินฺเท มธุสิตฺเถ, เตลํ หตฺถปฺปตาปกํ;
สิปาฏิผลเก สุจี, มญฺจํ อตฺถรเณน จฯ
[23]
‘‘เสนาสเน ปาทปุญฺเฉ, สยนาสนทณฺฑเก;
ทนฺตโปเณ จ อาฏลี [กถลิํ (สฺยา.)], สีสาเลปนคนฺธเกฯ
[24]
‘‘อรณี ผลปีเฐ [ปลาลปีเฐ (สี.)] จ, ปตฺตปิธานถาลเก;
อุทกสฺส กฏจฺฉู จ, จุณฺณกํ รชนมฺพณํ [รชนมฺมณํ (สี.)]ฯ
[25]
‘‘สมฺมชฺชนํ [สมฺมุญฺชนํ (สฺยา.), สมฺมชฺชนิํ, สมฺมุญฺชนิํ (?)] อุทปตฺตํ, ตถา วสฺสิกสาฏิกํ;
นิสีทนํ กณฺฑุจฺฉาทิ, อถ อนฺตรวาสกํฯ
[26]
‘‘อุตฺตราสงฺคสงฺฆาฏี, นตฺถุกํ มุขโสธนํ;
พิฬงฺคโลณํ ปหูตญฺจ [โลณภูตญฺจ (ก.)], มธุญฺจ ทธิปานกํฯ
[27]
‘‘ธูปํ [ธูมํ (ก.)] สิตฺถํ ปิโลติญฺจ, มุขปุญฺฉนสุตฺตกํ;
ทาตพฺพํ นาม ยํ อตฺถิ, ยญฺจ กปฺปติ สตฺถุโนฯ
[28]
‘‘สพฺพเมตํ สมาเนตฺวา, อานนฺทํ อุปสงฺกมิํ;
อุปสงฺกมฺม ราชานํ, ชเนตารํ มเหสิโน [มเหสินํ (สี.), มหายสํ (สฺยา.), มหิสฺสรํ (ก.)];
สิรสา อภิวาเทตฺวา, อิทํ วจนมพฺรวิํฯ
(ทาโนกาสยาจนา)
[29]
‘‘‘เอกโต ชาตสํวทฺธา, อุภินฺนํ เอกโต มนํ [ยโส (สฺยา.), มโน (?)];
สาธารณา สุขทุกฺเข, อุโภ จ อนุวตฺตกาฯ
[30]
‘‘‘อตฺถิ เจตสิกํ ทุกฺขํ, ตวาเธยฺยํ อรินฺทม;
ยทิ สกฺโกสิ ตํ ทุกฺขํ, วิโนเทยฺยาสิ ขตฺติยฯ
[31]
‘‘‘ตว ทุกฺขํ มม ทุกฺขํ, อุภินฺนํ เอกโต มโน [มนํ (สี. สฺยา.)];
นิฏฺฐิตนฺติ วิชานาหิ, มมาเธยฺยํ สเจ ตุวํฯ
[32]
‘‘‘ชานาหิ โข มหาราช, ทุกฺขํ เม ทุพฺพิโนทยํ;
ปหุ สมาโน คชฺชสุ, เอกํ เต ทุจฺจชํ วรํฯ
[33]
‘‘‘ยาวตา วิชิเต อตฺถิ, ยาวตา มม ชีวิตํ;
เอเตหิ ยทิ เต อตฺโถ, ทสฺสามิ อวิกมฺปิโตฯ
[34]
‘‘‘คชฺชิตํ โข ตยา เทว, มิจฺฉา ตํ พหุ คชฺชิตํ;
ชานิสฺสามิ ตุวํ อชฺช, สพฺพธมฺเม [สจฺจธมฺเม (?)] ปติฏฺฐิตํฯ
[35]
‘‘‘อติพาฬฺหํ นิปีเฬสิ, ททมานสฺส เม สโต;
กิํ เต เม ปีฬิเตนตฺโถ, ปตฺถิตํ เต กเถหิ เมฯ
[36]
‘‘‘อิจฺฉามหํ มหาราช, พุทฺธเสฏฺฐํ อนุตฺตรํ;
โภชยิสฺสามิ สมฺพุทฺธํ, วชฺชํ [วญฺจุํ (?)] เม มาหุ ชีวิตํฯ
[37]
‘‘‘อญฺญํ เตหํ วรํ ทมฺมิ, มา ยาจิตฺโถ ตถาคตํ [อยาจิโต ตถาคโต (สฺยา. ก.)];
อเทยฺโย กสฺสจิ พุทฺโธ, มณิ โชติรโส ยถาฯ
[38]
‘‘‘นนุ เต คชฺชิตํ เทว, ยาว ชีวิตมตฺตโน [วิชิตมตฺถิตํ (ก.), ชีวิตมตฺถิกํ (สฺยา.)];
ชีวิตํ [วิชิตํ (ก.)] ททมาเนน, ยุตฺตํ ทาตุํ ตถาคตํฯ
[39]
‘‘‘ฐปนีโย มหาวีโร, อเทยฺโย กสฺสจิ ชิโน;
น เม ปฏิสฺสุโต พุทฺโธ, วรสฺสุ อมิตํ ธนํฯ
[40]
‘‘‘วินิจฺฉยํ ปาปุณาม, ปุจฺฉิสฺสาม วินิจฺฉเย;
ยถาสณฺฐํ [ยถาสนฺตํ (สี.)] กเถสฺสนฺติ, ปฏิปุจฺฉาม ตํ ตถาฯ
[41]
‘‘‘รญฺโญ หตฺเถ คเหตฺวาน, อคมาสิํ วินิจฺฉยํ;
ปุรโต อกฺขทสฺสานํ, อิทํ วจนมพฺรวิํฯ
[42]
‘‘‘สุณนฺตุ เม อกฺขทสฺสา, ราชา วรมทาสิ เม;
น กิญฺจิ ฐปยิตฺวาน, ชีวิตมฺปิ [วิชิตํปิ (ก.)] ปวารยิฯ
[43]
‘‘‘ตสฺส เม วรทินฺนสฺส, พุทฺธเสฏฺฐํ วริํ อหํ;
สุทินฺโน โหติ เม พุทฺโธ, ฉินฺทถ สํสยํ มมฯ
[44]
‘‘‘โสสฺสาม ตว วจนํ, ภูมิปาลสฺส ราชิโน;
อุภินฺนํ วจนํ สุตฺวา, ฉินฺทิสฺสาเมตฺถ สํสยํฯ
[45]
‘‘‘สพฺพํ เทว ตยา ทินฺนํ, อิมสฺส สพฺพคาหิกํ [สพฺพคาหิตํ (สฺยา. ก.)];
น กิญฺจิ ฐปยิตฺวาน, ชีวิตมฺปิ ปวารยิฯ
