เมนู

1. อิสิทาสีเถรีคาถา

[402]

นครมฺหิ กุสุมนาเม, ปาฏลิปุตฺตมฺหิ ปถวิยา มณฺเฑ;

สกฺยกุลกุลีนาโย, ทฺเว ภิกฺขุนิโย หิ คุณวติโยฯ

[403]

อิสิทาสี ตตฺถ เอกา, ทุติยา โพธีติ สีลสมฺปนฺนา จ;

ฌานชฺฌายนรตาโย, พหุสฺสุตาโย ธุตกิเลสาโยฯ

[404]

ตา ปิณฺฑาย จริตฺวา, ภตฺตตฺถํ [ภตฺตตฺตํ (สี.)] กริย โธตปตฺตาโย;

รหิตมฺหิ สุขนิสินฺนา, อิมา คิรา อพฺภุทีเรสุํฯ

[405]

‘‘ปาสาทิกาสิ อยฺเย, อิสิทาสิ วโยปิ เต อปริหีโน;

กิํ ทิสฺวาน พฺยาลิกํ, อถาสิ เนกฺขมฺมมนุยุตฺตา’’ฯ

[406]

เอวมนุยุญฺชิยมานา สา, รหิเต ธมฺมเทสนากุสลา;

อิสิทาสี วจนมพฺรวิ, ‘‘สุณ โพธิ ยถามฺหิ ปพฺพชิตาฯ

[407]

‘‘อุชฺเชนิยา ปุรวเร, มยฺหํ ปิตา สีลสํวุโต เสฏฺฐิ;

ตสฺสมฺหิ เอกธีตา, ปิยา มนาปา จ ทยิตา จฯ

[408]

‘‘อถ เม สาเกตโต วรกา, อาคจฺฉุมุตฺตมกุลีนา;

เสฏฺฐี ปหูตรตโน, ตสฺส มมํ สุณฺหมทาสิ ตาโตฯ

[409]

‘‘สสฺสุยา สสฺสุรสฺส จ, สายํ ปาตํ ปณามมุปคมฺม;

สิรสา กโรมิ ปาเท, วนฺทามิ ยถามฺหิ อนุสิฏฺฐาฯ

[410]

‘‘ยา มยฺหํ สามิกสฺส, ภคินิโย ภาตุโน ปริชโน วา;

ตเมกวรกมฺปิ ทิสฺวา, อุพฺพิคฺคา อาสนํ เทมิฯ

[411]

‘‘อนฺเนน จ ปาเนน จ, ขชฺเชน จ ยญฺจ ตตฺถ สนฺนิหิตํ;

ฉาเทมิ อุปนยามิ จ, เทมิ จ ยํ ยสฺส ปติรูปํฯ

[412]

‘‘กาเลน อุปฏฺฐหิตฺวา [อุฏฺฐหิตฺวา (สฺยา. ก.), อุปฏฺฐหิตุํ (?)], ฆรํ สมุปคมามิ อุมฺมาเร;

โธวนฺตี หตฺถปาเท, ปญฺชลิกา สามิกมุเปมิฯ

[413]

‘‘โกจฺฉํ ปสาทํ อญฺชนิญฺจ, อาทาสกญฺจ คณฺหิตฺวา;

ปริกมฺมการิกา วิย, สยเมว ปติํ วิภูเสมิฯ

[414]

‘‘สยเมว โอทนํ สาธยามิ, สยเมว ภาชนํ โธวนฺตี;

มาตาว เอกปุตฺตกํ, ตถา [ตทา (สี.)] ภตฺตารํ ปริจรามิฯ

[415]

‘‘เอวํ มํ ภตฺติกตํ, อนุรตฺตํ การิกํ นิหตมานํ;

อุฏฺฐายิกํ [อุฏฺฐาหิกํ (ก.)] อนลสํ, สีลวติํ ทุสฺสเต ภตฺตาฯ

[416]

‘‘โส มาตรญฺจ ปิตรญฺจ, ภณติ ‘อาปุจฺฉหํ คมิสฺสามิ;

อิสิทาสิยา น สห วจฺฉํ, เอกาคาเรหํ [เอกฆเรป’หํ (?)] สห วตฺถุํ’ฯ

[417]

‘‘‘มา เอวํ ปุตฺต อวจ, อิสิทาสี ปณฺฑิตา ปริพฺยตฺตา;

อุฏฺฐายิกา อนลสา, กิํ ตุยฺหํ น โรจเต ปุตฺต’ฯ

[418]

‘‘‘น จ เม หิํสติ กิญฺจิ, น จหํ อิสิทาสิยา สห วจฺฉํ;

