ธีรํ ปจฺจกฺขามิ ข้าพเจ้าบอกคืนพระพุทธเจ้าผู้มี
ปัญญาเป็นเครื่องทรงจำ.
วิคตโมหํ " ข้าพเจ้าบอกคืนพระพุทธเจ้า ผู้
ปราศจากโมหะ.
ปภินฺนขีลํ " ข้าพาเจ้าบอกคืนพระพุทธเจ้า ผู้
ทรงทำลายตะปูใจ.
วิชิตวิชยํ " ข้าพเจ้าบอกคืนพระพุทธเจ้า ผู้
ทรงชำนะวิเศษ.
จัดเป็นการบอกลาสิกขาด้วยคำไวพจน์แห่งพระพุทธเจ้า.
[

วิธีลาสิกขาระบุคำไวพจน์พระธรรม

]
การบอกลาด้วยคำว่า ธมฺมํ ปจฺจกฺขามิ ไม่ใช่เป็นการบอกลาด้วย
ไวพจน์ตามที่กล่าวเลย.
ชื่อแม้แห่งพระธรรมขันธ์ ๆ หนึ่ง ในบรรดาแปดหมื่นสี่พันพระ-
ธรรมขันธ์ (เหล่านี้) คือ:-
สฺวากฺขาตํ ธมฺมํ ปจฺจกฺขามิ ข้าพเจ้าบอกคืนพระธรรมที่พระ-
ผู้มีพระภาคตรัสดีแล้ว.
สนฺทิฎฐิกํ ธมฺมํ " ข้าพเจ้าบอกคืนพระธรรมอันผู้
ได้บรรลุพึงเห็นเอง.
อกาลิกํ ธมฺมํ " ข้าพเจ้าบอกคืนพระธรรมอันไม่
ประกอบด้วยกาล.

เอหิปสฺสิกํ ธมฺมํ ปจฺจกฺขามิ ข้าพเจ้าบอกคืนพระธรรมที่ควร
เรียกให้มาดู.
โอปนยิกํ ธมฺมํ " ข้าพเจ้าบอกคืนพระธรรมอัน
ควรน้อมเข้ามาใส่ใจ.
ปจฺจตฺตํ เวทิตพฺพํ วิญฺญูหิ ข้าพเจ้าบอกคืนพระธรรมอัน
ธมฺมํ ปจฺจกฺขามิ วิญญูชนพึงรู้เฉพาะตน.
อสงฺขตํ ธมฺมํ " ข้าพเจ้าบอกคืนพระธรรมอัน
ปัจจัยมิได้ปรุงแต่ง.
วิราคํ ธมฺมํ " ข้าพเจ้าบอกคืนพระธรรมอัน
ปราศจากราคะ.
นิโรธํ ธมฺมํ " ข้าพเจ้าบอกคืนพระธรรมอันดับ
สนิท.
อมตํ ธมฺมํ ข้าพเจ้าบอกคืนพระธรรมอัน
เป็นอมตะ.
ทีฆนิกายํ " ข้าพเจ้าบอกคืนทีฆนิกาย.
พฺรหฺมชาลํ " ข้าพเจ้าบอกคืนพรหมชาลสูตร
มชฺฌิมนิกายํ " ข้าพเจ้าบอกคืนมัชฌิมนิกาย.
มูลปริยายํ " ข้าพเจ้าบอกคืนมูลปริยายสูตร.
สํยุตฺตนิกายํ " ข้าพเจ้าบอกคืนสังยุตนิกาย.
องฺคุตฺตรนิกายํ " ข้าพเจ้าบอกคืนอังคุตตรนิกาย.
ชาตกนิกายํ " ข้าพเจ้าบอกคืนชาดกนิกาย.

อภิธมฺมํ ปจฺจกฺขามิ ข้าพเจ้าบอกคืนพระอภิธรรม
กุสลํ ธมฺมํ " ข้าพเจ้าบอกคืนกุศลธรรม
อกุสลํ ธมฺมํ " ข้าพเจ้าบอกคืนอกุศลธรรม
อพฺยากตํ ธมฺมํ " ข้าพเจ้าบอกคืนอัพยากตธรรม
สติปฏฐานํ " ข้าพเจ้าบอกคืนสติปัฏฐาน
สมฺมปฺปธานํ " ข้าพเจ้าบอกคืนสัมมัปธาน
อิทฺธิปาทํ " ข้าพเจ้าบอกคืนอิทธิบาท
อินฺทฺริยํ " ข้าพเจ้าบอกคืนอินทรีย์
พลํ " ข้าพเจ้าบอกคืนพละ
โพชฺฌงฺคํ " ข้าพเจ้าบอกคืนโพชฌงค์
มคฺคํ " ข้าพเจ้าบอกคืนมรรค
ผลํ " ข้าพเจ้าบอกคืนผล
นิพฺพานํ " ข้าพเจ้าบอกคืนพระนิพพาน
จัดเป็นไวพจน์แห่งพระธรรมทีเดียว.
การบอกลาสิกขา ย่อมมีได้ด้วยคำไวพจน์แห่งพระธรรมดังพรรณนา
มาฉะนี้.
[

วิธีลาสิกขาระบุคำไวพจน์พระสงฆ์

]
การบอกลาด้วยคำว่า สงฺฆํ ปจฺจกฺขามิ ไม่ใช่การบอกลาด้วย
คำไวพจน์. การบอกลาสิกขาย่อมมีได้ด้วยคำไวพจน์แห่งพระสงฆ์อย่างนี้คือ:-
สุปฏิปนฺนํ สงฺฆํ ปจฺจกฺขามิ ข้าพเจ้าบอกคืนพระสงฆ์ผู้ปฏิ-
บัติดี
อุชุปฏิปนฺนํ " " ข้าพเจ้าบอกคืนพระสงฆ์ผู้ปฏิ
บัติตรง