ฯ นโม ตสฺส ภควโต อรหโต สมฺมาสมฺพุทฺธสฺสฯ
ขุทฺทกนิกาเย
เถรีคาถาปาฬิ
1. เอกกนิปาโต
1. อญฺญตราเถรีคาถา
[1]
‘‘สุขํ สุปาหิ เถริเก, กตฺวา โจเฬน ปารุตา;
อุปสนฺโต หิ เต ราโค, สุกฺขฑากํ ว กุมฺภิย’’นฺติฯ
อิตฺถํ สุทํ อญฺญตรา เถรี อปญฺญาตา ภิกฺขุนี คาถํ อภาสิตฺถาติฯ
2. มุตฺตาเถรีคาถา
[2]
‘‘มุตฺเต มุจฺจสฺสุ โยเคหิ, จนฺโท ราหุคฺคหา อิว;
วิปฺปมุตฺเตน จิตฺเตน, อนณา ภุญฺช ปิณฺฑก’’นฺติฯ
อิตฺถํ สุทํ ภควา มุตฺตํ สิกฺขมานํ อิมาย คาถาย อภิณฺหํ โอวทตีติฯ
3. ปุณฺณาเถรีคาถา
[3]
‘‘ปุณฺเณ ปูรสฺสุ ธมฺเมหิ, จนฺโท ปนฺนรเสริว;
ปริปุณฺณาย ปญฺญาย, ตโมขนฺธํ [ตโมกฺขนฺธํ (สี. สฺยา.)] ปทาลยา’’ติฯ
อิตฺถํ สุทํ ปุณฺณา เถรี คาถํ อภาสิตฺถาติฯ
4. ติสฺสาเถรีคาถา
[4]
‘‘ติสฺเส สิกฺขสฺสุ สิกฺขาย, มา ตํ โยคา อุปจฺจคุํ;
สพฺพโยควิสํยุตฺตา, จร โลเก อนาสวา’’ติฯ
… ติสฺสา เถรี…ฯ
5. อญฺญตราติสฺสาเถรีคาถา
[5]
‘‘ติสฺเส ยุญฺชสฺสุ ธมฺเมหิ, ขโณ ตํ มา อุปจฺจคา;
ขณาตีตา หิ โสจนฺติ, นิรยมฺหิ สมปฺปิตา’’ติฯ
… อญฺญตรา ติสฺสา เถรี…ฯ
6. ธีราเถรีคาถา
[6]
‘‘ธีเร นิโรธํ ผุเสหิ [ผุสฺเสหิ (สี.)], สญฺญาวูปสมํ สุขํ;
อาราธยาหิ นิพฺพานํ, โยคกฺเขมมนุตฺตร’’นฺติ [โยคกฺเขมํ อนุตฺตรนฺติ (สี. สฺยา.)]ฯ
… ธีรา เถรี…ฯ
7. วีราเถรีคาถา
[7]
‘‘วีรา วีเรหิ [ธีรา ธีเรหิ (ก.)] ธมฺเมหิ, ภิกฺขุนี ภาวิตินฺทฺริยา;
ธาเรหิ อนฺติมํ เทหํ, เชตฺวา มารํ สวาหินิ’’นฺติ [สวาหนนฺติ (ก.)]ฯ
… วีรา เถรี…ฯ
8. มิตฺตาเถรีคาถา
[8]
‘‘สทฺธาย ปพฺพชิตฺวาน, มิตฺเต มิตฺตรตา ภว;
ภาเวหิ กุสเล ธมฺเม, โยคกฺเขมสฺส ปตฺติยา’’ติฯ
… มิตฺตา เถรี…ฯ
9. ภทฺราเถรีคาถา
[9]
‘‘สทฺธาย ปพฺพชิตฺวาน, ภทฺเร ภทฺรรตา ภว;
ภาเวหิ กุสเล ธมฺเม, โยคกฺเขมมนุตฺตร’’นฺติฯ
… ภทฺรา เถรี…ฯ
10. อุปสมาเถรีคาถา
[10]
‘‘อุปสเม ตเร โอฆํ, มจฺจุเธยฺยํ สุทุตฺตรํ;
ธาเรหิ อนฺติมํ เทหํ, เชตฺวา มารํ สวาหน’’นฺติฯ
… อุปสมา เถรี…ฯ
11. มุตฺตาเถรีคาถา
[11]
‘‘สุมุตฺตา สาธุมุตฺตามฺหิ, ตีหิ ขุชฺเชหิ มุตฺติยา;
อุทุกฺขเลน มุสเลน, ปตินา ขุชฺชเกน จ;