เทสฺสาว เม อลํ เม, อปุจฺฉาหํ [อาปุจฺฉาหํ (สฺยา.), อาปุจฺฉหํ-นาปุจฺฉหํ (?)] คมิสฺสามิ’ฯ

[419]

‘‘ตสฺส วจนํ สุณิตฺวา, สสฺสุ สสุโร จ มํ อปุจฺฉิํสุ;

‘กิสฺส [กิํส (?)] ตยา อปรทฺธํ, ภณ วิสฺสฏฺฐา ยถาภูตํ’ฯ

[420]

‘‘‘นปิหํ อปรชฺฌํ กิญฺจิ, นปิ หิํเสมิ น ภณามิ ทุพฺพจนํ;

กิํ สกฺกา กาตุยฺเย, ยํ มํ วิทฺเทสฺสเต ภตฺตา’ฯ

[421]

‘‘เต มํ ปิตุฆรํ ปฏินยิํสุ, วิมนา ทุเขน อธิภูตา;

‘ปุตฺตมนุรกฺขมานา, ชิตามฺหเส รูปินิํ ลกฺขิํ’ฯ

[422]

‘‘อถ มํ อทาสิ ตาโต, อฑฺฒสฺส ฆรมฺหิ ทุติยกุลิกสฺส;

ตโต อุปฑฺฒสุงฺเกน, เยน มํ วินฺทถ เสฏฺฐิฯ

[423]

‘‘ตสฺสปิ ฆรมฺหิ มาสํ, อวสิํ อถ โสปิ มํ ปฏิจฺฉรยิ [ปฏิจฺฉสิ (สี. ก.), ปฏิจฺฉติ (สฺยา.), ปฏิจฺฉรติ (ก.)];

ทาสีว อุปฏฺฐหนฺติํ, อทูสิกํ สีลสมฺปนฺนํฯ

[424]

‘‘ภิกฺขาย จ วิจรนฺตํ, ทมกํ ทนฺตํ เม ปิตา ภณติ;

‘โหหิสิ [โสหิสิ (สพฺพตฺถ)] เม ชามาตา, นิกฺขิป โปฏฺฐิญฺจ [โปนฺติํ (สี. สฺยา.)] ฆฏิกญฺจ’ฯ

[425]

‘‘โสปิ วสิตฺวา ปกฺขํ [ปกฺกมถ (สี.)], อถ ตาตํ ภณติ ‘เทหิ เม โปฏฺฐิํ;

ฆฏิกญฺจ มลฺลกญฺจ, ปุนปิ ภิกฺขํ จริสฺสามิ’ฯ

[426]

‘‘อถ นํ ภณตี ตาโต, อมฺมา สพฺโพ จ เม ญาติคณวคฺโค;

‘กิํ เต น กีรติ อิธ, ภณ ขิปฺปํ ตํ เต กริหิ’ติฯ

[427]

‘‘เอวํ ภณิโต ภณติ, ‘ยทิ เม อตฺตา สกฺโกติ อลํ มยฺหํ;

อิสิทาสิยา น สห วจฺฉํ, เอกฆเรหํ สห วตฺถุํ’ฯ

[428]

‘‘วิสฺสชฺชิโต คโต โส, อหมฺปิ เอกากินี วิจินฺเตมิ;

‘อาปุจฺฉิตูน คจฺฉํ, มริตุเย [มริตาเย (สี.), มริตุํ (สฺยา.)] วา ปพฺพชิสฺสํ วา’ฯ

[429]

‘‘อถ อยฺยา ชินทตฺตา, อาคจฺฉี โคจราย จรมานา;

ตาตกุลํ วินยธรี, พหุสฺสุตา สีลสมฺปนฺนาฯ

[430]

‘‘ตํ ทิสฺวาน อมฺหากํ, อุฏฺฐายาสนํ ตสฺสา ปญฺญาปยิํ;

นิสินฺนาย จ ปาเท, วนฺทิตฺวา โภชนมทาสิํฯ

[431]

‘‘อนฺเนน จ ปาเนน จ, ขชฺเชน จ ยญฺจ ตตฺถ สนฺนิหิตํ;

สนฺตปฺปยิตฺวา อวจํ, ‘อยฺเย อิจฺฉามิ ปพฺพชิตุํ’ฯ

[432]

‘‘อถ มํ ภณตี ตาโต, ‘อิเธว ปุตฺตก [ปุตฺติเก (สฺยา. ก.)] จราหิ ตฺวํ ธมฺมํ;

อนฺเนน จ ปาเนน จ, ตปฺปย สมเณ ทฺวิชาตี จ’ฯ

[433]

‘‘อถหํ ภณามิ ตาตํ, โรทนฺตี อญฺชลิํ ปณาเมตฺวา;

‘ปาปญฺหิ มยา ปกตํ, กมฺมํ ตํ นิชฺชเรสฺสามิ’ฯ

[434]