[46]
‘‘‘กิจฺฉปฺปตฺโตว หุตฺวาน, ยาจี วรมนุตฺตรํ [ยาวชีวมนุตฺตรํ (สฺยา. ก.)];
อิมํ สุทุกฺขิตํ ญตฺวา, อทาสิํ สพฺพคาหิกํฯ
[47]
‘‘‘ปราชโย ตุวํ [ตวํ (สี.)] เทว, อสฺส เทยฺโย ตถาคโต;
อุภินฺนํ สํสโย ฉินฺโน, ยถาสณฺฐมฺหิ [ยถาสนฺตมฺหิ (สี.)] ติฏฺฐถฯ
[48]
‘‘‘ราชา ตตฺเถว ฐตฺวาน, อกฺขทสฺเสตทพฺรวิ;
สมฺมา มยฺหมฺปิ เทยฺยาถ, ปุน พุทฺธํ ลภามหํฯ
[49]
‘‘‘ปูเรตฺวา ตว สงฺกปฺปํ, โภชยิตฺวา ตถาคตํ;
ปุน เทยฺยาสิ [เทยฺยาถ (ก.)] สมฺพุทฺธํ, อานนฺทสฺส ยสสฺสิโน’ฯ
(นิมนฺตนกถา)
[50]
‘‘อกฺขทสฺเสภิวาเทตฺวา, อานนฺทญฺจาปิ ขตฺติยํ;
ตุฏฺโฐ ปมุทิโต หุตฺวา, สมฺพุทฺธมุปสงฺกมิํฯ
[51]
‘‘อุปสงฺกมฺม สมฺพุทฺธํ, โอฆติณฺณมนาสวํ;
สิรสา อภิวาเทตฺวา, อิทํ วจนมพฺรวิํฯ
[52]
‘วสีสตสหสฺเสหิ , อธิวาเสหิ จกฺขุม;
หาสยนฺโต มม จิตฺตํ, นิเวสนมุเปหิ เม’ฯ
[53]
‘‘ปทุมุตฺตโร โลกวิทู, อาหุตีนํ ปฏิคฺคโห;
มม สงฺกปฺปมญฺญาย, อธิวาเสสิ จกฺขุมาฯ
[54]
‘‘อธิวาสนมญฺญาย, อภิวาทิย สตฺถุโน;
หฏฺโฐ อุทคฺคจิตฺโตหํ, นิเวสนมุปาคมิํฯ
(ทานปฏิยาทนํ)
[55]
‘‘มิตฺตามจฺเจ สมาเนตฺวา, อิทํ วจนมพฺรวิํ;
‘สุทุลฺลโภ มยา ลทฺโธ, มณิ โชติรโส ยถาฯ
[56]
‘‘‘เกน ตํ ปูชยิสฺสาม, อปฺปเมยฺโย อนูปโม;
อตุโล อสโม ธีโร, ชิโน อปฺปฏิปุคฺคโลฯ
[57]
‘‘‘ตถาสมสโม เจว, อทุติโย นราสโภ;
ทุกฺกรํ อธิการญฺหิ, พุทฺธานุจฺฉวิกํ มยาฯ
[58]
‘‘‘นานาปุปฺเผ สมาเนตฺวา, กโรม ปุปฺผมณฺฑปํ;
พุทฺธานุจฺฉวิกํ เอตํ, สพฺพปูชา ภวิสฺสติ’ฯ
[59]
‘‘อุปฺปลํ ปทุมํ วาปิ, วสฺสิกํ อธิมุตฺตกํ [อติมุตฺตกํ (?)];
จมฺปกํ [จนฺทนํ (ก.)] นาคปุปฺผญฺจ, มณฺฑปํ การยิํ อหํฯ
[60]
‘‘สตาสนสหสฺสานิ, ฉตฺตจฺฉายาย ปญฺญปิํ;
ปจฺฉิมํ อาสนํ มยฺหํ, อธิกํ สตมคฺฆติฯ
[61]
‘‘สตาสนสหสฺสานิ, ฉตฺตจฺฉายาย ปญฺญปิํ;
ปฏิยาเทตฺวา อนฺนปานํ, กาลํ อาโรจยิํ อหํฯ
[62]
‘‘อาโรจิตมฺหิ กาลมฺหิ, ปทุมุตฺตโร มหามุนิ;
วสีสตสหสฺเสหิ, นิเวสนมุเปสิ เมฯ
[63]
‘‘ธาเรนฺตํ อุปริจฺฉตฺตํ [ธาเรนฺตมุปริจฺฉตฺเต (สี.)], สุผุลฺลปุปฺผมณฺฑเป;
วสีสตสหสฺเสหิ, นิสีทิ ปุริสุตฺตโมฯ
[64]
‘‘‘ฉตฺตสตสหสฺสานิ, สตสหสฺสมาสนํ;
กปฺปิยํ อนวชฺชญฺจ, ปฏิคณฺหาหิ จกฺขุม’ฯ
[65]
‘‘ปทุมุตฺตโร โลกวิทู, อาหุตีนํ ปฏิคฺคโห;
มมํ ตาเรตุกาโม โส, สมฺปฏิจฺฉิ มหามุนิฯ
(ทานกถา)
[66]
‘‘ภิกฺขุโน เอกเมกสฺส, ปจฺเจกํ ปตฺตมทาสหํ;
ชหิํสุ สุมฺภกํ [ปุพฺพกํ (สี.), สมฺภตํ (สฺยา.), มตฺติกํ (?)] ปตฺตํ, โลหปตฺตํ อธารยุํฯ
[67]
‘‘สตฺตรตฺตินฺทิวํ พุทฺโธ, นิสีทิ ปุปฺผมณฺฑเป;
โพธยนฺโต พหู สตฺเต, ธมฺมจกฺกํ ปวตฺตยิฯ
[68]
‘‘ธมฺมจกฺกํ ปวตฺเตนฺโต, เหฏฺฐโต ปุปฺผมณฺฑเป;
จุลฺลาสีติสหสฺสานํ , ธมฺมาภิสมโย อหุฯ
[69]
‘‘สตฺตเม ทิวเส ปตฺเต, ปทุมุตฺตโร มหามุนิ;
ฉตฺตจฺฉายายมาสีโน, อิมา คาถา อภาสถฯ
(พฺยากรณํ)
[70]
‘‘‘อนูนกํ ทานวรํ, โย เม ปาทาสิ มาณโว;
ตมหํ กิตฺตยิสฺสามิ, สุณาถ มม ภาสโตฯ
[71]
‘‘‘หตฺถี อสฺสา รถา ปตฺตี, เสนา จ จตุรงฺคินี;
ปริวาเรสฺสนฺติมํ [ตํ (สฺยา.)] นิจฺจํ, สพฺพทานสฺสิทํ ผลํฯ
[72]
‘‘‘หตฺถิยานํ อสฺสยานํ, สิวิกา สนฺทมานิกา;
