1. ภาคิเนยฺยุปาลิตฺเถรอปทานํ
[1]
‘‘ขีณาสวสหสฺเสหิ , ปริวุโต [ปเรโต (ก. อฏฺฐ)] โลกนายโก;
วิเวกมนุยุตฺโต โส, คจฺฉเต ปฏิสลฺลิตุํฯ
[2]
‘‘อชิเนน นิวตฺโถหํ, ติทณฺฑปริธารโก;
ภิกฺขุสงฺฆปริพฺยูฬฺหํ, อทฺทสํ โลกนายกํฯ
[3]
‘‘เอกํสํ อชินํ กตฺวา, สิเร กตฺวาน อญฺชลิํ;
สมฺพุทฺธํ อภิวาเทตฺวา, สนฺถวิํ โลกนายกํฯ
[4]
‘‘ยถาณฺฑชา จ สํเสทา, โอปปาตี ชลาพุชา;
กากาทิปกฺขิโน สพฺเพ, อนฺตลิกฺขจรา สทาฯ
[5]
‘‘เย เกจิ ปาณภูตตฺถิ, สญฺญิโน วา อสญฺญิโน;
สพฺเพ เต ตว ญาณมฺหิ, อนฺโต โหนฺติ สโมคธาฯ
[6]
‘‘คนฺธา จ ปพฺพเตยฺยา เย, หิมวนฺตนคุตฺตเม;
สพฺเพ เต ตว สีลมฺหิ, กลายปิ น ยุชฺชเรฯ
[7]
‘‘โมหนฺธการปกฺขนฺโท, อยํ โลโก สเทวโก;
ตว ญาณมฺหิ โชตนฺเต, อนฺธการา วิธํสิตาฯ
[8]
‘‘ยถา อตฺถงฺคเต สูริเย, โหนฺติ สตฺตา ตโมคตา;
เอวํ พุทฺเธ อนุปฺปนฺเน, โหติ โลโก ตโมคโตฯ
[9]
‘‘ยโถทยนฺโต อาทิจฺโจ, วิโนเทติ ตมํ สทา;
ตเถว ตฺวํ พุทฺธเสฏฺฐ, วิทฺธํเสสิ ตมํ สทาฯ
[10]
‘‘ปธานปหิตตฺโตสิ , พุทฺโธ โลเก สเทวเก;
ตว กมฺมาภิรทฺเธน, โตเสสิ ชนตํ พหุํฯ
[11]
‘‘ตํ สพฺพํ อนุโมทิตฺวา, ปทุมุตฺตโร มหามุนิ;
นภํ อพฺภุคฺคมี ธีโร, หํสราชาว อมฺพเรฯ
[12]
‘‘อพฺภุคฺคนฺตฺวาน สมฺพุทฺโธ, มเหสิ ปทุมุตฺตโร;
อนฺตลิกฺเข ฐิโต สตฺถา, อิมา คาถา อภาสถฯ
[13]
‘‘เยนิทํ ถวิตํ ญาณํ, โอปมฺเมหิ สมายุตํ;
ตมหํ กิตฺตยิสฺสามิ, สุณาถ มม ภาสโตฯ
[14]
‘‘‘อฏฺฐารสญฺจ ขตฺตุํ โส, เทวราชา ภวิสฺสติ;
ปถพฺยา รชฺชํ ติสตํ, วสุธํ อาวสิสฺสติฯ
[15]
‘‘‘ปญฺจวีสติกฺขตฺตุญฺจ, จกฺกวตฺตี ภวิสฺสติ;
ปเทสรชฺชํ วิปุลํ, คณนาโต อสงฺขิยํฯ
[16]
‘‘‘กปฺปสตสหสฺสมฺหิ, โอกฺกากกุลสมฺภโว;
โคตโม นาม โคตฺเตน, สตฺถา โลเก ภวิสฺสติฯ
[17]
‘‘‘ตุสิตา หิ จวิตฺวาน, สุกฺกมูเลน โจทิโต;
หีโนว ชาติยา สนฺโต, อุปาลิ นาม เหสฺสติฯ
[18]
‘‘‘โส ปจฺฉา ปพฺพชิตฺวาน, วิราเชตฺวาน ปาปกํ;
สพฺพาสเว ปริญฺญาย, นิพฺพายิสฺสตินาสโวฯ
[19]
‘‘‘ตุฏฺโฐ จ โคตโม พุทฺโธ, สกฺยปุตฺโต มหายโส;
วินยาธิคตํ ตสฺส, เอตทคฺเค ฐเปสฺสติ’ฯ
[20]
‘‘สทฺธายาหํ ปพฺพชิโต, กตกิจฺโจ อนาสโว;
สพฺพาสเว ปริญฺญาย, วิหรามิ อนาสโวฯ
[21]
