ฯ นโม ตสฺส ภควโต อรหโต สมฺมาสมฺพุทฺธสฺสฯ

ขุทฺทกนิกาเย

เถรีคาถาปาฬิ

1. เอกกนิปาโต

1. อญฺญตราเถรีคาถา

[1]

‘‘สุขํ สุปาหิ เถริเก, กตฺวา โจเฬน ปารุตา;

อุปสนฺโต หิ เต ราโค, สุกฺขฑากํ ว กุมฺภิย’’นฺติฯ

อิตฺถํ สุทํ อญฺญตรา เถรี อปญฺญาตา ภิกฺขุนี คาถํ อภาสิตฺถาติฯ

2. มุตฺตาเถรีคาถา

[2]

‘‘มุตฺเต มุจฺจสฺสุ โยเคหิ, จนฺโท ราหุคฺคหา อิว;

วิปฺปมุตฺเตน จิตฺเตน, อนณา ภุญฺช ปิณฺฑก’’นฺติฯ

อิตฺถํ สุทํ ภควา มุตฺตํ สิกฺขมานํ อิมาย คาถาย อภิณฺหํ โอวทตีติฯ

3. ปุณฺณาเถรีคาถา

[3]

‘‘ปุณฺเณ ปูรสฺสุ ธมฺเมหิ, จนฺโท ปนฺนรเสริว;

ปริปุณฺณาย ปญฺญาย, ตโมขนฺธํ [ตโมกฺขนฺธํ (สี. สฺยา.)] ปทาลยา’’ติฯ

อิตฺถํ สุทํ ปุณฺณา เถรี คาถํ อภาสิตฺถาติฯ

4. ติสฺสาเถรีคาถา

[4]

‘‘ติสฺเส สิกฺขสฺสุ สิกฺขาย, มา ตํ โยคา อุปจฺจคุํ;

สพฺพโยควิสํยุตฺตา, จร โลเก อนาสวา’’ติฯ

… ติสฺสา เถรี…ฯ

5. อญฺญตราติสฺสาเถรีคาถา

[5]

‘‘ติสฺเส ยุญฺชสฺสุ ธมฺเมหิ, ขโณ ตํ มา อุปจฺจคา;

ขณาตีตา หิ โสจนฺติ, นิรยมฺหิ สมปฺปิตา’’ติฯ

… อญฺญตรา ติสฺสา เถรี…ฯ

6. ธีราเถรีคาถา

[6]

‘‘ธีเร นิโรธํ ผุเสหิ [ผุสฺเสหิ (สี.)], สญฺญาวูปสมํ สุขํ;

อาราธยาหิ นิพฺพานํ, โยคกฺเขมมนุตฺตร’’นฺติ [โยคกฺเขมํ อนุตฺตรนฺติ (สี. สฺยา.)]ฯ

… ธีรา เถรี…ฯ

7. วีราเถรีคาถา

[7]

‘‘วีรา วีเรหิ [ธีรา ธีเรหิ (ก.)] ธมฺเมหิ, ภิกฺขุนี ภาวิตินฺทฺริยา;

ธาเรหิ อนฺติมํ เทหํ, เชตฺวา มารํ สวาหินิ’’นฺติ [สวาหนนฺติ (ก.)]ฯ

… วีรา เถรี…ฯ

8. มิตฺตาเถรีคาถา

[8]

‘‘สทฺธาย ปพฺพชิตฺวาน, มิตฺเต มิตฺตรตา ภว;

ภาเวหิ กุสเล ธมฺเม, โยคกฺเขมสฺส ปตฺติยา’’ติฯ

… มิตฺตา เถรี…ฯ

9. ภทฺราเถรีคาถา

[9]

‘‘สทฺธาย ปพฺพชิตฺวาน, ภทฺเร ภทฺรรตา ภว;

ภาเวหิ กุสเล ธมฺเม, โยคกฺเขมมนุตฺตร’’นฺติฯ

… ภทฺรา เถรี…ฯ

10. อุปสมาเถรีคาถา

[10]

‘‘อุปสเม ตเร โอฆํ, มจฺจุเธยฺยํ สุทุตฺตรํ;

ธาเรหิ อนฺติมํ เทหํ, เชตฺวา มารํ สวาหน’’นฺติฯ

… อุปสมา เถรี…ฯ

11. มุตฺตาเถรีคาถา

[11]

‘‘สุมุตฺตา สาธุมุตฺตามฺหิ, ตีหิ ขุชฺเชหิ มุตฺติยา;