อุปฏฺฐิสฺสนฺติมํ นิจฺจํ, สพฺพทานสฺสิทํ ผลํฯ
[73]
‘‘‘สฏฺฐิ รถสหสฺสานิ, สพฺพาลงฺการภูสิตา;
ปริวาเรสฺสนฺติมํ นิจฺจํ, สพฺพทานสฺสิทํ ผลํฯ
[74]
‘‘‘สฏฺฐิ ตูริยสหสฺสานิ, เภริโย สมลงฺกตา;
วชฺชยิสฺสนฺติมํ นิจฺจํ, สพฺพทานสฺสิทํ ผลํฯ
[75]
‘‘‘ฉฬาสีติสหสฺสานิ, นาริโย สมลงฺกตา;
วิจิตฺตวตฺถาภรณา, อามุกฺกมณิกุณฺฑลา [อามุตฺตมณิกุณฺฑลา (สี. สฺยา.)]ฯ
[76]
‘‘‘อฬารปมฺหา หสุลา, สุสญฺญา ตนุมชฺฌิมา;
ปริวาเรสฺสนฺติมํ นิจฺจํ, สพฺพทานสฺสิทํ ผลํฯ
[77]
‘‘‘ติํสกปฺปสหสฺสานิ, เทวโลเก รมิสฺสติ;
สหสฺสกฺขตฺตุํ เทวินฺโท, เทวรชฺชํ กริสฺสติฯ
[78]
‘‘‘สหสฺสกฺขตฺตุํ ราชา จ, จกฺกวตฺตี ภวิสฺสติ;
ปเทสรชฺชํ วิปุลํ, คณนาโต อสงฺขิยํฯ
[79]
‘‘‘เทวโลเก วสนฺตสฺส, ปุญฺญกมฺมสมงฺคิโน;
เทวโลกปริยนฺตํ, รตนฉตฺตํ ธริสฺสติฯ
[80]
‘‘‘อิจฺฉิสฺสติ ยทา ฉายํ [ยทา วายํ (สฺยา. ก.)], ฉทนํ ทุสฺสปุปฺผชํ;
อิมสฺส จิตฺตมญฺญาย, นิพทฺธํ ฉาทยิสฺสติฯ
[81]
‘‘‘เทวโลกา จวิตฺวาน, สุกฺกมูเลน โจทิโต;
ปุญฺญกมฺเมน สํยุตฺโต, พฺรหฺมพนฺธุ ภวิสฺสติฯ
[82]
‘‘‘กปฺปสตสหสฺสมฺหิ, โอกฺกากกุลสมฺภโว;
โคตโม นาม โคตฺเตน [นาเมน (สพฺพตฺถ) เอวมุปริปิ; อฏฺฐถายํ ปน ปุพฺเพ โคตฺเตนาติปทํ วณฺณิตํ], สตฺถา โลเก ภวิสฺสติฯ
[83]
‘‘‘สพฺพเมตํ อภิญฺญาย, โคตโม สกฺยปุงฺคโว;
ภิกฺขุสงฺเฆ นิสีทิตฺวา, เอตทคฺเค ฐเปสฺสติฯ
[84]
‘‘‘ปิลินฺทวจฺฉนาเมน [ปิลินฺทิวจฺฉนาเมน (สี.)], เหสฺสติ สตฺถุสาวโก;
เทวานํ อสุรานญฺจ, คนฺธพฺพานญฺจ สกฺกโตฯ
[85]
‘‘‘ภิกฺขูนํ ภิกฺขุนีนญฺจ, คิหีนญฺจ ตเถว โส;
ปิโย หุตฺวาน สพฺเพสํ, วิหริสฺสตินาสโว’ฯ
(ทานานิสํสกถา)
[86]
‘‘สตสหสฺเส กตํ กมฺมํ, ผลํ ทสฺเสสิ เม อิธ;
สุมุตฺโต สรเวโคว, กิเลเส ฌาปยี มม [ฌาปยิสฺสติ (สี. ก.), ฌาปยิํ อหํ (สฺยา.)]ฯ
[87]
‘‘อโห เม สุกตํ กมฺมํ, ปุญฺญกฺเขตฺเต อนุตฺตเร;
ยตฺถ การํ กริตฺวาน, ปตฺโตมฺหิ อจลํ ปทํฯ
[88]
‘‘อนูนกํ ทานวรํ, อทาสิ โย [โส (ก.)] หิ มาณโว;
อาทิปุพฺพงฺคโม อาสิ, ตสฺส ทานสฺสิทํ ผลํฯ
(1. ฉตฺตานิสํโส)
[89]
‘‘ฉตฺเต จ สุคเต ทตฺวา [ฉตฺเต สุคเต ทตฺวาน (สี. สฺยา.)], สงฺเฆ คณวรุตฺตเม;
อฏฺฐานิสํเส อนุโภมิ, กมฺมานุจฺฉวิเก มมฯ
[90]
‘‘สีตํ อุณฺหํ น ชานามิ, รโชชลฺลํ น ลิมฺปติ;
อนุปทฺทโว อนีติ จ, โหมิ อปจิโต สทาฯ
[91]
‘‘สุขุมจฺฉวิโก โหมิ, วิสทํ โหติ มานสํ;
ฉตฺตสตสหสฺสานิ, ภเว สํสรโต มมฯ
[92]
‘‘สพฺพาลงฺการยุตฺตานิ , ตสฺส กมฺมสฺส วาหสา;
อิมํ ชาติํ ฐเปตฺวาน, มตฺถเก ธารยนฺติ เมฯ
[93]
‘‘กสฺมา [ตสฺมา (สฺยา. ก.)] อิมาย ชาติยา, นตฺถิ เม ฉตฺตธารณา;
มม สพฺพํ กตํ กมฺมํ, วิมุตฺติฉตฺตปตฺติยาฯ
(2. ทุสฺสานิสํโส)
[94]
‘‘ทุสฺสานิ สุคเต ทตฺวา, สงฺเฆ คณวรุตฺตเม;
อฏฺฐานิสํเส อนุโภมิ, กมฺมานุจฺฉวิเก มมฯ
[95]
‘‘สุวณฺณวณฺโณ วิรโช, สปฺปภาโส ปตาปวา;
สินิทฺธํ โหติ เม คตฺตํ, ภเว สํสรโต มมฯ
[96]
‘‘ทุสฺสสตสหสฺสานิ, เสตา ปีตา จ โลหิตา;
ธาเรนฺติ มตฺถเก มยฺหํ, ทุสฺสทานสฺสิทํ ผลํฯ
[97]
‘‘โกเสยฺยกมฺพลิยานิ, โขมกปฺปาสิกานิ จ;
สพฺพตฺถ ปฏิลภามิ, เตสํ นิสฺสนฺทโต อหํฯ
