อธิกรณเภท

ว่าด้วยอธิกรณ์ 4 อย่างเป็นต้น

[1,046] อธิกรณ์มี 4 อย่าง คือ วิวาทาธิกรณ์ 1 อนุวาทาธิกรณ์ 1
อาปัตตาธิกรณ์ 1 กิจจาธิกรณ์ 1 นี้อธิกรณ์ 4
ถามว่าการฟื้นอธิกรณ์ 4 นี้ มีเท่าไร
ตอบว่า การฟื้นอธิกรณ์ 4 นี้มี 10 คือ ฟื้นวิวาทาธิกรณ์มี 2 ฟื้น
อนุวาทากรณ์มี 4 ฟื้นอาปัตตาธิกรณ์มี 3 ฟื้นกิจจาธิกรณ์มี 1 การฟื้น
อธิกรณ์ 4 นี้รวมมี 10
ถ. เมื่อฟื้นวิวาทาธิกรณ์ ย่อมฟื้นสมถะเท่าไร เมื่อฟื้นอนุวาทาธิกรณ์
ย่อมฟื้นสมถะเท่าไร เมื่อฟื้นอาปัตตาธิกรณ์ ย่อมฟื้นสมถะเท่าไร เมื่อฟื้น
กิจจาธิกรณ์ ย่อมฟื้นสมถะเท่าไร
ต. เมื่อฟื้นวิวาทาธิกรณ์ ย่อมฟื้นสมถะ 2 อย่าง เมื่อฟื้นอนุวาทา-
ธิกรณ์ ย่อมฟื้นสมถะ 4 อย่าง เมื่อฟื้นอาปัตตาธิกรณ์ ย่อมฟื้นสมถะ 3 อย่าง
เมื่อฟื้นกิจจาธิกรณ์ ย่อมฟื้นสมถะอย่างเดียว.

ว่าด้วยฟื้นอธิกรณ์เป็นต้น

[1,047] ถามว่า การฟื้นมีเท่าไร ด้วยอาการเท่าไร จึงนับว่าฟื้น
บุคคลประกอบด้วยองค์เท่าไร ชื่อว่าฟื้นอธิกรณ์ บุคคลกี่พวก เมื่อฟื้นอธิกรณ์
ต้องอาบัติ

ตอบว่า การฟื้นมี 12 ด้วยอาการ 10 จึงนับว่าฟื้น บุคคลประกอบ
ด้วยองค์ 8 ชื่อว่าฟื้นอธิกรณ์ บุคคล 4 จำพวก เมื่อฟื้นอธิกรณ์ต้องอาบัติ
การฟื้น 12 อย่าง เป็นไฉน คือ ฟื้นกรรมที่ยังไม่ได้ทำ 1 กรรม
ที่ทำแล้วไม่ดี 1 กรรมที่ต้องทำใหม่ 1 กรรมที่ยังทำไม่เสร็จ 1 กรรมที่ทำ
เสร็จแล้วไม่ดี 1 กรรมที่ต้องทำอีก 1 กรรมที่ยังไม่ได้วินิจฉัย 1 กรรมที่
วินิจฉัยไม่ถูกต้อง 1 กรรมที่ต้องวินิจฉัยใหม่ 1 กรรมที่ยังไม่ระงับ 1 กรรม
ที่ระงับแล้วไม่ดี 1 กรรมที่ต้องระงับใหม่ 1 นี้การฟื้น 12 อย่าง
ด้วยอาการ 10 อย่าง เป็นไฉน จึงนับว่าฟื้น คือ ฟื้นอธิกรณ์ซึ่ง
เกิดในที่นั้น 1 ฟื้นอธิกรณ์ซึ่งเกิดในที่นั้นแต่ระงับแล้ว 1 ฟื้นอธิกรณ์ในระ-
หว่างทาง 1 ฟื้นอธิกรณ์ซึ่งไปแล้วในระหว่างทาง 1 ฟื้นอธิกรณ์ซึ่งไปแล้ว
ในที่นั้น 1 ฟื้นอธิกรณ์ซึ่งไปแล้วในที่นั้นแต่ระงับแล้ว 1 ฟื้นสติวินัย 1 ฟื้น
อมูฬหวินัย 1 ฟื้นตัสสปาปิยสิกา 1 ฟื้นติณวัตถารกะ 1 ด้วยอาการ 10 นี้
จึงนับว่าฟื้น
บุคคลประกอบด้วยองค์ 4 เป็นไฉน ชื่อว่าฟื้นอธิกรณ์ คือ บุคคล
ถึงฉันทาคติฟื้นอธิกรณ์ 1 ถึงโทสาคติฟื้นอธิกรณ์ 1 ถึงโมหาคติฟื้นอธิกรณ์ 1
ถึงภยาคติฟื้นอธิกรณ์ 1 บุคคลประกอบด้วยองค์ 4 นี้ ชื่อว่าฟื้นอธิกรณ์
บุคคล 4 จำพวกเป็นไฉน เมื่อฟื้นอธิกรณ์ต้องอาบัติ คือ
ภิกษุผู้อุปสมบทในวันนั้น ฟื้น ต้องอาบัติปาจิตตีย์ที่ฟื้น
ภิกษุอาคันตุกะ ฟื้น ต้องอาบัติปาจิตตีย์ที่ฟื้น
ภิกษุผู้ทำ ฟื้น ต้องอาบัติปาจิตตีย์ที่ฟื้น
ภิกษุผู้ทำให้ฉันทะ ฟื้น ต้องอาบัติปาจิตตีย์ที่ฟื้น
รวมบุคคล 4 จำพวกฟื้นอธิกรณ์ต้องอาบัติ.

