เมนู

พระอนุบัญญัติ


9.5. ก. อนึ่ง ภิกษุใดลงความเป็นผู้ชักสื่อ บอกความประสงค์
ของบุรุษแก่สตรีก็ดี บอกความประสงค์ของสตรีแก่บุรุษก็ดี ในความ
เป็นเมียก็ตาม ในความเป็นชู้ก็ตาม โดยที่สุด บอกแม้แก่หญิงแพศยา
อันจะพึงอยู่ร่วมชั่วขณะ เป็นสังฆาทิเสส.
เรื่องนักเลงหญิง จบ

สิกขาบทวิภังค์


[427] บทว่า อนึ่ง...ใด ความว่า ผู้ใด คือ ผู้เช่นใด มีการงาน
อย่างใด มีชาติอย่างใด มีชื่ออย่างใด มีโคตรอย่างใด มีปกติอย่างใด
มีธรรมเครื่องอยู่อย่างใด มีอารมณ์อย่างใด เป็นเถระก็ตาม เป็นนวกะ
ก็ตาม เป็นมัชฌิมะก็ตาม นี้พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสว่า อนึ่ง...ใด.
บทว่า ภิกษุ ความว่า ที่ชื่อว่า ภิกษุ เพราะอรรถว่า เป็นผู้ขอ
ชื่อว่า ภิกษุ เพราะอรรถว่า ประพฤติภิกขาจริยวัตร ชื่อว่า ภิกษุ
เพราะอรรถว่า ทรงผืนผ้าที่ถูกทำลายแล้ว ชื่อว่า ภิกษุ โดยสมญา ชื่อว่า
ภิกษุ โดยปฏิญญา ชื่อว่า ภิกษุ เพราะอรรถว่า เป็นเอหิภิกขุ ชื่อว่า
ภิกษุ เพราะอรรถว่า เป็นผู้อุปสมบทแล้วด้วยไตรสรณคมน์ ชื่อว่า ภิกษุ
เพราะอรรถว่า เป็นผู้เจริญ ชื่อว่า ภิกษุ เพราะอรรถว่า มีสารธรรม
ชื่อว่า ภิกษุ เพราะอรรถว่า เป็นพระเสขะ ชื่อว่า ภิกษุ เพราะอรรถว่า

เป็นพระอเสขะ ชื่อว่า ภิกษุ เพราะอรรถว่า เป็นผู้อันสงฆ์พร้อมเพรียง
กัน อุปสมบทให้ด้วยญัตติจตุตถกรรม อันไม่กำเริบ ควรแก่ฐานะ
บรรดาภิกษุเหล่านั้น ภิกษุที่พร้อมเพรียงกันอุปสมบทให้ด้วยญัตติจตุตถ-
กรรม อันไม่กำเริบ ควรแก่ฐานะ ชื่อว่า ภิกษุ ที่ทรงประสงค์ใน
อรรถนี้.
คำว่า ถึงความเป็นผู้ชักสื่อ ความว่า ถูกสตรีวานไปในสำนักบุรุษ
หรือถูกบุรุษวานไปในสำนักสตรี.
คำว่า บอกความประสงค์ของบุรุษแก่สตรีก็ดี คือ แจ้งความ
ปรารถนาของชายแก่หญิงก็ดี.
คำว่า บอกความประสงค์ของสตรีแก่บุรุษก็ดี คือ แจ้งความ
ประสงค์ของหญิงแก่ชายก็ดี.
คำว่า ในความเป็นเมียก็ตาม คือ บอกว่า เธอจักเป็นเมีย.
คำว่า ในความเป็นชู้ก็ตาม คือ บอกว่า เธอจักเป็นชู้.
คำว่า โดยที่สุด บอกแม้แก่หญิงแพศยาอันจะพึงอยู่ร่วมชั่วขณะ
คือ บอกว่า เธอจักเป็นภรรยาชั่วคราว.
บทว่า สังฆาทิเสส ความว่า สงฆ์เท่านั้นให้ปริวาสเพื่ออาบัตินั้น
ชักเข้าหาอาบัติเดิม ให้มานัต เรียกเข้าหมู่ ไม่ใช่คณะมากรูปด้วยกัน
ไม่ใช่บุคคลรูปเดียว เพราะฉะนั้น จึงเรียกว่า สังฆาทิเสส คำว่า
สังฆาทิเสส เป็นการขนานนาม คือ เป็นชื่อของอาบัตินิกายนั้นแล แม้
เพราะเหตุนั้น จึงตรัสเรียกว่า สังฆาทิเสส.

บทภาชนีย์ มาติกา


สตรี 10 จำพวก


[428] สตรี 10 จำพวก คือ สตรีมีมารดาปกครอง สตรี
มีบิดาปกครอง 1 สตรีมีมารดาบิดาปกครอง 1 สตรีมีพี่น้องชาย
ปกครอง 1 สตรีมีพี่น้องหญิงปกครอง 1 สตรีมีญาติปกครอง 1 สตรี
มีโคตรปกครอง 1 สตรีมีธรรมคุ้มครอง 1 สตรีมีคู่หมั้น สตรีมี
กฎหมายคุ้มครอง 1.

ภรรยา 10 จำพวก


[429] ภรรยา 1 จำพวก คือ ภรรยาสินไถ่ 1 ภรรยาที่อยู่
ด้วยความเต็มใจ ภรรยาที่อยู่เพราะสมบัติ 1 ภรรยาที่อยู่เพราะผ้า 1
ภรรยาที่สมรส 1 ภรรยาที่ถูกปลงเทริด ภรรยาที่เป็นทั้งคนใช้เป็น
ทั้งภรรยา 1 ภรรยาที่เป็นทั้งลูกจ้างทั้งเป็นภรรยา ภรรยาเชลย
ภรรยาชั่วคราว 1.

มาติกาวิภังค์


[ 430] สตรีที่ชื่อว่า มีมารดาปกครอง ได้แก่ สตรีที่มีมารดา
คอยระวัง ควบคุม ห้ามปราม ให้อยู่ในอำนาจ
สตรีที่ชื่อว่า มีบิดาปกครอง ได้แก่ สตรีที่มีบิดา คอยระวัง
ควบคุม ห้ามปราม ให้อยู่ในอำนาจ
สตรีที่ชื่อว่า มีมารดาปกครอง ได้แก่ สตรีที่มีมารดาบิดา
คอยระวัง ควบคุม ห้ามปราม ให้อยู่ในอำนาจ