1. สุภาชีวกมฺพวนิกาเถรีคาถา
[368]
ชีวกมฺพวนํ รมฺมํ, คจฺฉนฺติํ ภิกฺขุนิํ สุภํ;
ธุตฺตโก สนฺนิวาเรสิ [ตํ นิวาเรสิ (ก.)], ตเมนํ อพฺรวี สุภาฯ
[369]
‘‘กิํ เต อปราธิตํ มยา, ยํ มํ โอวริยาน ติฏฺฐสิ;
น หิ ปพฺพชิตาย อาวุโส, ปุริโส สมฺผุสนาย กปฺปติฯ
[370]
‘‘ครุเก มม สตฺถุสาสเน, ยา สิกฺขา สุคเตน เทสิตา;
ปริสุทฺธปทํ อนงฺคณํ, กิํ มํ โอวริยาน ติฏฺฐสิฯ
[371]
‘‘อาวิลจิตฺโต อนาวิลํ, สรโช วีตรชํ อนงฺคณํ;
สพฺพตฺถ วิมุตฺตมานสํ, กิํ มํ โอวริยาน ติฏฺฐสิ’’ฯ
[372]
‘‘ทหรา จ อปาปิกา จสิ, กิํ เต ปพฺพชฺชา กริสฺสติ;
นิกฺขิป กาสายจีวรํ, เอหิ รมาม สุปุปฺผิเต [รมามเส ปุปฺผิเต (สี. สฺยา.)] วเนฯ
[373]
‘‘มธุรญฺจ ปวนฺติ สพฺพโส, กุสุมรเชน สมุฏฺฐิตา ทุมา;
ปฐมวสนฺโต สุโข อุตุ, เอหิ รมาม สุปุปฺผิเต วเนฯ
[374]
‘‘กุสุมิตสิขรา จ ปาทปา, อภิคชฺชนฺติว มาลุเตริตา;
กา ตุยฺหํ รติ ภวิสฺสติ, ยทิ เอกา วนโมคหิสฺสสิ [วนโมตริสฺสสิ (สี.), วนโมคาหิสฺสสิ (สฺยา. ก.)]ฯ
[375]
‘‘วาฬมิคสงฺฆเสวิตํ , กุญฺชรมตฺตกเรณุโลฬิตํ;
อสหายิกา คนฺตุมิจฺฉสิ, รหิตํ ภิํสนกํ มหาวนํฯ
[376]
‘‘ตปนียกตาว ธีติกา, วิจรสิ จิตฺตลเตว อจฺฉรา;
กาสิกสุขุเมหิ วคฺคุภิ, โสภสี สุวสเนหิ นูปเมฯ
[377]
‘‘อหํ ตว วสานุโค สิยํ, ยทิ วิหเรมเส [ยทิปิ วิหเรสิ (ก.)] กานนนฺตเร;
น หิ มตฺถิ ตยา ปิยตฺตโร, ปาโณ กินฺนริมนฺทโลจเนฯ
[378]
‘‘ยทิ เม วจนํ กริสฺสสิ, สุขิตา เอหิ อคารมาวส;
ปาสาทนิวาตวาสินี, ปริกมฺมํ เต กโรนฺตุ นาริโยฯ
[379]
‘‘กาสิกสุขุมานิ ธารย, อภิโรเปหิ [อภิโรเหหิ (สี.)] จ มาลวณฺณกํ;
กญฺจนมณิมุตฺตกํ พหุํ, วิวิธํ อาภรณํ กโรมิ เตฯ
[380]
‘‘สุโธตรชปจฺฉทํ สุภํ, โคณกตูลิกสนฺถตํ นวํ;
อภิรุห สยนํ มหารหํ, จนฺทนมณฺฑิตสารคนฺธิกํ;
[381]
‘‘อุปฺปลํ จุทกา สมุคฺคตํ, ยถา ตํ อมนุสฺสเสวิตํ;
เอวํ ตฺวํ พฺรหฺมจารินี, สเกสงฺเคสุ ชรํ คมิสฺสสิ’’ฯ
[382]
‘‘กิํ เต อิธ สารสมฺมตํ, กุณปปูรมฺหิ สุสานวฑฺฒเน;
เภทนธมฺเม กเฬวเร [กเลวเร (สี. ก.)], ยํ ทิสฺวา วิมโน อุทิกฺขสิ’’ฯ
[383]
‘‘อกฺขีนิ จ ตุริยาริว, กินฺนริยาริว ปพฺพตนฺตเร;
ตว เม นยนานิ ทกฺขิย, ภิยฺโย กามรตี ปวฑฺฒติฯ
[384]
‘‘อุปฺปลสิขโรปมานิ เต, วิมเล หาฏกสนฺนิเภ มุเข;
ตว เม นยนานิ ทกฺขิย [นยนานุทิกฺขิย (สี.)], ภิยฺโย กามคุโณ ปวฑฺฒติฯ
[385]
‘‘อปิ ทูรคตา สรมฺหเส, อายตปมฺเห วิสุทฺธทสฺสเน;
