เมนู

อถ โข อายสฺมโต ทพฺพสฺส มลฺลปุตฺตสฺส เวหาสํ อพฺภุคฺคนฺตฺวา อากาเส อนฺตลิกฺเข ปลฺลงฺเกน นิสีทิตฺวา เตโชธาตุํ สมาปชฺชิตฺวา วุฏฺฐหิตฺวา ปรินิพฺพุตสฺส สรีรสฺส ฌายมานสฺส ฑยฺหมานสฺส เนว ฉาริกา ปญฺญายิตฺถ น มสิฯ เสยฺยถาปิ นาม สปฺปิสฺส วา เตลสฺส วา ฌายมานสฺส ฑยฺหมานสฺส เนว ฉาริกา ปญฺญายติ น มสิ; เอวเมว อายสฺมโต ทพฺพสฺส มลฺลปุตฺตสฺส เวหาสํ อพฺภุคฺคนฺตฺวา อากาเส อนฺตลิกฺเข ปลฺลงฺเกน นิสีทิตฺวา เตโชธาตุํ สมาปชฺชิตฺวา วุฏฺฐหิตฺวา ปรินิพฺพุตสฺส สรีรสฺส ฌายมานสฺส ฑยฺหมานสฺส เนว ฉาริกา ปญฺญายิตฺถ น มสีติฯ

อถ โข ภควา เอตมตฺถํ วิทิตฺวา ตายํ เวลายํ อิมํ อุทานํ อุทาเนสิ –

‘‘อเภทิ กาโย นิโรธิ สญฺญา,

เวทนา สีติภวิํสุ [ปีติทหํสุ (สี. ปี.), สีติทหิํสุ (ก.)] สพฺพา;

วูปสมิํสุ สงฺขารา,

วิญฺญาณํ อตฺถมาคมา’’ติฯ นวมํ;

10. ทุติยทพฺพสุตฺตํ

[80] เอวํ เม สุตํ – เอกํ สมยํ ภควา สาวตฺถิยํ วิหรติ เชตวเน อนาถปิณฺฑิกสฺส อาราเมฯ ตตฺร โข ภควา ภิกฺขู อามนฺเตสิ – ‘‘ภิกฺขโว’’ติฯ ‘‘ภทนฺเต’’ติ เต ภิกฺขู ภควโต ปจฺจสฺโสสุํฯ ภควา เอตทโวจ –

‘‘ทพฺพสฺส, ภิกฺขเว, มลฺลปุตฺตสฺส เวหาสํ อพฺภุคฺคนฺตฺวา อากาเส อนฺตลิกฺเข ปลฺลงฺเกน นิสีทิตฺวา เตโชธาตุํ สมาปชฺชิตฺวา วุฏฺฐหิตฺวา ปรินิพฺพุตสฺส สรีรสฺส ฌายมานสฺส ฑยฺหมานสฺส เนว ฉาริกา ปญฺญายิตฺถ น มสิฯ เสยฺยถาปิ นาม สปฺปิสฺส วา เตลสฺส วา ฌายมานสฺส ฑยฺหมานสฺส เนว ฉาริกา ปญฺญายติ น มสิ; เอวเมว โข, ภิกฺขเว, ทพฺพสฺส มลฺลปุตฺตสฺส เวหาสํ อพฺภุคฺคนฺตฺวา อากาเส อนฺตลิกฺเข ปลฺลงฺเกน นิสีทิตฺวา เตโชธาตุํ สมาปชฺชิตฺวา วุฏฺฐหิตฺวา ปรินิพฺพุตสฺส สรีรสฺส ฌายมานสฺส ฑยฺหมานสฺส เนว ฉาริกา ปญฺญายิตฺถ น มสี’’ติฯ

อถ โข ภควา เอตมตฺถํ วิทิตฺวา ตายํ เวลายํ อิมํ อุทานํ อุทาเนสิ –

‘‘อโยฆนหตสฺเสว, ชลโต ชาตเวทโส [ชาตเวทสฺส (สฺยา.)];

อนุปุพฺพูปสนฺตสฺส, ยถา น ญายเต คติฯ

เอวํ สมฺมาวิมุตฺตานํ, กามพนฺโธฆตารินํ;

ปญฺญาเปตุํ คติ นตฺถิ, ปตฺตานํ อจลํ สุข’’นฺติฯ ทสมํ;

ปาฏลิคามิยวคฺโค [ปาฏลิคามวคฺโค (ก.)] อฏฺฐโมฯ

ตสฺสุทฺทานํ

นิพฺพานา จตุโร วุตฺตา, จุนฺโท ปาฏลิคามิยา;

ทฺวิธาปโถ วิสาขา จ, ทพฺเพน สห เต ทสาติฯ

อุทาเน วคฺคานมุทฺทานํ –

วคฺคมิทํ ปฐมํ วรโพธิ, วคฺคมิทํ ทุติยํ มุจลินฺโท;

นนฺทกวคฺควโร ตติโย ตุ, เมฆิยวคฺควโร จ จตุตฺโถฯ

ปญฺจมวคฺควรนฺติธ โสโณ, ฉฏฺฐมวคฺควรนฺติ ชจฺจนฺโธ [ฉฏฺฐมวคฺควรํ ตุ ตมนฺโธ (สี. ก.)];

สตฺตมวคฺควรนฺติ จ จูโฬ, ปาฏลิคามิยมฏฺฐมวคฺโค [ปาฏลิคามิยวรฏฺฐมวคฺโค (สฺยา. กํ. ปี.), ปาฏลิคามวรฏฺฐมวคฺโค (สี. ก.)]

อสีติมนูนกสุตฺตวรํ, วคฺคมิทฏฺฐกํ สุวิภตฺตํ;

ทสฺสิตํ จกฺขุมตา วิมเลน, อทฺธา หิ ตํ อุทานมิตีทมาหุ [อตฺถาเยตํ อุทานมิติมาหุ (ก.), สทฺธา หิ ตํ อุทานนฺติทมาหุ (สฺยา. กํ ปี.)]

อุทานปาฬิ นิฏฺฐิตาฯ