(3. ปตฺตานิสํโส)
[98]
‘‘ปตฺเต สุคเต ทตฺวาน, สงฺเฆ คณวรุตฺตเม;
ทสานิสํเส อนุโภมิ, กมฺมานุจฺฉวิเก มมฯ
[99]
‘‘สุวณฺณถาเล มณิถาเล, รชเตปิ จ ถาลเก;
โลหิตงฺคมเย ถาเล, ปริภุญฺชามิ สพฺพทาฯ
[100]
‘‘อนุปทฺทโว อนีติ จ, โหมิ อปจิโต สทา;
ลาภี อนฺนสฺส ปานสฺส, วตฺถสฺส สยนสฺส จฯ
[101]
‘‘น วินสฺสนฺติ เม โภคา, ฐิตจิตฺโต ภวามหํ;
ธมฺมกาโม สทา โหมิ, อปฺปกฺเลโส อนาสโวฯ
[102]
‘‘เทวโลเก มนุสฺเส วา, อนุพนฺธา อิเม คุณา;
ฉายา ยถาปิ รุกฺขสฺส, สพฺพตฺถ น ชหนฺติ มํฯ
(4. วาสิอานิสํโส)
[103]
‘‘จิตฺตพนฺธนสมฺพทฺธา [จิตฺตพนฺธนสมฺปนฺนา (ก.)], สุกตา วาสิโย พหู;
ทตฺวาน พุทฺธเสฏฺฐสฺส, สงฺฆสฺส จ ตเถวหํฯ
[104]
‘‘อฏฺฐานิสํเส อนุโภมิ, กมฺมานุจฺฉวิเก มม;
สูโร โหมวิสารี จ, เวสารชฺเชสุ ปารมีฯ
[105]
‘‘ธิติวีริยวา โหมิ, ปคฺคหีตมโน สทา;
กิเลสจฺเฉทนํ ญาณํ, สุขุมํ อตุลํ สุจิํ;
สพฺพตฺถ ปฏิลภามิ, ตสฺส นิสฺสนฺทโต อหํฯ
(5. สตฺถกานิสํโส)
[106]
‘‘อกกฺกเส อผรุเส, สุโธเต สตฺถเก พหู;
ปสนฺนจิตฺโต ทตฺวาน, พุทฺเธ สงฺเฆ ตเถว จฯ
[107]
‘‘ปญฺจานิสํเส อนุโภมิ, กมฺมานุจฺฉวิเก มม;
กลฺยาณมิตฺตํ [กลฺยาณจิตฺตํ (สี.)] วีริยํ, ขนฺติญฺจ เมตฺตสตฺถกํฯ
[108]
‘‘ตณฺหาสลฺลสฺส ฉินฺนตฺตา, ปญฺญาสตฺถํ อนุตฺตรํ;
วชิเรน สมํ ญาณํ, เตสํ นิสฺสนฺทโต ลเภฯ
(6. สูจิอานิสํโส)
[109]
‘‘สูจิโย สุคเต ทตฺวา, สงฺเฆ คณวรุตฺตเม;
ปญฺจานิสํเส อนุโภมิ, กมฺมานุจฺฉวิเก มมฯ
[110]
‘‘น สํสโย กงฺขจฺเฉโท, อภิรูโป จ โภควา;
ติกฺขปญฺโญ สทา โหมิ, สํสรนฺโต ภวาภเวฯ
[111]
‘‘คมฺภีรํ นิปุณํ ฐานํ, อตฺถํ ญาเณน ปสฺสยิํ;
วชิรคฺคสมํ ญาณํ, โหติ เม ตมฆาตนํฯ
(7. นขจฺเฉทนานิสํโส)
[112]
‘‘นขจฺเฉทเน สุคเต, ทตฺวา สงฺเฆ คณุตฺตเม;
ปญฺจานิสํเส อนุโภมิ, กมฺมานุจฺฉวิเก มมฯ
[113]
‘‘ทาสิทาเส [ทาสิทาส (ก.)] ควสฺเส จ, ภตเก นาฏเก [อารกฺขเก (สี.)] พหู;
นฺหาปิเต ภตฺตเก สูเท, สพฺพตฺเถว ลภามหํฯ
(8. วิธูปนตาลวณฺฏานิสํโส)
[114]
‘‘วิธูปเน สุคเต ทตฺวา, ตาลวณฺเฏ จ โสภเณ;
อฏฺฐานิสํเส อนุโภมิ, กมฺมานุจฺฉวิเก มมฯ
[115]
‘‘สีตํ อุณฺหํ น ชานามิ, ปริฬาโห น วิชฺชติ;
ทรถํ นาภิชานามิ, จิตฺตสนฺตาปนํ มมฯ
[116]
‘‘ราคคฺคิ โทสโมหคฺคิ, มานคฺคิ ทิฏฺฐิอคฺคิ จ;
สพฺพคฺคี นิพฺพุตา มยฺหํ, ตสฺส นิสฺสนฺทโต มมฯ
(9. โมรหตฺถ-จามรํ)
[117]
‘‘โมรหตฺเถ จามริโย, ทตฺวา สงฺเฆ คณุตฺตเม;
อุปสนฺตกิเลโสหํ, วิหรามิ อนงฺคโณฯ
(10. ปริสฺสาวน-ธมฺมกรํ)
[118]
‘‘ปริสฺสาวเน สุคเต, ทตฺวา ธมฺมกรุตฺตเม [ทตฺวา สุกเต ธมฺมกุตฺตเร (สฺยา. ก.)];
ปญฺจานิสํเส อนุโภมิ, กมฺมานุจฺฉวิเก มมฯ
[119]
‘‘สพฺเพสํ สมติกฺกมฺม, ทิพฺพํ อายุํ ลภามหํ;
อปฺปสยฺโห สทา โหมิ, โจรปจฺจตฺถิเกหิ วาฯ
[120]
‘‘สตฺเถน วา วิเสน วา, วิเหสมฺปิ น กุพฺพเต;
อนฺตรามรณํ นตฺถิ, เตสํ นิสฺสนฺทโต มมฯ
(11. เตลธารานิสํโส)
[121]
‘‘เตลธาเร สุคเต ทตฺวา, สงฺเฆ คณวรุตฺตเม;
ปญฺจานิสํเส อนุโภมิ, กมฺมานุจฺฉวิเก มมฯ
[122]
‘‘สุจารุรูโป สุภทฺโท [สุคโท (สี.), สุวาโจ (?)], สุสมุคฺคตมานโส;
อวิกฺขิตฺตมโน โหมิ, สพฺพารกฺเขหิ รกฺขิโตฯ
