เมนู

ตโต จ กาโฬ ปกฺกามิ, นทิํ เนรญฺชรํ ปติ;

โส อทฺทสาสิ สมฺพุทฺธํ, เทเสนฺตํ อมตํ ปทํฯ

[311]

ทุกฺขํ ทุกฺขสมุปฺปาทํ, ทุกฺขสฺส จ อติกฺกมํ;

อริยํ จฏฺฐงฺคิกํ มคฺคํ, ทุกฺขูปสมคามินํฯ

[312]

ตสฺส ปาทานิ วนฺทิตฺวา, กตฺวาน นํ [กตฺวานหํ (สี.)] ปทกฺขิณํ;

จาปาย อาทิสิตฺวาน, ปพฺพชิํ อนคาริยํ;

ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา, กตํ พุทฺธสฺส สาสนํฯ

… จาปา เถรี…ฯ

4. สุนฺทรีเถรีคาถา

[313]

‘‘เปตานิ โภติ ปุตฺตานิ, ขาทมานา ตุวํ ปุเร;

ตุวํ ทิวา จ รตฺโต จ, อตีว ปริตปฺปสิฯ

[314]

‘‘สาชฺช สพฺพานิ ขาทิตฺวา, สตปุตฺตานิ [สตฺต ปุตฺตานิ (สฺยา.)] พฺราหฺมณี;

วาเสฏฺฐิ เกน วณฺเณน, น พาฬฺหํ ปริตปฺปสิ’’ฯ

[315]

‘‘พหูนิ ปุตฺตสตานิ, ญาติสงฺฆสตานิ จ;

ขาทิตานิ อตีตํเส, มม ตุยฺหญฺจ พฺราหฺมณฯ

[316]

‘‘สาหํ นิสฺสรณํ ญตฺวา, ชาติยา มรณสฺส จ;

โสจามิ น โรทามิ, น จาปิ ปริตปฺปยิํ’’ฯ

[317]

‘‘อพฺภุตํ วต วาเสฏฺฐิ, วาจํ ภาสสิ เอทิสิํ;

กสฺส ตฺวํ ธมฺมมญฺญาย, คิรํ [ถิรํ (สี.)] ภาสสิ เอทิสิํ’’ฯ

[318]

‘‘เอส พฺราหฺมณ สมฺพุทฺโธ, นครํ มิถิลํ ปติ;

สพฺพทุกฺขปฺปหานาย, ธมฺมํ เทเสสิ ปาณินํฯ

[319]

‘‘ตสฺส พฺรหฺเม [พฺราหฺมณ (สี. สฺยา.)] อรหโต, ธมฺมํ สุตฺวา นิรูปธิํ;

ตตฺถ วิญฺญาตสทฺธมฺมา, ปุตฺตโสกํ พฺยปานุทิํ’’ฯ

[320]

‘‘โส อหมฺปิ คมิสฺสามิ, นครํ มิถิลํ ปติ;

อปฺเปว มํ โส ภควา, สพฺพทุกฺขา ปโมจเย’’ฯ

[321]

อทฺทส พฺราหฺมโณ พุทฺธํ, วิปฺปมุตฺตํ นิรูปธิํ;

สฺวสฺส ธมฺมมเทเสสิ, มุนิ ทุกฺขสฺส ปารคูฯ

[322]

ทุกฺขํ ทุกฺขสมุปฺปาทํ, ทุกฺขสฺส จ อติกฺกมํ;

อริยํ จฏฺฐงฺคิกํ มคฺคํ, ทุกฺขูปสมคามินํฯ

[323]

ตตฺถ วิญฺญาตสทฺธมฺโม, ปพฺพชฺชํ สมโรจยิ;

สุชาโต ตีหิ รตฺตีหิ, ติสฺโส วิชฺชา อผสฺสยิฯ

[324]

‘‘เอหิ สารถิ คจฺฉาหิ, รถํ นิยฺยาทยาหิมํ;

อาโรคฺยํ พฺราหฺมณิํ วชฺช [วชฺชา (สี.)], ‘ปพฺพชิ [ปพฺพชิโต (สี.)] ทานิ พฺราหฺมโณ;

สุชาโต ตีหิ รตฺตีหิ, ติสฺโส วิชฺชา อผสฺสยิ’’’ฯ

[325]

ตโต จ รถมาทาย, สหสฺสญฺจาปิ สารถิ;

อาโรคฺยํ พฺราหฺมณิโวจ, ‘‘ปพฺพชิ ทานิ พฺราหฺมโณ;

สุชาโต ตีหิ รตฺตีหิ, ติสฺโส วิชฺชา อผสฺสยิ’’ฯ

[326]

