ปาติโมกขุทเทส 5

[167] ครั้งนั้น ภิกษุทั้งหลาย ได้มีความปีริวิตกว่า ปาติโมกขุทเทสมี
เท่าไรหนอ แล้วกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มีพระภาคเจ้า พระผู้มีพระภาคเจ้า
รับสั่งกะภิกษุทั้งหลายว่า ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ปาติโมกขุทเทสนี้มี 5 คือ ภิกษุ
สวดนิทานจบแล้ว พึงสวดอุทเทสที่เหลือด้วยสุตบท นี้เป็นปาติโมกขุทเทสที่ 1.
สวดนิทาน สวดปาราชิก 4 จบแล้ว พึงสวดอุทเทสที่เหลือด้วยสุตบท
นี้เป็นปาติโมกขุทเทสที่ 2.
สวดนิทาน สวดปาราชิก สวดสังฆาทิเสส 13 จบแล้ว พึงสวดอุทเทส
ที่เหลือด้วยสุตบท นี้เป็นปาติโมกขุทเทสที่ 3.
สวดนิทาน สวดปาราชิก 4 สวดสังฆาทิเสส 13 สวดอนิยต 2 จบ
แล้ว พึงสวดอุทเทสที่เหลือด้วยสุตบท นี้เป็นปาติโมกขทเทสที่ 4.
สวดโดยพิสดารหมด เป็นปาติโมกขุทเทสที่ 5.
ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ปาติโมกขุทเทสที่ 5 นี้แล.

ทรงห้ามสวดปาติโมกข์ย่อ

สมัยต่อมา ภิกษุทั้งหลายทราบว่า พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงอนุญาต
การสวดปาติโมกข์ย่อ ดังนี้ จึงสวดปาติโมกข์ย่อทุกครั้ง ภิกษุทั้งหลายกราบทูล
เรื่องนั้นแด่พระผู้มีพระภาคเจ้า พระผู้มีพระภาคเจ้ารับสั่งห้ามภิกษุทั้งหลายว่า
ดูก่อนภิกษุทั้งหลายภิกษุไม่พึงสวดปาติโมกข์ย่อ รูปใดสวด ต้องอาบัติทุกกฏ.

พระพุทธานุญาตให้สวดปาติโมกข์ย่อเมื่อมีอันตราย

สมัยต่อมา ณ อาวาสแห่งหนึ่งในโกศลชนบท คนชาวดงได้มาพลุก
พล่านในวันอุโบสถ ภิกษุทั้งหลายไม่อาจสวดปาติโมกข์โดยพิสดาร จึงกราบทูล
เรื่องนั้นแด่พระผู้มีพระภาคเจ้า พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงอนุญาตแก่ภิกษุทั้งหลาย
ว่า ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย เมื่อมีอันตรายเราอนุญาตให้สวดปกติโมกข์ย่อ.

อันตราย 10 ประการ

สมัยต่อมา พระฉัพพัคคีย์ แม้เมื่ออันตรายไม่มี ก็สวดปาติโมกข์ย่อ
ภิกษุทั้งหลายจึงกราบทูลเรื่องนั้นแด่พระผู้มีพระภาคเจ้า พระผู้มีพระภาคเจ้ารับ
สั่งห้ามภิกษุทั้งหลายว่า ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย เมื่อไม่มีอันตราย ภิกษุไม่พึง
สวดปาติโมกข์ย่อ รูปใดสวด ต้องอาบัติทุกกฏ.
เมื่อมีอันตราย เราอนุญาตให้สวดปาติโมกข์ย่อ
อันตรายในเรื่องนี้เหล่านั้น คือ:-
1. พระราชาเสด็จมา.
2. โจรมาปล้น .
3. ไฟไหม้.
4. น้ำหลากมา.
5. คนมามาก.
6. ผีเข้าภิกษุ
7. สัตว์ร้ายเข้ามา.
8. งูร้ายเลื่อยเข้ามา.