‘‘อถ มํ ภณตี ตาโต, ‘ปาปุณ โพธิญฺจ อคฺคธมฺมญฺจ;

นิพฺพานญฺจ ลภสฺสุ, ยํ สจฺฉิกรี ทฺวิปทเสฏฺโฐ’ฯ

[435]

‘‘มาตาปิตู อภิวาทยิตฺวา, สพฺพญฺจ ญาติคณวคฺคํ;

สตฺตาหํ ปพฺพชิตา, ติสฺโส วิชฺชา อผสฺสยิํฯ

[436]

‘‘ชานามิ อตฺตโน สตฺต, ชาติโย ยสฺสยํ ผลวิปาโก;

ตํ ตว อาจิกฺขิสฺสํ, ตํ เอกมนา นิสาเมหิฯ

[437]

‘‘นครมฺหิ เอรกจฺเฉ [เอรกกจฺเฉ (สฺยา. ก.)], สุวณฺณกาโร อหํ ปหูตธโน;

โยพฺพนมเทน มตฺโต โส, ปรทารํ อเสวิหํฯ

[438]

‘‘โสหํ ตโต จวิตฺวา, นิรยมฺหิ อปจฺจิสํ จิรํ;

ปกฺโก ตโต จ อุฏฺฐหิตฺวา, มกฺกฏิยา กุจฺฉิโมกฺกมิํฯ

[439]

‘‘สตฺตาหชาตกํ มํ, มหากปิ ยูถโป นิลฺลจฺเฉสิ;

ตสฺเสตํ กมฺมผลํ, ยถาปิ คนฺตฺวาน ปรทารํฯ

[440]

‘‘โสหํ ตโต จวิตฺวา, กาลํ กริตฺวา สินฺธวารญฺเญ;

กาณาย จ ขญฺชาย จ, เอฬกิยา กุจฺฉิโมกฺกมิํฯ

[441]

‘‘ทฺวาทส วสฺสานิ อหํ, นิลฺลจฺฉิโต ทารเก ปริวหิตฺวา;

กิมินาวฏฺโฏ อกลฺโล, ยถาปิ คนฺตฺวาน ปรทารํฯ

[442]

‘‘โสหํ ตโต จวิตฺวา, โควาณิชกสฺส คาวิยา ชาโต;

วจฺโฉ ลาขาตมฺโพ, นิลฺลจฺฉิโต ทฺวาทเส มาเสฯ

[443]

‘‘โวฒูน [เต ปุน (สฺยา. ก.), โวธุน (ก. อฏฺฐ.)] นงฺคลมหํ, สกฏญฺจ ธารยามิ;

อนฺโธวฏฺโฏ อกลฺโล, ยถาปิ คนฺตฺวาน ปรทารํฯ

[444]

‘‘โสหํ ตโต จวิตฺวา, วีถิยา ทาสิยา ฆเร ชาโต;

เนว มหิลา น ปุริโส, ยถาปิ คนฺตฺวาน ปรทารํฯ

[445]

‘‘ติํสติวสฺสมฺหิ มโต, สากฏิกกุลมฺหิ ทาริกา ชาตา;

กปณมฺหิ อปฺปโภเค, ธนิก [อณิก (อฏฺฐ.), ตํสํวณฺณนายมฺปิ อตฺถยุตฺติ คเวสิตพฺพา] ปุริสปาตพหุลมฺหิฯ

[446]

‘‘ตํ มํ ตโต สตฺถวาโห, อุสฺสนฺนาย วิปุลาย วฑฺฒิยา;

โอกฑฺฒติ วิลปนฺติํ, อจฺฉินฺทิตฺวา กุลฆรสฺมาฯ

[447]

‘‘อถ โสฬสเม วสฺเส, ทิสฺวา มํ ปตฺตโยพฺพนํ กญฺญํ;

โอรุนฺธตสฺส ปุตฺโต, คิริทาโส นาม นาเมนฯ

[448]

‘‘ตสฺสปิ อญฺญา ภริยา, สีลวตี คุณวตี ยสวตี จ;

อนุรตฺตา [อนุวตฺตา (ก.)] ภตฺตารํ, ตสฺสาหํ [ตสฺส ตํ (?)] วิทฺเทสนมกาสิํฯ

[449]

‘‘ตสฺเสตํ กมฺมผลํ, ยํ มํ อปกีริตูน คจฺฉนฺติ;

ทาสีว อุปฏฺฐหนฺติํ, ตสฺสปิ อนฺโต กโต มยา’’ติฯ

… อิสิทาสี เถรี…ฯ

จตฺตาลีสนิปาโต นิฏฺฐิโตฯ

16. มหานิปาโต