เมนู

‘‘ยสฺสนฺตรโต น สนฺติ โกปา,

อิติภวาภวตญฺจ วีติวตฺโต;

ตํ วิคตภยํ สุขิํ อโสกํ,

เทวา นานุภวนฺติ ทสฺสนายา’’ติฯ ทสมํ;

มุจลินฺทวคฺโค ทุติโย นิฏฺฐิโตฯ

ตสฺสุทฺทานํ –

มุจลินฺโท ราชา ทณฺเฑน, สกฺกาโร อุปาสเกน จ;

คพฺภินี เอกปุตฺโต จ, สุปฺปวาสา วิสาขา จ;

กาฬีโคธาย ภทฺทิโยติฯ

3. นนฺทวคฺโค

1. กมฺมวิปากชสุตฺตํ

[21] เอวํ เม สุตํ – เอกํ สมยํ ภควา สาวตฺถิยํ วิหรติ เชตวเน อนาถปิณฺฑิกสฺส อาราเมฯ เตน โข ปน สมเยน อญฺญตโร ภิกฺขุ ภควโต อวิทูเร นิสินฺโน โหติ ปลฺลงฺกํ อาภุชิตฺวา อุชุํ กายํ ปณิธาย ปุราณกมฺมวิปากชํ ทุกฺขํ ติพฺพํ ขรํ กฏุกํ เวทนํ อธิวาเสนฺโต สโต สมฺปชาโน อวิหญฺญมาโนฯ

อทฺทสา โข ภควา ตํ ภิกฺขุํ อวิทูเร นิสินฺนํ ปลฺลงฺกํ อาภุชิตฺวา อุชุํ กายํ ปณิธาย ปุราณกมฺมวิปากชํ ทุกฺขํ ติพฺพํ ขรํ กฏุกํ เวทนํ อธิวาเสนฺตํ สตํ สมฺปชานํ อวิหญฺญมานํฯ

อถ โข ภควา เอตมตฺถํ วิทิตฺวา ตายํ เวลายํ อิมํ อุทานํ อุทาเนสิ –

‘‘สพฺพกมฺมชหสฺส ภิกฺขุโน,

ธุนมานสฺส ปุเร กตํ รชํ;

อมมสฺส ฐิตสฺส ตาทิโน,

อตฺโถ นตฺถิ ชนํ ลเปตเว’’ติฯ ปฐมํ;

2. นนฺทสุตฺตํ

[22] เอวํ เม สุตํ – เอกํ สมยํ ภควา สาวตฺถิยํ วิหรติ เชตวเน อนาถปิณฺฑิกสฺส อาราเมฯ เตน โข ปน สมเยน อายสฺมา นนฺโท ภควโต ภาตา มาตุจฺฉาปุตฺโต สมฺพหุลานํ ภิกฺขูนํ เอวมาโรเจติ – ‘‘อนภิรโต อหํ, อาวุโส, พฺรหฺมจริยํ จรามิ; น สกฺโกมิ พฺรหฺมจริยํ สนฺธาเรตุํ, สิกฺขํ ปจฺจกฺขาย หีนายาวตฺติสฺสามี’’ติฯ

อถ โข อญฺญตโร ภิกฺขุ เยน ภควา เตนุปสงฺกมิ; อุปสงฺกมิตฺวา ภควนฺตํ อภิวาเทตฺวา เอกมนฺตํ นิสีทิฯ เอกมนฺตํ นิสินฺโน โข โส ภิกฺขุ ภควนฺตํ เอตทโวจ – ‘‘อายสฺมา, ภนฺเต, นนฺโท ภควโต ภาตา มาตุจฺฉาปุตฺโต สมฺพหุลานํ ภิกฺขูนํ เอวมาโรเจติ – ‘อนภิรโต อหํ, อาวุโส, พฺรหฺมจริยํ จรามิ, น สกฺโกมิ พฺรหฺมจริยํ สนฺธาเรตุํ, สิกฺขํ ปจฺจกฺขาย หีนายาวตฺติสฺสามี’’’ติฯ

อถ โข ภควา อญฺญตรํ ภิกฺขุํ อามนฺเตสิ – ‘‘เอหิ ตฺวํ, ภิกฺขุ, มม วจเนน นนฺทํ ภิกฺขุํ อามนฺเตหิ – ‘สตฺถา ตํ, อาวุโส นนฺท, อามนฺเตตี’’’ติฯ ‘‘เอวํ, ภนฺเต’’ติ โข โส ภิกฺขุ ภควโต ปฏิสฺสุตฺวา เยนายสฺมา นนฺโท เตนุปสงฺกมิ; อุปสงฺกมิตฺวา อายสฺมนฺตํ นนฺทํ เอตทโวจ – ‘‘สตฺถา ตํ, อาวุโส นนฺท, อามนฺเตตี’’ติฯ

‘‘เอวมาวุโส’’ติ โข อายสฺมา นนฺโท ตสฺส ภิกฺขุโน ปฏิสฺสุตฺวา เยน ภควา เตนุปสงฺกมิ; อุปสงฺกมิตฺวา ภควนฺตํ อภิวาเทตฺวา เอกมนฺตํ นิสีทิฯ เอกมนฺตํ นิสินฺนํ โข อายสฺมนฺตํ นนฺทํ ภควา เอตทโวจ –

‘‘สจฺจํ กิร ตฺวํ, นนฺท, สมฺพหุลานํ ภิกฺขูนํ เอวมาโรเจสิ – ‘อนภิรโต อหํ, อาวุโส, พฺรหฺมจริยํ จรามิ, น สกฺโกมิ พฺรหฺมจริยํ สนฺธาเรตุํ, สิกฺขํ ปจฺจกฺขาย หีนายาวตฺติสฺสามี’’’ติ ? ‘‘เอวํ, ภนฺเต’’ติฯ

‘‘กิสฺส ปน ตฺวํ, นนฺท, อนภิรโต พฺรหฺมจริยํ จรสิ, น สกฺโกสิ พฺรหฺมจริยํ สนฺธาเรตุํ , สิกฺขํ ปจฺจกฺขาย หีนายาวตฺติสฺสสี’’ติ? ‘‘สากิยานี มํ [มม (สฺยา., อฏฺฐกถา โอโลเกตพฺพา)], ภนฺเต, ชนปทกลฺยาณี ฆรา นิกฺขมนฺตสฺส [นิกฺขมนฺตํ (อฏฺฐกถายํ ปาฐนฺตรํ)] อุปฑฺฒุลฺลิขิเตหิ เกเสหิ อปโลเกตฺวา มํ เอตทโวจ – ‘ตุวฏํ โข, อยฺยปุตฺต, อาคจฺเฉยฺยาสี’ติฯ