เมนู

‘‘สมฺมาวิมุตฺติสฺส , ภิกฺขเว, มิจฺฉาวิมุตฺติ นิทฺธนฺตา โหติ; เย จ มิจฺฉาวิมุตฺติปจฺจยา อเนเก ปาปกา อกุสลา ธมฺมา สมฺภวนฺติ เต จสฺส นิทฺธนฺตา โหนฺติ; สมฺมาวิมุตฺติปจฺจยา จ อเนเก กุสลา ธมฺมา ภาวนาปาริปูริํ คจฺฉนฺติฯ อิเม โข, ภิกฺขเว, ทส นิทฺธมนียา ธมฺมา’’ติฯ ทสมํฯ

11. ปฐมอเสขสุตฺตํ

[111] อถ โข อญฺญตโร ภิกฺขุ เยน ภควา เตนุปสงฺกมิ; อุปสงฺกมิตฺวา ภควนฺตํ อภิวาเทตฺวา เอกมนฺตํ นิสีทิฯ เอกมนฺตํ นิสินฺโน โข โส ภิกฺขุ ภควนฺตํ เอตทโวจ –

‘‘‘อเสโข อเสโข’ติ, ภนฺเต, วุจฺจติฯ กิตฺตาวตา ภนฺเต, ภิกฺขุ อเสโข โหตี’’ติ? ‘‘อิธ, ภิกฺขุ, ภิกฺขุ อเสขาย สมฺมาทิฏฺฐิยา สมนฺนาคโต โหติ, อเสเขน สมฺมาสงฺกปฺเปน สมนฺนาคโต โหติ, อเสขาย สมฺมาวาจาย สมนฺนาคโต โหติ, อเสเขน สมฺมากมฺมนฺเตน สมนฺนาคโต โหติ, อเสเขน สมฺมาอาชีเวน สมนฺนาคโต โหติ, อเสเขน สมฺมาวายาเมน สมนฺนาคโต โหติ, อเสขาย สมฺมาสติยา สมนฺนาคโต โหติ, อเสเขน สมฺมาสมาธินา สมนฺนาคโต โหติ, อเสเขน สมฺมาญาเณน สมนฺนาคโต โหติ, อเสขาย สมฺมาวิมุตฺติยา สมนฺนาคโต โหติฯ เอวํ โข, ภิกฺขุ, ภิกฺขุ อเสโข โหตี’’ติฯ เอกาทสมํฯ

12. ทุติยอเสขสุตฺตํ

[112] ‘‘ทสยิเม , ภิกฺขเว, อเสขิยา ธมฺมาฯ กตเม ทส? อเสขา สมฺมาทิฏฺฐิ, อเสโข สมฺมาสงฺกปฺโป, อเสขา สมฺมาวาจา, อเสโข สมฺมากมฺมนฺโต, อเสโข สมฺมาอาชีโว, อเสโข สมฺมาวายาโม, อเสขา สมฺมาสติ, อเสโข สมฺมาสมาธิ, อเสขํ สมฺมาญาณํ, อเสขา สมฺมาวิมุตฺติ – อิเม โข, ภิกฺขเว, ทส อเสขิยา ธมฺมา’’ติฯ ทฺวาทสมํฯ

สมณสญฺญาวคฺโค ปฐโมฯ

ตสฺสุทฺทานํ –

สญฺญา โพชฺฌงฺคา มิจฺฉตฺตํ, พีชํ วิชฺชาย นิชฺชรํ;

โธวนํ ติกิจฺฉา วมนํ นิทฺธมนํ ทฺเว อเสขาติฯ

(12) 2. ปจฺโจโรหณิวคฺโค

1. ปฐมอธมฺมสุตฺตํ

[113] [อ. นิ. 10.171] ‘‘อธมฺโม จ, ภิกฺขเว, เวทิตพฺโพ อนตฺโถ จ; ธมฺโม จ เวทิตพฺโพ อตฺโถ จฯ อธมฺมญฺจ วิทิตฺวา อนตฺถญฺจ, ธมฺมญฺจ วิทิตฺวา อตฺถญฺจ ยถา ธมฺโม ยถา อตฺโถ ตถา ปฏิปชฺชิตพฺพํฯ

‘‘กตโม จ, ภิกฺขเว, อธมฺโม จ อนตฺโถ จ? มิจฺฉาทิฏฺฐิ, มิจฺฉาสงฺกปฺโป, มิจฺฉาวาจา, มิจฺฉากมฺมนฺโต, มิจฺฉาอาชีโว, มิจฺฉาวายาโม, มิจฺฉาสติ, มิจฺฉาสมาธิ, มิจฺฉาญาณํ, มิจฺฉาวิมุตฺติ – อยํ วุจฺจติ, ภิกฺขเว, อธมฺโม จ อนตฺโถ จฯ

‘‘กตโม จ, ภิกฺขเว, ธมฺโม จ อตฺโถ จ? สมฺมาทิฏฺฐิ, สมฺมาสงฺกปฺโป, สมฺมาวาจา, สมฺมากมฺมนฺโต, สมฺมาอาชีโว, สมฺมาวายาโม, สมฺมาสติ, สมฺมาสมาธิ, สมฺมาญาณํ, สมฺมาวิมุตฺติ – อยํ วุจฺจติ, ภิกฺขเว, ธมฺโม จ อตฺโถ จฯ

‘‘‘อธมฺโม จ, ภิกฺขเว, เวทิตพฺโพ อนตฺโถ จ; ธมฺโม จ เวทิตพฺโพ อตฺโถ จฯ อธมฺมญฺจ วิทิตฺวา อนตฺถญฺจ, ธมฺมญฺจ วิทิตฺวา อตฺถญฺจ ยถา ธมฺโม ยถา อตฺโถ ตถา ปฏิปชฺชิตพฺพ’นฺติ, อิติ ยํ ตํ วุตฺตํ, อิทเมตํ ปฏิจฺจ วุตฺต’’นฺติฯ ปฐมํฯ

2. ทุติยอธมฺมสุตฺตํ

[114] ‘‘อธมฺโม จ, ภิกฺขเว, เวทิตพฺโพ ธมฺโม จ; อนตฺโถ จ เวทิตพฺโพ อตฺโถ จฯ อธมฺมญฺจ วิทิตฺวา ธมฺมญฺจ, อนตฺถญฺจ วิทิตฺวา อตฺถญฺจ ยถา ธมฺโม ยถา อตฺโถ ตถา ปฏิปชฺชิตพฺพํฯ

‘‘กตโม จ, ภิกฺขเว, อธมฺโม, กตโม จ ธมฺโม, กตโม จ อนตฺโถ, กตโม จ อตฺโถ?

‘‘มิจฺฉาทิฏฺฐิ, ภิกฺขเว, อธมฺโม; สมฺมาทิฏฺฐิ ธมฺโม; เย จ มิจฺฉาทิฏฺฐิปจฺจยา อเนเก ปาปกา อกุสลา ธมฺมา สมฺภวนฺติ, อยํ อนตฺโถ; สมฺมาทิฏฺฐิปจฺจยา จ อเนเก กุสลา ธมฺมา ภาวนาปาริปูริํ คจฺฉนฺติ, อยํ อตฺโถฯ