(12. สูจิฆรานิสํโส)
[123]
‘‘สูจิฆเร สุคเต ทตฺวา, สงฺเฆ คณวรุตฺตเม;
ตีณานิสํเส อนุโภมิ, กมฺมานุจฺฉวิเก มมฯ
[124]
‘‘เจโตสุขํ กายสุขํ, อิริยาปถชํ สุขํ;
อิเม คุเณ ปฏิลเภ, ตสฺส นิสฺสนฺทโต อหํฯ
(13. อํสพทฺธานิสํโส)
[125]
‘‘อํสพทฺเธ ชิเน ทตฺวา, สงฺเฆ คณวรุตฺตเม;
ตีณานิสํเส อนุโภมิ, กมฺมานุจฺฉวิเก มมฯ
[126]
‘‘สทฺธมฺเม คาธํ [เจโตญาณํ จ (สี.)] วินฺทามิ, สรามิ ทุติยํ ภวํ;
สพฺพตฺถ สุจฺฉวี โหมิ, ตสฺส นิสฺสนฺทโต อหํฯ
(14. กายพนฺธนานิสํโส)
[127]
‘‘กายพนฺเธ ชิเน ทตฺวา, สงฺเฆ คณวรุตฺตเม;
ฉานิสํเส อนุโภมิ, กมฺมานุจฺฉวิเก มมฯ
[128]
‘‘สมาธีสุ น กมฺปามิ, วสี โหมิ สมาธิสุ;
อเภชฺชปริโส โหมิ, อาเทยฺยวจโน สทาฯ
[129]
‘‘อุปฏฺฐิตสติ โหมิ, ตาโส มยฺหํ น วิชฺชติ;
เทวโลเก มนุสฺเส วา, อนุพนฺธา อิเม คุณาฯ
(15. อาธารกานิสํโส)
[130]
‘‘อาธารเก ชิเน ทตฺวา, สงฺเฆ คณวรุตฺตเม;
ปญฺจวณฺเณหิ ทายาโท [ปญฺจวณฺเณ ภยาภาโว (สฺยา.)], อจโล โหมิ เกนจิฯ
[131]
‘‘เย เกจิ เม สุตา ธมฺมา, สติญาณปฺปโพธนา;
ธตา [ฐิตา (ก.)] เม น วินสฺสนฺติ, ภวนฺติ สุวินิจฺฉิตาฯ
(16. ภาชนานิสํโส)
[132]
‘‘ภาชเน ปริโภเค จ, ทตฺวา พุทฺเธ คณุตฺตเม;
ตีณานิสํเส อนุโภมิ, กมฺมานุจฺฉวิเก มมฯ
[133]
‘‘โสณฺณมเย มณิมเย, อโถปิ ผลิกามเย;
โลหิตงฺคมเย เจว, ลภามิ ภาชเน อหํฯ
[134]
‘‘ภริยา ทาสทาสี [สพฺพตฺถปิ เอวเมว ทิสฺสติ] จ, หตฺถิสฺสรถปตฺติเก;
อิตฺถี ปติพฺพตา เจว, ปริโภคานิ สพฺพทาฯ
[135]
‘‘วิชฺชา มนฺตปเท เจว, วิวิเธ อาคเม พหู;
สพฺพํ สิปฺปํ นิสาเมมิ, ปริโภคานิ สพฺพทาฯ
(17. ถาลกานิสํโส)
[136]
‘‘ถาลเก สุคเต ทตฺวา, สงฺเฆ คณวรุตฺตเม;
ตีณานิสํเส อนุโภมิ, กมฺมานุจฺฉวิเก มมฯ
[137]
‘‘โสณฺณมเย มณิมเย, อโถปิ ผลิกามเย;
โลหิตงฺคมเย เจว, ลภามิ ถาลเก อหํฯ
[138]
‘‘อสตฺถเก [อสตฺถเก (สี.), อสฺสฏฺฐเก (สฺยา.)] ผลมเย, อโถ โปกฺขรปตฺตเก;
มธุปานกสงฺเข จ, ลภามิ ถาลเก อหํฯ
[139]
‘‘วตฺเต คุเณ ปฏิปตฺติ, อาจารกิริยาสุ จ;
อิเม คุเณ ปฏิลเภ, ตสฺส นิสฺสนฺทโต อหํฯ
(18. เภสชฺชานิสํโส)
[140]
‘‘เภสชฺชํ สุคเต ทตฺวา, สงฺเฆ คณวรุตฺตเม;
ทสานิสํเส อนุโภมิ, กมฺมานุจฺฉวิเก มมฯ
[141]
‘‘อายุวา พลวา ธีโร, วณฺณวา ยสวา สุขี;
อนุปทฺทโว อนีติ จ, โหมิ อปจิโต สทา;
น เม ปิยวิโยคตฺถิ, ตสฺส นิสฺสนฺทโต มมฯ
(19. อุปาหนานิสํโส)
[142]
‘‘อุปาหเน ชิเน ทตฺวา, สงฺเฆ คณวรุตฺตเม;
ตีณานิสํเส อนุโภมิ, กมฺมานุจฺฉวิเก มมฯ
[143]
‘‘หตฺถิยานํ อสฺสยานํ, สิวิกา สนฺทมานิกา;
สฏฺฐิสตสหสฺสานิ, ปริวาเรนฺติ มํ สทาฯ
[144]
‘‘มณิมยา ตมฺพมยา [กมฺพลิกา (สี. ก.)], โสณฺณรชตปาทุกา;
นิพฺพตฺตนฺติ ปทุทฺธาเร, ภเว สํสรโต มมฯ
[145]
‘‘นิยามํ สติ ธาวนฺติ [นิยมํ ปฏิธาวนฺตี (สี.), นิยามํ ปฏิธาวนฺติ (สฺยา.)], อาคุอาจารโสธนํ [อาจารคุณโสธนํ (สี. สฺยา.)];
อิเม คุเณ ปฏิลเภ, ตสฺส นิสฺสนฺทโต อหํฯ
(20. ปาทุกานิสํโส)
[146]
‘‘ปาทุเก สุคเต ทตฺวา, สงฺเฆ คณวรุตฺตเม;
อิทฺธิปาทุกมารุยฺห, วิหรามิ ยทิจฺฉกํฯ
(21. อุทกปุญฺฉนานิสํโส)
[147]