‘‘ภควา จานุกมฺปี มํ, วินเยหํ วิสารโท;
สกกมฺมาภิรทฺโธ จ, วิหรามิ อนาสโวฯ
[22]
‘‘สํวุโต ปาติโมกฺขมฺหิ, อินฺทฺริเยสุ จ ปญฺจสุ;
ธาเรมิ วินยํ สพฺพํ, เกวลํ รตนากรํ [รตนคฺฆรํ (ก.)]ฯ
[23]
‘‘มมญฺจ คุณมญฺญาย, สตฺถา โลเก อนุตฺตโร;
ภิกฺขุสงฺเฆ นิสีทิตฺวา, เอตทคฺเค ฐเปสิ มํฯ
[24]
‘‘ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส, วิโมกฺขาปิ จ อฏฺฐิเม;
ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา, กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ’’ฯ
อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา อุปาลิเถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติฯ
ภาคิเนยฺยุปาลิตฺเถรสฺสาปทานํ ปฐมํฯ
2. โสณโกฬิวิสตฺเถรอปทานํ
[25]
‘‘อโนมทสฺสิสฺส มุนิโน, โลกเชฏฺฐสฺส ตาทิโน;
สุธาย เลปนํ กตฺวา, จงฺกมํ การยิํ อหํฯ
[26]
‘‘นานาวเณหิ ปุปฺเผหิ, จงฺกมํ สนฺถริํ อหํ;
อากาเส วิตานํ กตฺวา, โภชยิํ พุทฺธมุตฺตมํฯ
[27]
‘‘อญฺชลิํ ปคฺคเหตฺวาน, อภิวาเทตฺวาน สุพฺพตํ [ปุปฺผกํ (ก.)];
ทีฆสาลํ ภควโต, นิยฺยาเทสิมหํ ตทาฯ
[28]
‘‘มม สงฺกปฺปมญฺญาย, สตฺถา โลเก อนุตฺตโร;
ปฏิคฺคเหสิ ภควา, อนุกมฺปาย จกฺขุมาฯ
[29]
‘‘ปฏิคฺคเหตฺวาน สมฺพุทฺโธ, ทกฺขิเณยฺโย สเทวเก;
ภิกฺขุสงฺเฆ นิสีทิตฺวา, อิมา คาถา อภาสถฯ
[30]
‘‘‘โย โส หฏฺเฐน จิตฺเตน, ทีฆสาลํ อทาสิ [อกาสิ (สี.)] เม;
ตมหํ กิตฺตยิสฺสามิ, สุณาถ มม ภาสโตฯ
[31]
‘‘‘อิมสฺส มจฺจุกาลมฺหิ, ปุญฺญกมฺมสมงฺคิโน;
สหสฺสยุตฺตสฺสรโถ, อุปฏฺฐิสฺสติ ตาวเทฯ
[32]
‘‘‘เตน ยาเนนยํ โปโส, เทวโลกํ คมิสฺสติ;
อนุโมทิสฺสเร เทวา, สมฺปตฺเต กุสลพฺภเว [กุสเล ภเว (สี. สฺยา.)]ฯ
[33]
‘‘‘มหารหํ พฺยมฺหํ เสฏฺฐํ, รตนมตฺติกเลปนํ;
กูฏาคารวรูเปตํ, พฺยมฺหํ อชฺฌาวสิสฺสติฯ
[34]
‘‘‘ติํสกปฺปสหสฺสานิ, เทวโลเก รมิสฺสติ;
ปญฺจวีสติ กปฺปานิ, เทวราชา ภวิสฺสติฯ
[35]
‘‘‘สตฺตสตฺตติกฺขตฺตุญฺจ, จกฺกวตฺตี ภวิสฺสติ;
ยโสธรสนามา [ยเสธรา สมานา (สี.)] เต, สพฺเพปิ เอกนามกาฯ
[36]
‘‘‘ทฺเว สมฺปตฺตี อนุโภตฺวา, วฑฺเฒตฺวา [จินิตฺวา (สฺยา.)] ปุญฺญสญฺจยํ;
อฏฺฐวีสติกปฺปมฺหิ, จกฺกวตฺตี ภวิสฺสติฯ
[37]