บทว่า สร้าง คือ ทำเองก็ตาม ใช้ให้เขาทำก็ตาม.
บทว่า อันหาเจ้าของมิได้ คือ ไม่มีใคร ๆ อื่น ที่เป็นสตรีก็ตาม
บุรุษก็ตาม คฤหัสถ์ก็ตาม บรรพชิตก็ตาม เป็นเจ้าของ.
บทว่า เฉพาะตนเอง คือ เพื่อประโยชน์ส่วนตัว.
คำว่า พึงสร้างให้ได้ประมาณ ประมาณในการสร้างกุฎีนั้นดังนี้
โดยยาว 12 คืบ ด้วยคืบสุคต นั้น คือ วัดนอกฝาผนัง.
คำว่า โดยสร้างในร่วมใน 7 คืบ นั้น คือ วัดร่วมในฝาผนัง.
[502] คำว่า พึงนำภิกษุทั้งหลายไปเพื่อแสดงที่ นั้น มีพระ-
พุทธาธิบาย ไว้ว่าดังนี้ ภิกษุผู้จะสร้างกุฎีนั้น พึงให้แผ้วถางฟื้นที่ที่จะสร้าง
กุฎีนั้นเสียก่อน แล้วเข้าไปหาสงฆ์ห่มผ้าอุตราสงค์เฉวียงบ่า กราบเท้า
ภิกษุทั้งหลายผู้แก่พรรษากว่า แล้วนั่งกระโหย่งประณมมือกล่าวอย่างนี้ว่า
ท่านเจ้าข้า ข้าพเจ้าใคร่จะสร้างกุฎีอันหาเจ้าของมิได้ เฉพาะตนเอง ด้วย
อาการขอเอาเอง ท่านเจ้าข้า ข้าพเจ้านั้นขอสงฆ์ให้ตรวจดูฟื้นที่ที่จะสร้าง
กุฎี พึงขอแม้ครั้งที่สอง พึงขอแม้ครั้งที่สาม ถ้าสงฆ์ทั้งหมดจะอุตสาหะ
ไปตรวจดูฟื้นที่ที่จะสร้างกุฎีได้ ก็พึงไปตรวจดูด้วยกันทั้งหมด ถ้าไม่
อุตสาหะ ในหมู่สงฆ์นั้น ภิกษุเหล่าใดฉลาดสามารถจะรู้ได้ว่า เป็นสถาน
มีผู้จองไว้หรือไม่ เป็นสถานมีชานเดินได้รอบหรือไม่ สงฆ์พึงขอสมมติ
ภิกษุเหล่านั้นไปแทนสงฆ์

วิธีสมมติ

ก็แล สงฆ์พึงสมมติอย่างนั้น คือ ภิกษุผู้ฉลาดผู้สามารถพึงประกาศ
ให้สงฆ์ทราบด้วยญัตติทุติยกรรมวาจา ว่าดังนี้

กรรมวาจาขอสมมติให้ภิกษุตรวจดูพื้นที่

ท่านเจ้าข้า ขอสงฆ์จงฟังข้าพเจ้า ภิกษุมีชื่อนี้ผู้นี้ เป็นผู้ใคร่จะ
สร้างกุฎีอันหาเจ้าของมิได้ เฉพาะตนเอง ด้วยอาการขอเอาเอง เธอขอ
สงฆ์ให้ตรวจดูฟื้นที่ที่จะสร้างกุฎี ถ้าความพรั่งพร้อมของสงฆ์ถึงที่แล้ว
สงฆ์พึงสมมติภิกษุทั้งหลายมีชื่อนี้และมีชื่อนี้ เพื่อตรวจดูฟื้นที่ที่จะสร้างกุฎี
ของภิกษุมีชื่อนี้ นี่เป็นญัตติ ท่านเจ้าข้า ขอสงฆ์จงฟังข้าพเจ้า ภิกษุมี
ชื่อนี้ผู้นี้ เป็นผู้ใคร่จะสร้างกุฎีอันหาเจ้าของมิได้ เฉพาะตนเอง ด้วย
อาการขอเอาเอง เธอขอสงฆ์ให้ตรวจดูฟื้นที่ที่จะสร้างกุฎี สงฆ์สมมติ
ภิกษุทั้งหลายมีชื่อนี้และมีชื่อนี้ เพื่อตรวจดูฟื้นที่ที่จะสร้างกุฎีของภิกษุมี
ชื่อนี้ การสมมติภิกษุทั้งหลายมีชื่อนี้และมีชื่อนี้ เพื่อตรวจดูฟื้นที่ที่จะ
สร้างกุฎีของภิกษุมีชื่อนี้ ชอบแก่ท่านผู้ใด ท่านผู้นั้นพึงเป็นผู้นิ่ง ไม่
ชอบแก่ท่านผู้ใด ท่านผู้นั้นพึงพูด ภิกษุทั้งหลายมีชื่อนี้และมีชื่อนี้ อัน
สงฆ์สมมติแล้ว เพื่อตรวจดูฟื้นที่ที่จะสร้างกุฎีของภิกษุมีชื่อนี้ ชอบแก่
สงฆ์ เหตุนั้นจึงนิ่ง ข้าพเจ้าทรงความนี้ไว้ ด้วยอย่างนี้.

วิธีแสดงพื้นที่

[503] ภิกษุทั้งหลายผู้อันสงฆ์สมมติแล้วเหล่านั้น พึงไป ณ ที่นั้น
ตรวจดูพื้นที่ที่จะสร้างกุฎี พึงทราบว่าเป็นสถานมีผู้จองไว้ หรือเป็นสถาน
ไม่มีผู้จองไว้ เป็นสถานมีชานเดินได้รอบ หรือเป็นสถานไม่มีชานเดินได้
รอบ ถ้าเป็นสถานมีผู้จองไว้ ทั้งไม่มีชานเดินได้รอบ พึงบอกว่า อย่า
สร้างลงในที่นี้ ถ้าเป็นสถานไม่มีผู้จองไว้ทั้งมีชานเดินได้รอบ พึงแจ้ง
แก่สงฆ์ว่า เป็นสถานไม่มีผู้จองไว้ทั้งมีชานเดินได้รอบ ภิกษุผู้จะสร้างกุฎี
นั้น พึงเข้าไปหาสงฆ์ ห่มผ้าอุตราสงค์เฉวียงบ่า กราบเท้าภิกษุทั้งหลาย