น หิ มตฺถิ ตยา ปิยตฺตรา, นยนา กินฺนริมนฺทโลจเน’’ฯ
[386]
‘‘อปเถน ปยาตุมิจฺฉสิ, จนฺทํ กีฬนกํ คเวสสิ;
เมรุํ ลงฺเฆตุมิจฺฉสิ, โย ตฺวํ พุทฺธสุตํ มคฺคยสิฯ
[387]
‘‘นตฺถิ หิ โลเก สเทวเก, ราโค ยตฺถปิ ทานิ เม สิยา;
นปิ นํ ชานามิ กีริโส, อถ มคฺเคน หโต สมูลโกฯ
[388]
‘‘อิงฺคาลกุยาว [อิงฺฆาฬขุยาว (สฺยา.)] อุชฺฌิโต, วิสปตฺโตริว อคฺคิโต กโต [อคฺฆโต หโต (สี.)];
นปิ นํ ปสฺสามิ กีริโส, อถ มคฺเคน หโต สมูลโกฯ
[389]
‘‘ยสฺสา สิยา อปจฺจเวกฺขิตํ, สตฺถา วา อนุปาสิโต สิยา;
ตฺวํ ตาทิสิกํ ปโลภย, ชานนฺติํ โส อิมํ วิหญฺญสิฯ
[390]
‘‘มยฺหญฺหิ อกฺกุฏฺฐวนฺทิเต, สุขทุกฺเข จ สตี อุปฏฺฐิตา;
สงฺขตมสุภนฺติ ชานิย, สพฺพตฺเถว มโน น ลิมฺปติฯ
[391]
‘‘สาหํ สุคตสฺส สาวิกา, มคฺคฏฺฐงฺคิกยานยายินี;
อุทฺธฏสลฺลา อนาสวา, สุญฺญาคารคตา รมามหํฯ
[392]
‘‘ทิฏฺฐา หิ มยา สุจิตฺติตา, โสมฺภา ทารุกปิลฺลกานิ วา;
ตนฺตีหิ จ ขีลเกหิ จ, วินิพทฺธา วิวิธํ ปนจฺจกาฯ
[393]
‘‘ตมฺหุทฺธเฏ ตนฺติขีลเก, วิสฺสฏฺเฐ วิกเล ปริกฺริเต [ปริปกฺขีเต (สี.), ปริปกฺกเต (สฺยา.)];
น วินฺเทยฺย ขณฺฑโส กเต, กิมฺหิ ตตฺถ มนํ นิเวสเยฯ
[394]
‘‘ตถูปมา เทหกานิ มํ, เตหิ ธมฺเมหิ วินา น วตฺตนฺติ;
ธมฺเมหิ วินา น วตฺตติ, กิมฺหิ ตตฺถ มนํ นิเวสเยฯ
[395]
‘‘ยถา หริตาเลน มกฺขิตํ, อทฺทส จิตฺติกํ ภิตฺติยา กตํ;
ตมฺหิ เต วิปรีตทสฺสนํ, สญฺญา มานุสิกา นิรตฺถิกาฯ
[396]
‘‘มายํ วิย อคฺคโต กตํ, สุปินนฺเตว สุวณฺณปาทปํ;
อุปคจฺฉสิ อนฺธ ริตฺตกํ, ชนมชฺเฌริว รุปฺปรูปกํ [รูปรูปกํ (ก.)]ฯ
[397]
‘‘วฏฺฏนิริว โกฏโรหิตา, มชฺเฌ ปุพฺพุฬกา สอสฺสุกา;
ปีฬโกฬิกา เจตฺถ ชายติ, วิวิธา จกฺขุวิธา จ ปิณฺฑิตา’’ฯ
[398]
อุปฺปาฏิย จารุทสฺสนา, น จ ปชฺชิตฺถ อสงฺคมานสา;
‘‘หนฺท เต จกฺขุํ หรสฺสุ ตํ’’, ตสฺส นรสฺส อทาสิ ตาวเทฯ
[399]
ตสฺส จ วิรมาสิ ตาวเท, ราโค ตตฺถ ขมาปยี จ นํ;
‘‘โสตฺถิ สิยา พฺรหฺมจารินี, น ปุโน เอทิสกํ ภวิสฺสติ’’ฯ
[400]
‘‘อาสาทิย [อาหนิย (สฺยา. ก.)] เอทิสํ ชนํ, อคฺคิํ ปชฺชลิตํ ว ลิงฺคิย;
คณฺหิย อาสีวิสํ วิย, อปิ นุ โสตฺถิ สิยา ขเมหิ โน’’ฯ
[401]
มุตฺตา จ ตโต สา ภิกฺขุนี, อคมี พุทฺธวรสฺส สนฺติกํ;
ปสฺสิย วรปุญฺญลกฺขณํ, จกฺขุ อาสิ ยถา ปุราณกนฺติฯ
… สุภา ชีวกมฺพวนิกา เถรี…ฯ
ติํสนิปาโต นิฏฺฐิโตฯ
15. จตฺตาลีสนิปาโต