เมนู

อถ โข ภควา อตฺตโน ปปญฺจสญฺญาสงฺขาปหานํ วิทิตฺวา ตายํ เวลายํ อิมํ อุทานํ อุทาเนสิ –

‘‘ยสฺส ปปญฺจา ฐิติ จ นตฺถิ,

สนฺทานํ ปลิฆญฺจ วีติวตฺโต;

ตํ นิตฺตณฺหํ มุนิํ จรนฺตํ,

นาวชานาติ สเทวโกปิ โลโก’’ติฯ สตฺตมํ;

8. กจฺจานสุตฺตํ

[68] เอวํ เม สุตํ – เอกํ สมยํ ภควา สาวตฺถิยํ วิหรติ เชตวเน อนาถปิณฺฑิกสฺส อาราเมฯ เตน โข ปน สมเยน อายสฺมา มหากจฺจาโน ภควโต อวิทูเร นิสินฺโน โหติ ปลฺลงฺกํ อาภุชิตฺวา อุชุํ กายํ ปณิธาย กายคตาย สติยา อชฺฌตฺตํ ปริมุขํ สูปฏฺฐิตายฯ

อทฺทสา โข ภควา อายสฺมนฺตํ มหากจฺจานํ อวิทูเร นิสินฺนํ ปลฺลงฺกํ อาภุชิตฺวา อุชุํ กายํ ปณิธาย กายคตาย สติยา อชฺฌตฺตํ ปริมุขํ สูปฏฺฐิตายฯ

อถ โข ภควา เอตมตฺถํ วิทิตฺวา ตายํ เวลายํ อิมํ อุทานํ อุทาเนสิ –

‘‘ยสฺส สิยา สพฺพทา สติ,

สตตํ กายคตา อุปฏฺฐิตา;

โน จสฺส โน จ เม สิยา,

น ภวิสฺสติ น จ เม ภวิสฺสติ;

อนุปุพฺพวิหาริ ตตฺถ โส,

กาเลเนว ตเร วิสตฺติก’’นฺติฯ อฏฺฐมํ;

9. อุทปานสุตฺตํ

[69] เอวํ เม สุตํ – เอกํ สมยํ ภควา มลฺเลสุ จาริกํ จรมาโน มหตา ภิกฺขุสงฺเฆน สทฺธิํ เยน ถูณํ [ถูนํ (สี. สฺยา. ปี.)] นาม มลฺลานํ พฺราหฺมณคาโม ตทวสริฯ อสฺโสสุํ โข ถูเณยฺยกา พฺราหฺมณคหปติกา – ‘‘สมโณ ขลุ, โภ, โคตโม สกฺยปุตฺโต สกฺยกุลา ปพฺพชิโต มลฺเลสุ จาริกํ จรมาโน มหตา ภิกฺขุสงฺเฆน สทฺธิํ ถูณํ อนุปฺปตฺโต’’ติฯ( ) [(อถ โข เต ถูเณยฺยกา พฺราหฺมณคหปติกา) (?)] อุทปานํ ติณสฺส จ ภุสสฺส จ ยาว มุขโต ปูเรสุํ – ‘‘มา เต มุณฺฑกา สมณกา ปานียํ อปํสู’’ติฯ

อถ โข ภควา มคฺคา โอกฺกมฺม เยน รุกฺขมูลํ เตนุปสงฺกมิ; อุปสงฺกมิตฺวา ปญฺญตฺเต อาสเน นิสีทิฯ นิสชฺช โข ภควา อายสฺมนฺตํ อานนฺทํ อามนฺเตสิ – ‘‘อิงฺฆ เม ตฺวํ, อานนฺท, เอตมฺหา อุทปานา ปานียํ อาหรา’’ติฯ

เอวํ วุตฺเต, อายสฺมา อานนฺโท ภควนฺตํ เอตทโวจ – ‘‘อิทานิ โส, ภนฺเต, อุทปาโน ถูเณยฺยเกหิ พฺราหฺมณคหปติเกหิ ติณสฺส จ ภุสสฺส จ ยาว มุขโต ปูริโต – ‘มา เต มุณฺฑกา สมณกา ปานียํ อปํสู’’’ติฯ

ทุติยมฺปิ โข…เป.… ตติยมฺปิ โข ภควา อายสฺมนฺตํ อานนฺทํ อามนฺเตสิ – ‘‘อิงฺฆ เม ตฺวํ, อานนฺท, เอตมฺหา อุทปานา ปานียํ อาหรา’’ติฯ ‘‘เอวํ, ภนฺเต’’ติ โข อายสฺมา อานนฺโท ภควโต ปฏิสฺสุตฺวา ปตฺตํ คเหตฺวา เยน โส อุทปาโน เตนุปสงฺกมิฯ อถ โข โส อุทปาโน อายสฺมนฺเต อานนฺเท อุปสงฺกมนฺเต สพฺพํ ตํ ติณญฺจ ภุสญฺจ มุขโต โอวมิตฺวา อจฺฉสฺส อุทกสฺส อนาวิลสฺส วิปฺปสนฺนสฺส ยาว มุขโต ปูริโต วิสฺสนฺทนฺโต [วิสฺสนฺโท (ก.)] มญฺเญ อฏฺฐาสิฯ

อถ โข อายสฺมโต อานนฺทสฺส เอตทโหสิ – ‘‘อจฺฉริยํ วต, โภ, อพฺภุตํ วต, โภ, ตถาคตสฺส มหิทฺธิกตา มหานุภาวตา! อยญฺหิ โส อุทปาโน มยิ อุปสงฺกมนฺเต สพฺพํ ตํ ติณญฺจ ภุสญฺจ มุขโต โอวมิตฺวา อจฺฉสฺส อุทกสฺส อนาวิลสฺส วิปฺปสนฺนสฺส ยาว มุขโต ปูริโต วิสฺสนฺทนฺโต มญฺเญ ฐิโต’’ติ!! ปตฺเตน ปานียํ อาทาย เยน ภควา เตนุปสงฺกมิ; อุปสงฺกมิตฺวา ภควนฺตํ เอตทโวจ – ‘‘อจฺฉริยํ, ภนฺเต, อพฺภุตํ, ภนฺเต, ตถาคตสฺส มหิทฺธิกตา มหานุภาวตา! อยญฺหิ โส, ภนฺเต, อุทปาโน มยิ อุปสงฺกมนฺเต สพฺพํ ตํ ติณญฺจ ภุสญฺจ มุขโต โอวมิตฺวา อจฺฉสฺส อุทกสฺส อนาวิลสฺส วิปฺปสนฺนสฺส ยาว มุขโต ปูริโต วิสฺสนฺทนฺโต มญฺเญ อฏฺฐาสิ!! ปิวตุ ภควา ปานียํ, ปิวตุ สุคโต ปานีย’’นฺติฯ