มุตฺตามฺหิ ชาติมรณา, ภวเนตฺติ สมูหตา’’ติฯ
… มุตฺตา เถรี…ฯ
12. ธมฺมทินฺนาเถรีคาถา
[12]
‘‘ฉนฺทชาตา อวสายี, มนสา จ ผุฏา [ผุฏฺฐา (สฺยา.), ผุฐา (สี. อฏฺฐ.)] สิยา;
กาเมสุ อปฺปฏิพทฺธจิตฺตา [อปฺปฏิพนฺธจิตฺตา (ก.)], อุทฺธํโสตาติ วุจฺจตี’’ติ [อุทฺธํโสตา วิมุจฺจตีติ (สี. ปี.)]ฯ
… ธมฺมทินฺนา เถรี…ฯ
13.วิสาขาเถรีคาถา
[13]
‘‘กโรถ พุทฺธสาสนํ, ยํ กตฺวา นานุตปฺปติ;
ขิปฺปํ ปาทานิ โธวิตฺวา, เอกมนฺเต นิสีทถา’’ติฯ
… วิสาขา เถรี…ฯ
14.สุมนาเถรีคาถา
[14]
‘‘ธาตุโย ทุกฺขโต ทิสฺวา, มา ชาติํ ปุนราคมิ;
ภเว ฉนฺทํ วิราเชตฺวา, อุปสนฺตา จริสฺสสี’’ติฯ
… สุมนา เถรี…ฯ
15. อุตฺตราเถรีคาถา
[15]
‘‘กาเยน สํวุตา อาสิํ, วาจาย อุท เจตสา;
สมูลํ ตณฺหมพฺพุยฺห, สีติภูตามฺหิ นิพฺพุตา’’ติฯ
… อุตฺตรา เถรี…ฯ
16. วุฑฺฒปพฺพชิตสุมนาเถรีคาถา
[16]
‘‘สุขํ ตฺวํ วุฑฺฒิเก เสหิ, กตฺวา โจเฬน ปารูตา;
อุปสนฺโต หิ เต ราโค, สีติภูตาสิ นิพฺพุตา’’ติฯ
… สุมนา วุฑฺฒปพฺพชิตา เถรี…ฯ
17. ธมฺมาเถรีคาถา
[17]
‘‘ปิณฺฑปาตํ จริตฺวาน, ทณฺฑโมลุพฺภ ทุพฺพลา;
เวธมาเนหิ คตฺเตหิ, ตตฺเถว นิปติํ ฉมา;
ทิสฺวา อาทีนวํ กาเย, อถ จิตฺตํ วิมุจฺจิ เม’’ติฯ
… ธมฺมา เถรี…ฯ
18. สงฺฆาเถรีคาถา
[18]
‘‘หิตฺวา ฆเร ปพฺพชิตฺวา [ปพฺพชิตา (สี. อฏฺฐ.)], หิตฺวา ปุตฺตํ ปสุํ ปิยํ;
หิตฺวา ราคญฺจ โทสญฺจ, อวิชฺชญฺจ วิราชิย;
สมูลํ ตณฺหมพฺพุยฺห, อุปสนฺตามฺหิ นิพฺพุตา’’ติฯ
… สงฺฆา เถรี…ฯ
เอกกนิปาโต นิฏฺฐิโตฯ
2. ทุกนิปาโต
1. อภิรูปนนฺทาเถรีคาถา
[19]
[อป. เถรี 2.4.157 อปทาเนปิ] ‘‘อาตุรํ อสุจิํ ปูติํ, ปสฺส นนฺเท สมุสฺสยํ;
อสุภาย จิตฺตํ ภาเวหิ, เอกคฺคํ สุสมาหิตํฯ
[20]
‘‘อนิมิตฺตญฺจ ภาเวหิ, มานานุสยมุชฺชห;
ตโต มานาภิสมยา, อุปสนฺตา จริสฺสสี’’ติฯ
อิตฺถํ สุทํ ภควา อภิรูปนนฺทํ สิกฺขมานํ อิมาหิ คาถาหิ อภิณฺหํ โอวทตีติ [อิตฺถํ สุทํ ภควา อภิรูปนนฺทํ สิกฺขมานํ อิมาหิ คาถาหิ อภิณฺหํ โอวทตีติ (ก.)]ฯ
2. เชนฺตาเถรีคาถา
[21]
‘‘เย อิเม สตฺต โพชฺฌงฺคา, มคฺคา นิพฺพานปตฺติยา;
