ด้วยโคนต้นตาล บุคคลผู้ต้องปาราชิก
เหล่านั้น ย่อมไม่งอกงามเปรียบเหมือนใบ
ไม้เหลือง ศีลาหนา คนศีรษะขาด ต้นตาล
ยอดด้วน ฉะนั้น.
อาบัติที่ระงับได้
[1,032] สังฆาทิเสส 23 อนิยต 2
นิสสัคคิยะ 42 ปาจิตตีย์ 188 ปาฏิเทสนียะ
12 เสขิยะ 75 ระงับด้วยสมณะ 3 คือ
สัมมุขาวินัย 1 ปฏิญญาตกรณะ 1 ติณ-
วตถารกะ 1.
ส่วนที่ทรงจำแนก
[1,033] อุโบสถ 2 ปวารณา 2
กรรม 4 อันพระชินเจ้าทรงแสดงแล้ว
อุเทศ 5 และอุเทศ 4 ย่อมไม่มีโดยประการ
อื่น และกองอาบัติมี 7.
อธิกรณ์
[1,034] อธิกรณ์ 4 ระงับด้วยสมถะ
7 คือ ระงับด้วยสมถะ 2 ด้วยสมถะ 4
ด้วยสมถะ 3 แต่กิจจาธิกรณ์ระงับด้วย
สมถะ 1.
วิเคราะห์ปาราชิก
[1,035] คำใดที่เรากล่าวไว้ว่า
ปาราชิก ดังนี้ ท่านจงฟังคำนั้น ดังจะกล่าว
ต่อไป บุคคลเป็นผู้เคลื่อนแล้ว ผิดพลาด
แลเหินห่างจากสัทธรรม อนึ่ง แม้สังวาสก็
ไม่มีในผู้นั้น เพราะเหตุนั้น เราจึงเรียก
อาบัตินั้นว่า ปาราชิก.
วิเคราะห์สังฆาทิเสส
[1,036] คำใดที่เรากล่าวไว้ว่า สังฆา
ทิเสส ดังนี้ ท่านจงฟังคำนั้น ดังจะกล่าว
ต่อไป สงฆ์เท่านั้นให้ปริวาส ชักเข้าหา
อาบัติเดิมให้มานัต อัพภาน เพราะเหตุนั้น
เราจึงเรียกอาบัตินั้นว่า สังฆาทิเสส.
วิเคราะห์อนิยต
[1,037] คำใดที่เรากล่าวไว้ว่า อนิยต
ดังนี้ ท่านจงฟังคำนั้น ดังจะกล่าวต่อไป
กองอาบัติชื่อว่าอนิยต เพราะไม่แน่ บท
อันพระผู้มีพระภาคเจ้าทรงทำแล้วโดยมิใช่
ส่วนเดียว บรรดาฐานะ 3 ฐานะอย่างใด
อย่างหนึ่ง เรียกว่า อนิยต.