อุทุกฺขเลน มุสเลน, ปตินา ขุชฺชเกน จ;

มุตฺตามฺหิ ชาติมรณา, ภวเนตฺติ สมูหตา’’ติฯ

… มุตฺตา เถรี…ฯ

12. ธมฺมทินฺนาเถรีคาถา

[12]

‘‘ฉนฺทชาตา อวสายี, มนสา จ ผุฏา [ผุฏฺฐา (สฺยา.), ผุฐา (สี. อฏฺฐ.)] สิยา;

กาเมสุ อปฺปฏิพทฺธจิตฺตา [อปฺปฏิพนฺธจิตฺตา (ก.)], อุทฺธํโสตาติ วุจฺจตี’’ติ [อุทฺธํโสตา วิมุจฺจตีติ (สี. ปี.)]ฯ

… ธมฺมทินฺนา เถรี…ฯ

13.วิสาขาเถรีคาถา

[13]

‘‘กโรถ พุทฺธสาสนํ, ยํ กตฺวา นานุตปฺปติ;

ขิปฺปํ ปาทานิ โธวิตฺวา, เอกมนฺเต นิสีทถา’’ติฯ

… วิสาขา เถรี…ฯ

14.สุมนาเถรีคาถา

[14]

‘‘ธาตุโย ทุกฺขโต ทิสฺวา, มา ชาติํ ปุนราคมิ;

ภเว ฉนฺทํ วิราเชตฺวา, อุปสนฺตา จริสฺสสี’’ติฯ

… สุมนา เถรี…ฯ

15. อุตฺตราเถรีคาถา

[15]

‘‘กาเยน สํวุตา อาสิํ, วาจาย อุท เจตสา;

สมูลํ ตณฺหมพฺพุยฺห, สีติภูตามฺหิ นิพฺพุตา’’ติฯ

… อุตฺตรา เถรี…ฯ

16. วุฑฺฒปพฺพชิตสุมนาเถรีคาถา

[16]

‘‘สุขํ ตฺวํ วุฑฺฒิเก เสหิ, กตฺวา โจเฬน ปารูตา;

อุปสนฺโต หิ เต ราโค, สีติภูตาสิ นิพฺพุตา’’ติฯ

… สุมนา วุฑฺฒปพฺพชิตา เถรี…ฯ

17. ธมฺมาเถรีคาถา

[17]

‘‘ปิณฺฑปาตํ จริตฺวาน, ทณฺฑโมลุพฺภ ทุพฺพลา;

เวธมาเนหิ คตฺเตหิ, ตตฺเถว นิปติํ ฉมา;

ทิสฺวา อาทีนวํ กาเย, อถ จิตฺตํ วิมุจฺจิ เม’’ติฯ

… ธมฺมา เถรี…ฯ

18. สงฺฆาเถรีคาถา

[18]

‘‘หิตฺวา ฆเร ปพฺพชิตฺวา [ปพฺพชิตา (สี. อฏฺฐ.)], หิตฺวา ปุตฺตํ ปสุํ ปิยํ;

หิตฺวา ราคญฺจ โทสญฺจ, อวิชฺชญฺจ วิราชิย;

สมูลํ ตณฺหมพฺพุยฺห, อุปสนฺตามฺหิ นิพฺพุตา’’ติฯ

… สงฺฆา เถรี…ฯ

เอกกนิปาโต นิฏฺฐิโตฯ

2. ทุกนิปาโต

1. อภิรูปนนฺทาเถรีคาถา

[19]

[อป. เถรี 2.4.157 อปทาเนปิ] ‘‘อาตุรํ อสุจิํ ปูติํ, ปสฺส นนฺเท สมุสฺสยํ;

อสุภาย จิตฺตํ ภาเวหิ, เอกคฺคํ สุสมาหิตํฯ

[20]

‘‘อนิมิตฺตญฺจ ภาเวหิ, มานานุสยมุชฺชห;

ตโต มานาภิสมยา, อุปสนฺตา จริสฺสสี’’ติฯ

อิตฺถํ สุทํ ภควา อภิรูปนนฺทํ สิกฺขมานํ อิมาหิ คาถาหิ อภิณฺหํ โอวทตีติ [อิตฺถํ สุทํ ภควา อภิรูปนนฺทํ สิกฺขมานํ อิมาหิ คาถาหิ อภิณฺหํ โอวทตีติ (ก.)]ฯ

2. เชนฺตาเถรีคาถา

[21]

‘‘เย อิเม สตฺต โพชฺฌงฺคา, มคฺคา นิพฺพานปตฺติยา;