‘‘อุทกปุจฺฉนโจเฬ , ทตฺวา พุทฺเธ คณุตฺตเม;
ปญฺจานิสํเส อนุโภมิ, กมฺมานุจฺฉวิเก มมฯ
[148]
‘‘สุวณฺณวณฺโณ วิรโช, สปฺปภาโส ปตาปวา;
สินิทฺธํ โหติ เม คตฺตํ, รโชชลฺลํ น ลิมฺปติ;
อิเม คุเณ ปฏิลเภ, ตสฺส นิสฺสนฺทโต อหํฯ
(22. กตฺตรทณฺฑานิสํโส)
[149]
‘‘กตฺตรทณฺเฑ สุคเต, ทตฺวา สงฺเฆ คณุตฺตเม;
ฉานิสํเส อนุโภมิ, กมฺมานุจฺฉวิเก มมฯ
[150]
‘‘ปุตฺตา มยฺหํ พหู โหนฺติ, ตาโส มยฺหํ น วิชฺชติ;
อปฺปสยฺโห สทา โหมิ, สพฺพารกฺเขหิ รกฺขิโต;
ขลิตมฺปิ [ขลิตํ มํ (สี. ก.)] น ชานามิ, อภนฺตํ มานสํ มมฯ
(23. โอสธญฺชนานิสํโส)
[151]
‘‘โอสธํ อญฺชนํ ทตฺวา, พุทฺเธ สงฺเฆ คณุตฺตเม;
อฏฺฐานิสํเส อนุโภมิ, กมฺมานุจฺฉวิเก มมฯ
[152]
‘‘วิสาลนยโน โหมิ, เสตปีโต จ โลหิโต;
อนาวิลปสนฺนกฺโข, สพฺพโรควิวชฺชิโตฯ
[153]
‘‘ลภามิ ทิพฺพนยนํ, ปญฺญาจกฺขุํ อนุตฺตรํ;
อิเม คุเณ ปฏิลเภ, ตสฺส นิสฺสนฺทโต อหํฯ
(24. กุญฺจิกานิสํโส)
[154]
‘‘กุญฺจิเก สุคเต ทตฺวา, สงฺเฆ คณวรุตฺตเม;
ธมฺมทฺวารวิวรณํ, ลภามิ ญาณกุญฺจิกํฯ
(25. กุญฺจิกาฆรานิสํโส)
[155]
‘‘กุญฺจิกานํ ฆเร ทตฺวา, พุทฺเธ สงฺเฆ คณุตฺตเม;
ทฺวานิสํเส อนุโภมิ, กมฺมานุจฺฉวิเก มม;
อปฺปโกโธ อนายาโส, สํสรนฺโต ภเว อหํฯ
(26. อาโยคานิสํโส)
[156]
‘‘อาโยเค สุคเต ทตฺวา, สงฺเฆ คณวรุตฺตเม;
ปญฺจานิสํเส อนุโภมิ, กมฺมานุจฺฉวิเก มมฯ
[157]
‘‘สมาธีสุ น กมฺปามิ, วสี โหมิ สมาธิสุ;
อเภชฺชปริโส โหมิ, อาเทยฺยวจโน สทา;
ชายติ โภคสมฺปตฺติ, ภเว สํสรโต มมฯ
(27. ธูมเนตฺตานิสํโส)
[158]
‘‘ธูมเนตฺเต ชิเน ทตฺวา, สงฺเฆ คณวรุตฺตเม;
ตีณานิสํเส อนุโภมิ, กมฺมานุจฺฉวิเก มมฯ
[159]
‘‘สติ เม อุชุกา โหติ, สุสมฺพนฺธา จ นฺหารโว;
ลภามิ ทิพฺพนยนํ [ทิพฺพสยนํ (สฺยา.)], ตสฺส นิสฺสนฺทโต อหํฯ
(28. ทีปธารานิสํโส)
[160]
‘‘ทีปธาเร [ทีปฏฺฐาเน (สี.), ทีปทาเน (สฺยา.), ทีปฏฺฐาเป (ก.)] ชิเน ทตฺวา, สงฺเฆ คณวรุตฺตเม;
ตีณานิสํเส อนุโภมิ, กมฺมานุจฺฉวิเก มมฯ
[161]
‘‘ชาติมา องฺคสมฺปนฺโน, ปญฺญวา พุทฺธสมฺมโต [พุทฺธิสมฺมโต (สี. ก.)];
อิเม คุเณ ปฏิลเภ, ตสฺส นิสฺสนฺทโต อหํฯ
(29. ตุมฺพก-กรณฺโฑ)
[162]
‘‘ตุมฺพเก จ กรณฺเฑ จ, ทตฺวา พุทฺเธ คณุตฺตเม;
ทสานิสํเส อนุโภมิ, กมฺมานุจฺฉวิเก มมฯ
[163]
‘‘สุคุตฺโต [สทาคุตฺโต (สี. สฺยา.) สํคุตฺโต (ก.)] สุขสมงฺคี, มหายโส ตถาคติ;
วิปตฺติวิคโต [วิภตฺติคตฺโต (สฺยา.)] สุขุมาโล, สพฺพีติปริวชฺชิโตฯ
[164]
‘‘วิปุเล จ คุเณ ลาภี, สมาว จลนา มม;
สุวิวชฺชิตอุพฺเพโค, ตุมฺพเก จ กรณฺฑเกฯ
[165]
‘‘ลภามิ จตุโร วณฺเณ, หตฺถิสฺสรตนานิ จ;
ตานิ เม น วินสฺสนฺติ, ตุมฺพทาเน อิทํ ผลํฯ
(30. มลหรณานิสํโส)
[166]
‘‘มลหรณิโย [อญฺชนนาฬิโย (สี.), หตฺถลิลงฺคเก (สฺยา. ปี.), หตฺถลิลงฺคเต (ก.)] ทตฺวา, พุทฺเธ สงฺเฆ คณุตฺตเม;
ปญฺจานิสํเส อนุโภมิ, กมฺมานุจฺฉวิเก มมฯ
[167]
‘‘สพฺพลกฺขณสมฺปนฺโน, อายุปญฺญาสมาหิโต;
สพฺพายาสวินิมุตฺโต, กาโย เม โหติ สพฺพทาฯ
(31. ปิปฺผลานิสํโส)
[168]
‘‘ตณุธาเร สุนิสิเต, สงฺเฆ ทตฺวาน ปิปฺผเล;
กิเลสกนฺตนํ ญาณํ, ลภามิ อตุลํ สุจิํฯ
(32. ภณฺฑาสานิสํโส)
