สภิกฺขุเก เวมติกา สนฺตํ ภิกฺขุํ อนาปุจฺฉา อารามํ ปวิสติ, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสฯ สภิกฺขุเก อภิกฺขุกสญฺญา สนฺตํ ภิกฺขุํ อนาปุจฺฉา อารามํ ปวิสติ, อนาปตฺติฯ

อภิกฺขุเก สภิกฺขุกสญฺญา, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสฯ อภิกฺขุเก เวมติกา, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสฯ อภิกฺขุเก อภิกฺขุกสญฺญา, อนาปตฺติฯ

[1027] อนาปตฺติ สนฺตํ ภิกฺขุํ อาปุจฺฉา ปวิสติ, อสนฺตํ ภิกฺขุํ อนาปุจฺฉา ปวิสติ, สีสานุโลกิกา คจฺฉติ, ยตฺถ ภิกฺขุนิโย สนฺนิปติตา โหนฺติ ตตฺถ คจฺฉติ, อาราเมน มคฺโค โหติ, คิลานาย, อาปทาสุ, อุมฺมตฺติกาย, อาทิกมฺมิกายาติฯ

ปฐมสิกฺขาปทํ นิฏฺฐิตํฯ

2. ทุติยสิกฺขาปทํ

[1028] เตน สมเยน พุทฺโธ ภควา เวสาลิยํ วิหรติ มหาวเน กูฏาคารสาลายํฯ เตน โข ปน สมเยน อายสฺมโต อุปาลิสฺส อุปชฺฌาโย อายสฺมา กปฺปิตโก สุสาเน วิหรติฯ เตน โข ปน สมเยน ฉพฺพคฺคิยานํ ภิกฺขุนีนํ มหตฺตรา [มหนฺตตรา (สี.)] ภิกฺขุนี กาลงฺกตา โหติฯ ฉพฺพคฺคิยา ภิกฺขุนิโย ตํ ภิกฺขุนิํ นีหริตฺวา อายสฺมโต กปฺปิตกสฺส วิหารสฺส อวิทูเร ฌาเปตฺวา ถูปํ กตฺวา คนฺตฺวา ตสฺมิํ ถูเป โรทนฺติฯ อถ โข อายสฺมา กปฺปิตโก เตน สทฺเทน อุพฺพาฬฺโห ตํ ถูปํ ภินฺทิตฺวา ปกิเรสิฯ ฉพฺพคฺคิยา ภิกฺขุนิโย – ‘‘อิมินา กปฺปิตเกน อมฺหากํ อยฺยาย ถูโป ภินฺโน, หนฺท นํ ฆาเตมา’’ติ, มนฺเตสุํ ฯ อญฺญตรา ภิกฺขุนี อายสฺมโต อุปาลิสฺส เอตมตฺถํ อาโรเจสิฯ อายสฺมา อุปาลิ อายสฺมโต กปฺปิตกสฺส เอตมตฺถํ อาโรเจสิฯ อถ โข อายสฺมา กปฺปิตโก วิหารา นิกฺขมิตฺวา นิลีโน อจฺฉิฯ อถ โข ฉพฺพคฺคิยา ภิกฺขุนิโย เยนายสฺมโต กปฺปิตกสฺส วิหาโร เตนุปสงฺกมิํสุ ; อุปสงฺกมิตฺวา อายสฺมโต กปฺปิตกสฺส วิหารํ ปาสาเณหิ จ เลฑฺฑูหิ จ โอตฺถราเปตฺวา, ‘‘มโต กปฺปิตโก’’ติ ปกฺกมิํสุฯ

อถ โข อายสฺมา กปฺปิตโก ตสฺสา รตฺติยา อจฺจเยน ปุพฺพณฺหสมยํ นิวาเสตฺวา ปตฺตจีวรมาทาย เวสาลิํ ปิณฺฑาย ปาวิสิฯ อทฺทสํสุ โข ฉพฺพคฺคิยา ภิกฺขุนิโย อายสฺมนฺตํ กปฺปิตกํ ปิณฺฑาย จรนฺตํฯ ทิสฺวาน เอวมาหํสุ – ‘‘อยํ กปฺปิตโก ชีวติ, โก นุ โข อมฺหากํ มนฺตํ สํหรี’’ติ? อสฺโสสุํ โข ฉพฺพคฺคิยา ภิกฺขุนิโย – ‘‘อยฺเยน กิร อุปาลินา อมฺหากํ มนฺโต สํหโฏ’’ติฯ ตา อายสฺมนฺตํ อุปาลิํ อกฺโกสิํสุ – ‘‘กถญฺหิ นาม อยํ กาสาวโฏ มลมชฺชโน นิหีนชจฺโจ อมฺหากํ มนฺตํ สํหริสฺสตี’’ติ! ยา ตา ภิกฺขุนิโย อปฺปิจฺฉา…เป.… ตา อุชฺฌายนฺติ ขิยฺยนฺติ วิปาเจนฺติ – ‘‘กถญฺหิ นาม ฉพฺพคฺคิยา ภิกฺขุนิโย อยฺยํ อุปาลิํ อกฺโกสิสฺสนฺตี’’ติ…เป.… สจฺจํ กิร, ภิกฺขเว, ฉพฺพคฺคิยา ภิกฺขุนิโย อุปาลิํ อกฺโกสนฺตีติ? ‘‘สจฺจํ, ภควา’’ติฯ วิครหิ พุทฺโธ ภควา…เป.… กถญฺหิ นาม, ภิกฺขเว, ฉพฺพคฺคิยา ภิกฺขุนิโย อุปาลิํ อกฺโกสิสฺสนฺติ! เนตํ, ภิกฺขเว, อปฺปสนฺนานํ วา ปสาทาย…เป.… เอวญฺจ ปน, ภิกฺขเว , ภิกฺขุนิโย อิมํ สิกฺขาปทํ อุทฺทิสนฺตุ –