ภาวิตา เต มยา สพฺเพ, ยถา พุทฺเธน เทสิตาฯ

[22]

‘‘ทิฏฺโฐ หิ เม โส ภควา, อนฺติโมยํ สมุสฺสโย;

วิกฺขีโณ ชาติสํสาโร, นตฺถิ ทานิ ปุนพฺภโว’’ติฯ

อิตฺถํ สุทํ เชนฺตา เถรี คาถาโย อภาสิตฺถาติฯ

3. สุมงฺคลมาตาเถรีคาถา

[23]

‘‘สุมุตฺติกา สุมุตฺติกา [สุมุตฺติเก สุมุตฺติเก (สี.), สุมุตฺติเก สุมุตฺติกา (สฺยา. ก.)], สาธุมุตฺติกามฺหิ มุสลสฺส;

อหิริโก เม ฉตฺตกํ วาปิ, อุกฺขลิกา เม เทฑฺฑุภํ วาติฯ

[24]

‘‘ราคญฺจ อหํ โทสญฺจ, จิจฺจิฏิ จิจฺจิฏีติ วิหนามิ;

สา รุกฺขมูลมุปคมฺม, อโห สุขนฺติ สุขโต ฌายามี’’ติฯ

… สุมงฺคลมาตา เถรี [อญฺญตรา เถรี ภิกฺขุนี อปญฺญาตา (สฺยา. ก.)]ฯ

4. อฑฺฒกาสิเถรีคาถา

[25]

‘‘ยาว กาสิชนปโท, สุงฺโก เม ตตฺถโก อหุ;

ตํ กตฺวา เนคโม อคฺฆํ, อฑฺเฒนคฺฆํ ฐเปสิ มํฯ

[26]

‘‘อถ นิพฺพินฺทหํ รูเป, นิพฺพินฺทญฺจ วิรชฺชหํ;

มา ปุน ชาติสํสารํ, สนฺธาเวยฺยํ ปุนปฺปุนํ;

ติสฺโส วิชฺชา สจฺฉิกตา, กตํ พุทฺธสฺส สาสน’’นฺติฯ

… อฑฺฒกาสิ เถรี…ฯ

5. จิตฺตาเถรีคาถา

[27]

‘‘กิญฺจาปิ โขมฺหิ กิสิกา, คิลานา พาฬฺหทุพฺพลา;

ทณฺฑโมลุพฺภ คจฺฉามิ, ปพฺพตํ อภิรูหิยฯ

[28]

‘‘สงฺฆาฏิํ นิกฺขิปิตฺวาน, ปตฺตกญฺจ นิกุชฺชิย;

เสเล ขมฺเภสิมตฺตานํ, ตโมขนฺธํ ปทาลิยา’’ติฯ

… จิตฺตา เถรี…ฯ

6. เมตฺติกาเถรีคาถา

[29]

‘‘กิญฺจาปิ โขมฺหิ ทุกฺขิตา, ทุพฺพลา คตโยพฺพนา;

ทณฺฑโมลุพฺภ คจฺฉามิ, ปพฺพตํ อภิรูหิยฯ

[30]

‘‘นิกฺขิปิตฺวาน สงฺฆาฏิํ, ปตฺตกญฺจ นิกุชฺชิย;

นิสินฺนา จมฺหิ เสลมฺหิ, อถ จิตฺตํ วิมุจฺจิ เม;

ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา, กตํ พุทฺธสฺส สาสน’’นฺติฯ

… เมตฺติกา เถรี…ฯ

7. มิตฺตาเถรีคาถา

[31]

‘‘จาตุทฺทสิํ ปญฺจทสิํ, ยา จ ปกฺขสฺส อฏฺฐมี;

ปาฏิหาริยปกฺขญฺจ, อฏฺฐงฺคสุสมาคตํฯ

[32]

‘‘อุโปสถํ อุปาคจฺฉิํ, เทวกายาภินนฺทินี;

สาชฺช เอเกน ภตฺเตน, มุณฺฑา สงฺฆาฏิปารุตา;

เทวกายํ น ปตฺเถหํ, วิเนยฺย หทเย ทร’’นฺติฯ

… มิตฺตา เถรี…ฯ

8. อภยมาตุเถรีคาถา

[33]

‘‘อุทฺธํ ปาทตลา อมฺม, อโธ เว เกสมตฺถกา;

ปจฺจเวกฺขสฺสุมํ กายํ, อสุจิํ ปูติคนฺธิกํฯ

[34]