[169]
‘‘สณฺฑาเส สุคเต ทตฺวา, สงฺเฆ คณวรุตฺตเม;
กิเลสภญฺชนํ [กิเลสลุญฺจนํ (สี. สฺยา. ปี.)] ญาณํ, ลภามิ อตุลํ สุจิํฯ
(33. นตฺถุกานิสํโส)
[170]
‘‘นตฺถุเก [ถวิเก (?) เภสชฺชถวิเกติ หิ ปุพฺเพ วุตฺตํ] สุคเต ทตฺวา, สงฺเฆ คณวรุตฺตเม;
อฏฺฐานิสํเส อนุโภมิ, กมฺมานุจฺฉวิเก มมฯ
[171]
‘‘สทฺธํ สีลํ หิริญฺจาปิ, อถ โอตฺตปฺปิยํ คุณํ;
สุตํ จาคญฺจ ขนฺติญฺจ, ปญฺญํ เม อฏฺฐมํ คุณํฯ
(34. ปีฐกานิสํโส)
[172]
‘‘ปีฐเก สุคเต ทตฺวา, สงฺเฆ คณวรุตฺตเม;
ปญฺจานิสํเส อนุโภมิ, กมฺมานุจฺฉวิเก มมฯ
[173]
‘‘อุจฺเจ กุเล ปชายามิ, มหาโภโค ภวามหํ;
สพฺเพ มํ อปจายนฺติ, กิตฺติ อพฺภุคฺคตา มมฯ
[174]
‘‘กปฺปสตสหสฺสานิ, ปลฺลงฺกา จตุรสฺสกา;
ปริวาเรนฺติ มํ นิจฺจํ, สํวิภาครโต อหํฯ
(35. ภิสิอานิสํโส)
[175]
‘‘ภิสิโย สุคเต ทตฺวา, สงฺเฆ คณวรุตฺตเม;
ฉานิสํเส อนุโภมิ, กมฺมานุจฺฉวิเก มมฯ
[176]
‘‘สมสุคตฺโตปจิโต, มุทุโก จารุทสฺสโน;
ลภามิ ญาณปริวารํ, ภิสิทานสฺสิทํ ผลํฯ
[177]
‘‘ตูลิกา วิกติกาโย, กฏฺฏิสฺสา [กฏฺฐิสฺสา (สี.), กุฏฺฏกา (ก.)] จิตฺตกา พหู;
วรโปตฺถเก กมฺพเล จ, ลภามิ วิวิเธ อหํฯ
[178]
‘‘ปาวาริเก จ มุทุเก, มุทุกาชินเวณิโย;
ลภามิ วิวิธตฺถาเร [วิวิธฏฺฐาเน (สฺยา. ก.)], ภิสิทานสฺสิทํ ผลํฯ
[179]
‘‘ยโต สรามิ อตฺตานํ, ยโต ปตฺโตสฺมิ วิญฺญุตํ;
อตุจฺโฉ ฌานมญฺโจมฺหิ, ภิสิทานสฺสิทํ ผลํฯ
(36. พิพฺโพหนานิสํโส)
[180]
‘‘พิพฺโพหเน ชิเน ทตฺวา, สงฺเฆ คณวรุตฺตเม;
ฉานิสํเส อนุโภมิ, กมฺมานุจฺฉวิเก มมฯ
[181]
‘‘อุณฺณิเก ปทุมเก จ, อโถ โลหิตจนฺทเน;
พิพฺโพหเน อุปาเธมิ, อุตฺตมงฺคํ สทา มมฯ
[182]
‘‘อฏฺฐงฺคิเก มคฺควเร, สามญฺเญ จตุโร ผเล;
เตสุ ญาณํ อุปฺปาเทตฺวา [อุปเนตฺวา (สี.)], วิหเร นิจฺจกาลิกํฯ
[183]
‘‘ทาเน ทเม สํยเม จ, อปฺปมญฺญาสุ รูปิสุ;
เตสุ ญาณํ อุปฺปาเทตฺวา [อุปเนตฺวา (สี.)], วิหเร สพฺพกาลิกํฯ
[184]
‘‘วตฺเต คุเณ ปฏิปตฺติ, อาจารกิริยาสุ จ;
เตสุ ญาณํ อุปฺปาเทตฺวา [ญาณํ อุปทหิตฺวาน (สี.)], วิหเร สพฺพทา อหํฯ
[185]
‘‘จงฺกเม วา ปธาเน วา, วีริเย โพธิปกฺขิเย;
เตสุ ญาณํ อุปฺปาเทตฺวา, วิหรามิ ยทิจฺฉกํฯ
[186]
‘‘สีลํ สมาธิ ปญฺญา จ, วิมุตฺติ จ อนุตฺตรา;
เตสุ ญาณํ อุปฺปาเทตฺวา [ญาณํ อุปทหิตฺวาน (สี.)], วิหรามิ สุขํ อหํฯ
(37. ผลปีฐานิสํโส)
[187]
‘‘ผลปีเฐ [ปลาลปีฏฺเฐ (สี.)] ชิเน ทตฺวา, สงฺเฆ คณวรุตฺตเม;
ทฺวานิสํเส อนุโภมิ, กมฺมานุจฺฉวิเก มมฯ
[188]
‘‘โสณฺณมเย มณิมเย, ทนฺตสารมเย พหู;
ปลฺลงฺกเสฏฺเฐ วินฺทามิ, ผลปีฐสฺสิทํ ผลํฯ
(38. ปาทปีฐานิสํโส)
[189]
‘‘ปาทปีเฐ ชิเน ทตฺวา, สงฺเฆ คณวรุตฺตเม;
ทฺวานิสํเส อนุโภมิ, กมฺมานุจฺฉวิเก มม;
ลภามิ พหุเก ยาเน, ปาทปีฐสฺสิทํ ผลํฯ
[190]
‘‘ทาสี ทาสา จ ภริยา, เย จญฺเญ อนุชีวิโน;
สมฺมา ปริจรนฺเต มํ, ปาทปีฐสฺสิทํ ผลํฯ
(39. เตลพฺภญฺชนานิสํโส)
[191]
‘‘เตลอพฺภญฺชเน [เตลานพฺภญฺชเน (สี.)] ทตฺวา, สงฺเฆ คณวรุตฺตเม;
ปญฺจานิสํเส อนุโภมิ, กมฺมานุจฺฉวิเก มมฯ
[192]
‘‘อพฺยาธิตา รูปวตา, ขิปฺปํ ธมฺมนิสนฺติตา;
ลาภิตา อนฺนปานสฺส, อายุปญฺจมกํ มมฯ
