เมนู

‘‘อตฺถงฺคตสฺส น ปมาณมตฺถิ, (อุปสีวาติ ภควา)

เยน นํ วชฺชุํ ตํ ตสฺส นตฺถิ;

สพฺเพสุ ธมฺเมสุ สโมหเตสุ, สมูหตา วาทปถาปิ สพฺเพ’’ติฯ

อุปสีวมาณวปุจฺฉา ฉฏฺฐี นิฏฺฐิตาฯ

7. นนฺทมาณวปุจฺฉา

[1083]

‘‘สนฺติ โลเก มุนโย, (อิจฺจายสฺมา นนฺโท)

ชนา วทนฺติ ตยิทํ กถํสุ;

ญาณูปปนฺนํ โน มุนิํ [มุนิ โน (สฺยา. ก.)] วทนฺติ, อุทาหุ เว ชีวิเตนูปปนฺนํ’’ฯ

[1084]

‘‘น ทิฏฺฐิยา น สุติยา น ญาเณน, (น สีลพฺพเตน) [( ) นตฺถิ สี.-ปี โปตฺถเกสุ]

มุนีธ นนฺท กุสลา วทนฺติ;

วิเสนิกตฺวา อนีฆา นิราสา, จรนฺติ เย เต มุนโยติ พฺรูมิ’’ฯ

[1085]

‘‘เย เกจิเม สมณพฺราหฺมณาเส, (อิจฺจายสฺมา นนฺโท)

ทิฏฺฐสฺสุเตนาปิ [ทิฏฺเฐน สุเตนาปิ (สี.), ทิฏฺเฐ สุเตนาปิ (สฺยา. ปี. ก.)] วทนฺติ สุทฺธิํ;

สีลพฺพเตนาปิ วทนฺติ สุทฺธิํ, อเนกรูเปน วทนฺติ สุทฺธิํ;

กจฺจิสฺสุ เต ภควา ตตฺถ ยตา จรนฺตา, อตารุ ชาติญฺจ ชรญฺจ มาริส;

ปุจฺฉามิ ตํ ภควา พฺรูหิ เม ตํ’’ฯ

[1086]

‘‘เย เกจิเม สมณพฺราหฺมณาเส, (นนฺทาติ ภควา)

ทิฏฺฐสฺสุเตนาปิ วทนฺติ สุทฺธิํ;

สีลพฺพเตนาปิ วทนฺติ สุทฺธิํ, อเนกรูเปน วทนฺติ สุทฺธิํ;

กิญฺจาปิ เต ตตฺถ ยตา จรนฺติ, นาริํสุ ชาติชรนฺติ พฺรูมิ’’ฯ

[1087]

‘‘เย เกจิเม สมณพฺราหฺมณาเส, (อิจฺจายสฺมา นนฺโท)

ทิฏฺฐสฺสุเตนาปิ วทนฺติ สุทฺธิํ;

สีลพฺพเตนาปิ วทนฺติ สุทฺธิํ, อเนกรูเปน วทนฺติ สุทฺธิํ;

เต เจ มุนิ [สเจ มุนิ (สี.)] พฺรูสิ อโนฆติณฺเณ, อถ โก จรหิ เทวมนุสฺสโลเก;

อตาริ ชาติญฺจ ชรญฺจ มาริส, ปุจฺฉามิ ตํ ภควา พฺรูหิ เม ตํ’’ฯ

[1088]

‘‘นาหํ สพฺเพ สมณพฺราหฺมณาเส, (นนฺทาติ ภควา)

ชาติชราย นิวุตาติ พฺรูมิ;

เย สีธ ทิฏฺฐํว สุตํ มุตํ วา, สีลพฺพตํ วาปิ ปหาย สพฺพํ;

อเนกรูปมฺปิ ปหาย สพฺพํ, ตณฺหํ ปริญฺญาย อนาสวาเส;

เต เว นรา โอฆติณฺณาติ พฺรูมิ’’ฯ

[1089]

‘‘เอตาภินนฺทามิ วโจ มเหสิโน, สุกิตฺติตํ โคตมนูปธีกํ;

เย สีธ ทิฏฺฐํ ว สุตํ มุตํ วา, สีลพฺพตํ วาปิ ปหาย สพฺพํ;

อเนกรูปมฺปิ ปหาย สพฺพํ, ตณฺหํ ปริญฺญาย อนาสวาเส;

อหมฺปิ เต โอฆติณฺณาติ พฺรูมี’’ติฯ

นนฺทมาณวปุจฺฉา สตฺตมา นิฏฺฐิตาฯ

8. เหมกมาณวปุจฺฉา

[1090]

‘‘เย เม ปุพฺเพ วิยากํสุ, (อิจฺจายสฺมา เหมโก)

หุรํ โคตมสาสนา;

อิจฺจาสิ อิติ ภวิสฺสติ, สพฺพํ ตํ อิติหีติหํ;

สพฺพํ ตํ ตกฺกวฑฺฒนํ, นาหํ ตตฺถ อภิรมิํฯ

[1091]

‘‘ตฺวญฺจ เม ธมฺมมกฺขาหิ, ตณฺหานิคฺฆาตนํ มุนิ;

ยํ วิทิตฺวา สโต จรํ, ตเร โลเก วิสตฺติกํ’’ฯ

[1092]

‘‘อิธ ทิฏฺฐสุตมุตวิญฺญาเตสุ, ปิยรูเปสุ เหมก;

ฉนฺทราควิโนทนํ, นิพฺพานปทมจฺจุตํฯ

[1093]

‘‘เอตทญฺญาย เย สตา, ทิฏฺฐธมฺมาภินิพฺพุตา;

อุปสนฺตา จ เต สทา, ติณฺณา โลเก วิสตฺติก’’นฺติฯ

เหมกมาณวปุจฺฉา อฏฺฐมา นิฏฺฐิตาฯ

9. โตเทยฺยมาณวปุจฺฉา

[1094]

‘‘ยสฺมิํ กามา น วสนฺติ, (อิจฺจายสฺมา โตเทยฺโย)

ตณฺหา ยสฺส น วิชฺชติ;

กถํกถา จ โย ติณฺโณ, วิโมกฺโข ตสฺส กีทิโส’’ฯ

[1095]

‘‘ยสฺมิํ กามา น วสนฺติ, (โตเทยฺยาติ ภควา)

ตณฺหา ยสฺส น วิชฺชติ;

กถํกถา จ โย ติณฺโณ, วิโมกฺโข ตสฺส นาปโร’’ฯ

[1096]

‘‘นิราสโส โส อุท อาสสาโน, ปญฺญาณวา โส อุท ปญฺญกปฺปี;

มุนิํ อหํ สกฺก ยถา วิชญฺญํ, ตํ เม วิยาจิกฺข สมนฺตจกฺขุ’’ฯ

[1097]