ว่าด้วยนิทานแห่งอธิกรณ์ 4 เป็นต้น

[1,048] ถามว่า วิวาทาธิกรณ์ มีอะไรเป็นนิทาน มีอะไรเป็น
สมุทัย มีอะไรเป็นชาติ มีอะไรเป็นแดนเกิดก่อน มีอะไรเป็นองค์ มีอะไรเป็น
สมุฏฐาน
อนุวาทาธิกรณ์ มีอะไรเป็นนิทาน มีอะไรเป็นสมุทัย มีอะไรเป็นชาติ
มีอะไรเป็นแดนเกิดก่อน มีอะไรเป็นองค์ มีอะไรเป็นสมุฏฐาน
อาปัตตาธิกรณ์ มีอะไรเป็นนิทาน มีอะไรเป็นสมุทัย มีอะไรเป็นชาติ
มีอะไรเป็นแดนเกิดก่อน มีอะไรเป็นองค์ มีอะไรเป็นสมุฏฐาน
กิจจาธิกรณ์ มีอะไรเป็นนิทาน มีอะไรเป็นสมุทัย มีอะไรเป็นชาติ
มีอะไรเป็นแดนเกิดก่อน มีอะไรเป็นองค์ มีอะไรเป็นสมุฏฐาน
ตอบว่า วิวาทาธิกรณ์ มีวิวาทเป็นนิทาน มีวิวาทเป็นสมุทัย มี
วิวาทเป็นชาติ มีวิวาทเป็นแดนเกิดก่อน มีวิวาทเป็นองค์ มีวิวาทเป็นสมุฏฐาน
อนุวาทาธิกรณ์ มีอนุวาทเป็นนิทาน มีอนุวาทเป็นสมุทัย มีอนุวาท
เป็นชาติ มีอนุวาทแดนเกิดก่อน มีอนุวาทเป็นองค์ มีอนุวาทเป็นสมุฏฐาน
อาปัตตาธิกรณ์ มีอาบัติเป็นนิทาน มีอาบัติเป็นสมุทัย มีอาบัติเป็น
ชาติ มีอาบัติเป็นแดนเกิดก่อน มีอาบัติเป็นองค์ มีอาบัติเป็นสมุฏฐาน
กิจจาธิกรณ์ มีกิจเป็นนิทาน มีกิจเป็นสมุทัย มีกิจเป็นชาติ มีกิจ
เป็นแดนเกิดก่อน มีกิจเป็นองค์ มีกิจเป็นสมุฏฐาน
ถ. วิวาทาธิกรณ์ มีอะไรเป็นนิทาน มีอะไรเป็นสมุทัย มีอะไรเป็น
ชาติ มีอะไรเป็นแดนเกิดก่อน มีอะไรเป็นองค์ มีอะไรเป็นสมุฏฐาน