ภาวิตา เต มยา สพฺเพ, ยถา พุทฺเธน เทสิตาฯ
[22]
‘‘ทิฏฺโฐ หิ เม โส ภควา, อนฺติโมยํ สมุสฺสโย;
วิกฺขีโณ ชาติสํสาโร, นตฺถิ ทานิ ปุนพฺภโว’’ติฯ
อิตฺถํ สุทํ เชนฺตา เถรี คาถาโย อภาสิตฺถาติฯ
3. สุมงฺคลมาตาเถรีคาถา
[23]
‘‘สุมุตฺติกา สุมุตฺติกา [สุมุตฺติเก สุมุตฺติเก (สี.), สุมุตฺติเก สุมุตฺติกา (สฺยา. ก.)], สาธุมุตฺติกามฺหิ มุสลสฺส;
อหิริโก เม ฉตฺตกํ วาปิ, อุกฺขลิกา เม เทฑฺฑุภํ วาติฯ
[24]
‘‘ราคญฺจ อหํ โทสญฺจ, จิจฺจิฏิ จิจฺจิฏีติ วิหนามิ;
สา รุกฺขมูลมุปคมฺม, อโห สุขนฺติ สุขโต ฌายามี’’ติฯ
… สุมงฺคลมาตา เถรี [อญฺญตรา เถรี ภิกฺขุนี อปญฺญาตา (สฺยา. ก.)]ฯ
4. อฑฺฒกาสิเถรีคาถา
[25]
‘‘ยาว กาสิชนปโท, สุงฺโก เม ตตฺถโก อหุ;
ตํ กตฺวา เนคโม อคฺฆํ, อฑฺเฒนคฺฆํ ฐเปสิ มํฯ
[26]
‘‘อถ นิพฺพินฺทหํ รูเป, นิพฺพินฺทญฺจ วิรชฺชหํ;
มา ปุน ชาติสํสารํ, สนฺธาเวยฺยํ ปุนปฺปุนํ;
ติสฺโส วิชฺชา สจฺฉิกตา, กตํ พุทฺธสฺส สาสน’’นฺติฯ
… อฑฺฒกาสิ เถรี…ฯ
5. จิตฺตาเถรีคาถา
[27]
‘‘กิญฺจาปิ โขมฺหิ กิสิกา, คิลานา พาฬฺหทุพฺพลา;
ทณฺฑโมลุพฺภ คจฺฉามิ, ปพฺพตํ อภิรูหิยฯ
[28]
‘‘สงฺฆาฏิํ นิกฺขิปิตฺวาน, ปตฺตกญฺจ นิกุชฺชิย;
เสเล ขมฺเภสิมตฺตานํ, ตโมขนฺธํ ปทาลิยา’’ติฯ
… จิตฺตา เถรี…ฯ
6. เมตฺติกาเถรีคาถา
[29]
‘‘กิญฺจาปิ โขมฺหิ ทุกฺขิตา, ทุพฺพลา คตโยพฺพนา;
ทณฺฑโมลุพฺภ คจฺฉามิ, ปพฺพตํ อภิรูหิยฯ
[30]
‘‘นิกฺขิปิตฺวาน สงฺฆาฏิํ, ปตฺตกญฺจ นิกุชฺชิย;
นิสินฺนา จมฺหิ เสลมฺหิ, อถ จิตฺตํ วิมุจฺจิ เม;
ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา, กตํ พุทฺธสฺส สาสน’’นฺติฯ
… เมตฺติกา เถรี…ฯ
7. มิตฺตาเถรีคาถา
[31]
‘‘จาตุทฺทสิํ ปญฺจทสิํ, ยา จ ปกฺขสฺส อฏฺฐมี;
ปาฏิหาริยปกฺขญฺจ, อฏฺฐงฺคสุสมาคตํฯ
[32]
‘‘อุโปสถํ อุปาคจฺฉิํ, เทวกายาภินนฺทินี;
สาชฺช เอเกน ภตฺเตน, มุณฺฑา สงฺฆาฏิปารุตา;
เทวกายํ น ปตฺเถหํ, วิเนยฺย หทเย ทร’’นฺติฯ
… มิตฺตา เถรี…ฯ
8. อภยมาตุเถรีคาถา
[33]
‘‘อุทฺธํ ปาทตลา อมฺม, อโธ เว เกสมตฺถกา;
ปจฺจเวกฺขสฺสุมํ กายํ, อสุจิํ ปูติคนฺธิกํฯ
[34]