(40. สปฺปิเตลานิสํโส)
[193]
‘‘สปฺปิเตลญฺจ ทตฺวาน, สงฺเฆ คณวรุตฺตเม;
ปญฺจานิสํเส อนุโภมิ, กมฺมานุจฺฉวิเก มมฯ
[194]
‘‘ถามวา รูปสมฺปนฺโน, ปหฏฺฐตนุโช สทา;
อพฺยาธิ วิสโท โหมิ, สปฺปิเตลสฺสิทํ ผลํฯ
(41. มุขโสธนกานิสํโส)
[195]
‘‘มุขโสธนกํ ทตฺวา, พุทฺเธ สงฺเฆ คณุตฺตเม;
ปญฺจานิสํเส อนุโภมิ, กมฺมานุจฺฉวิเก มมฯ
[196]
‘‘วิสุทฺธกณฺโฐ มธุรสฺสโร, กาสสาสวิวชฺชิโต;
อุปฺปลคนฺโธ มุขโต, อุปวายติ เม สทาฯ
(42. ทธิอานิสํโส)
[197]
‘‘ทธิํ ทตฺวาน สมฺปนฺนํ, พุทฺเธ สงฺเฆ คณุตฺตเม;
ภุญฺชามิ อมตํ ภตฺตํ [วิตฺตํ (สี. ก.)], วรํ กายคตาสติํฯ
(43. มธุอานิสํโส)
[198]
‘‘วณฺณคนฺธรโสเปตํ, มธุํ ทตฺวา ชิเน คเณ;
อนูปมํ อตุลิยํ, ปิเว มุตฺติรสํ อหํฯ
(44.รสานิสํโส)
[199]
‘‘ยถาภูตํ รสํ ทตฺวา, พุทฺเธ สงฺเฆ คณุตฺตเม;
จตุโร ผเล อนุโภมิ, กมฺมานุจฺฉวิเก มมฯ
(45. อนฺนปานานิสํโส)
[200]
‘‘อนฺนํ ปานญฺจ ทตฺวาน, พุทฺเธ สงฺเฆ คณุตฺตเม;
ทสานิสํเส อนุโภมิ, กมฺมานุจฺฉวิเก มมฯ
[201]
‘‘อายุวา พลวา ธีโร, วณฺณวา ยสวา สุขี;
ลาภี อนฺนสฺส ปานสฺส, สูโร ปญฺญาณวา สทา;
อิเม คุเณ ปฏิลเภ, สํสรนฺโต ภเว อหํฯ
(46. ธูปานิสํโส)
[202]
‘‘ธูปํ [ธูมํ (สี. ก.)] ทตฺวาน สุคเต, สงฺเฆ คณวรุตฺตเม;
ทสานิสํเส อนุโภมิ, กมฺมานุจฺฉวิเก มมฯ
[203]
‘‘สุคนฺธเทโห ยสวา, สีฆปญฺโญ จ กิตฺติมา;
ติกฺขปญฺโญ ภูริปญฺโญ, หาสคมฺภีรปญฺญวาฯ
[204]
‘‘เวปุลฺลชวนปญฺโญ , สํสรนฺโต ภวาภเว;
ตสฺเสว วาหสา ทานิ, ปตฺโต สนฺติสุขํ สิวํฯ
(สาธารณานิสํโส)
[205]
‘‘กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ, ภวา สพฺเพ สมูหตา;
นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา, วิหรามิ อนาสโวฯ
[206]
‘‘สฺวาคตํ วต เม อาสิ, มม พุทฺธสฺส สนฺติเก [พุทฺธเสฏฺฐสฺส สนฺติเก (?) เอวมุปริปิ; เอตเทว หิ อุปาลิตฺเถราปทานฏฺฐกถายํ วณฺณิตํ];
ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา, กตํ พุทฺธสฺส สาสนํฯ
[207]
‘‘ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส, วิโมกฺขาปิ จ อฏฺฐิเม;
ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา, กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ’’ฯ
อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา ปิลินฺทวจฺโฉ เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติฯ
ปิลินฺทวจฺฉตฺเถรสฺสาปทานํ ปฐมํฯ
2. เสลตฺเถรอปทานํ
[208]
‘‘นคเร หํสวติยา, วีถิสามี อโหสหํ;
มม ญาตี สมาเนตฺวา, อิทํ วจนมพฺรวิํฯ
[209]
‘‘‘พุทฺโธ โลเก สมุปฺปนฺโน, ปุญฺญกฺเขตฺโต อนุตฺตโร [ปุญฺญกฺเขตฺตํ อนุตฺตรํ (สี.)];
อาสิ โส [อาสีโส (สี.), อาธาโร (ปี.)] สพฺพโลกสฺส, อาหุตีนํ ปฏิคฺคโหฯ
[210]
‘‘‘ขตฺติยา เนคมา เจว, มหาสาลา จ พฺราหฺมณา;
ปสนฺนจิตฺตา สุมนา, ปูคธมฺมํ อกํสุ เตฯ
[211]
‘‘‘หตฺถาโรหา อนีกฏฺฐา, รถิกา ปตฺติการกา;
ปสนฺนจิตฺตา สุมนา, ปูคธมฺมํ อกํสุ เตฯ
[212]
‘‘‘อุคฺคา จ ราชปุตฺตา จ, เวสิยานา จ พฺราหฺมณา;
ปสนฺนจิตฺตา สุมนา, ปูคธมฺมํ อกํสุ เตฯ
[213]