‘‘เอตญฺจาหํ อสฺสรถํ, สหสฺสญฺจาปิ สารถิ;

เตวิชฺชํ พฺราหฺมณํ สุตฺวา [ญตฺวา (สี.)], ปุณฺณปตฺตํ ททามิ เต’’ฯ

[327]

‘‘ตุยฺเหว โหตฺวสฺสรโถ, สหสฺสญฺจาปิ พฺราหฺมณิ;

อหมฺปิ ปพฺพชิสฺสามิ, วรปญฺญสฺส สนฺติเก’’ฯ

[328]

‘‘หตฺถี ควสฺสํ มณิกุณฺฑลญฺจ, ผีตญฺจิมํ คหวิภวํ ปหาย;

ปิตา ปพฺพชิโต ตุยฺหํ, ภุญฺช โภคานิ สุนฺทริ; ตุวํ ทายาทิกา กุเล’’ฯ

[329]

‘‘หตฺถี ควสฺสํ มณิกุณฺฑลญฺจ, รมฺมํ จิมํ คหวิภวํ ปหาย;

ปิตา ปพฺพชิโต มยฺหํ, ปุตฺตโสเกน อฏฺฏิโต;

อหมฺปิ ปพฺพชิสฺสามิ, ภาตุโสเกน อฏฺฏิตา’’ฯ

[330]

‘‘โส เต อิชฺฌตุ สงฺกปฺโป, ยํ ตฺวํ ปตฺเถสิ สุนฺทรี;

อุตฺติฏฺฐปิณฺโฑ อุญฺโฉ จ, ปํสุกูลญฺจ จีวรํ;

เอตานิ อภิสมฺโภนฺตี, ปรโลเก อนาสวา’’ฯ

[331]

‘‘สิกฺขมานาย เม อยฺเย, ทิพฺพจกฺขุ วิโสธิตํ;

ปุพฺเพนิวาสํ ชานามิ, ยตฺถ เม วุสิตํ ปุเรฯ

[332]

‘‘ตุวํ นิสฺสาย กลฺยาณี, เถรี สงฺฆสฺส โสภเน;

ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา, กตํ พุทฺธสฺส สาสนํฯ

[333]

‘‘อนุชานาหิ เม อยฺเย, อิจฺเฉ สาวตฺถิ คนฺตเว;

สีหนาทํ นทิสฺสามิ, พุทฺธเสฏฺฐสฺส สนฺติเก’’ฯ

[334]

‘‘ปสฺส สุนฺทริ สตฺถารํ, เหมวณฺณํ หริตฺตจํ;

อทนฺตานํ ทเมตารํ, สมฺพุทฺธมกุโตภยํ’’ฯ

[335]

‘‘ปสฺส สุนฺทริมายนฺติํ, วิปฺปมุตฺตํ นิรูปธิํ;

วีตราคํ วิสํยุตฺตํ, กตกิจฺจมนาสวํฯ

[336]

‘‘พาราณสีโต นิกฺขมฺม, ตว สนฺติกมาคตา;

สาวิกา เต มหาวีร, ปาเท วนฺทติ สุนฺทรี’’ฯ

[337]

‘‘ตุวํ พุทฺโธ ตุวํ สตฺถา, ตุยฺหํ ธีตามฺหิ พฺราหฺมณ;

โอรสา มุขโต ชาตา, กตกิจฺจา อนาสวา’’ฯ

[338]

‘‘ตสฺสา เต สฺวาคตํ ภทฺเท, ตโต [อโถ (ก.)] เต อทุราคตํ;

เอวญฺหิ ทนฺตา อายนฺติ, สตฺถุ ปาทานิ วนฺทิกา;

วีตราคา วิสํยุตฺตา, กตกิจฺจา อนาสวา’’ฯ

… สุนฺทรี เถรี…ฯ

5. สุภากมฺมารธีตุเถรีคาถา

[339]

‘‘ทหราหํ สุทฺธวสนา, ยํ ปุเร ธมฺมมสฺสุณิํ;

ตสฺสา เม อปฺปมตฺตาย, สจฺจาภิสมโย อหุฯ

[340]

‘‘ตโตหํ สพฺพกาเมสุ, ภุสํ อรติมชฺฌคํ;

สกฺกายสฺมิํ ภยํ ทิสฺวา, เนกฺขมฺมเมว [เนกฺขมฺมญฺเญว (สี.), เนกฺขมฺมสฺเสว (สฺยา.)] ปีหเยฯ

[341]

‘‘หิตฺวานหํ ญาติคณํ, ทาสกมฺมกรานิ จ;

คามเขตฺตานิ ผีตานิ, รมณีเย ปโมทิเตฯ

[342]