[1029] ‘‘ยา ปน ภิกฺขุนี ภิกฺขุํ อกฺโกเสยฺย วา ปริภาเสยฺย วา, ปาจิตฺติย’’นฺติฯ

[1030] ยา ปนาติ ยา ยาทิสา…เป.… ภิกฺขุนีติ…เป.… อยํ อิมสฺมิํ อตฺเถ อธิปฺเปตา ภิกฺขุนีติฯ

ภิกฺขุนฺติ อุปสมฺปนฺนํฯ อกฺโกเสยฺย วาติ ทสหิ วา อกฺโกสวตฺถูหิ อกฺโกสติ เอเตสํ วา อญฺญตเรน, อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺสฯ

ปริภาเสยฺย วาติ ภยํ อุปทํเสติ, อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺสฯ

[1031] อุปสมฺปนฺเน อุปสมฺปนฺนสญฺญา อกฺโกสติ วา ปริภาสติ วา, อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺสฯ อุปสมฺปนฺเน เวมติกา อกฺโกสติ วา ปริภาสติ วา, อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺสฯ อุปสมฺปนฺเน อนุปสมฺปนฺนสญฺญา อกฺโกสติ วา ปริภาสติ วา, อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺสฯ

อนุปสมฺปนฺนํ อกฺโกสติ วา ปริภาสติ วา, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสฯ อนุปสมฺปนฺเน อุปสมฺปนฺนสญฺญา, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสฯ อนุปสมฺปนฺเน เวมติกา, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสฯ อนุปสมฺปนฺเน อนุปสมฺปนฺนสญฺญา, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสฯ

[1032] อนาปตฺติ อตฺถปุเรกฺขาราย, ธมฺมปุเรกฺขาราย, อนุสาสนิปุเรกฺขาราย, อุมฺมตฺติกาย, อาทิกมฺมิกายาติฯ

ทุติยสิกฺขาปทํ นิฏฺฐิตํฯ

3. ตติยสิกฺขาปทํ

[1033] เตน สมเยน พุทฺโธ ภควา สาวตฺถิยํ วิหรติ เชตวเน อนาถปิณฺฑิกสฺส อาราเมฯ เตน โข ปน สมเยน จณฺฑกาฬี ภิกฺขุนี ภณฺฑนการิกา โหติ กลหการิกา วิวาทการิกา ภสฺสการิกา สงฺเฆ อธิกรณการิกาฯ ถุลฺลนนฺทา ภิกฺขุนี ตสฺสา กมฺเม กรียมาเน ปฏิกฺโกสติฯ เตน โข ปน สมเยน ถุลฺลนนฺทา ภิกฺขุนี คามกํ อคมาสิ เกนจิเทว กรณีเยนฯ อถ โข ภิกฺขุนิสงฺโฆ – ‘‘ถุลฺลนนฺทา ภิกฺขุนี ปกฺกนฺตา’’ติ จณฺฑกาฬิํ ภิกฺขุนิํ อาปตฺติยา อทสฺสเน อุกฺขิปิฯ ถุลฺลนนฺทา ภิกฺขุนี คามเก ตํ กรณียํ ตีเรตฺวา ปุนเทว สาวตฺถิํ ปจฺจาคจฺฉิฯ จณฺฑกาฬี ภิกฺขุนี ถุลฺลนนฺทาย ภิกฺขุนิยา อาคจฺฉนฺติยา เนว อาสนํ ปญฺญเปสิ น ปาโททกํ ปาทปีฐํ ปาทกฐลิกํ อุปนิกฺขิปิ; น ปจฺจุคฺคนฺตฺวา ปตฺตจีวรํ ปฏิคฺคเหสิ น ปานีเยน อาปุจฺฉิฯ ถุลฺลนนฺทา ภิกฺขุนี จณฺฑกาฬิํ ภิกฺขุนิํ เอตทโวจ – ‘‘กิสฺส ตฺวํ, อยฺเย, มยิ อาคจฺฉนฺติยา เนว อาสนํ ปญฺญเปสิ น ปาโททกํ ปาทปีฐํ ปาทกฐลิกํ อุปนิกฺขิปิ; น ปจฺจุคฺคนฺตฺวา ปตฺตจีวรํ ปฏิคฺคเหสิ น ปานีเยน อาปุจฺฉี’’ติ? ‘‘เอวญฺเหตํ, อยฺเย, โหติ ยถา ตํ อนาถายา’’ติฯ ‘‘กิสฺส ปน ตฺวํ, อยฺเย, อนาถา’’ติ? ‘‘อิมา มํ, อยฺเย, ภิกฺขุนิโย – ‘‘อยํ อนาถา อปฺปญฺญาตา, นตฺถิ อิมิสฺสา กาจิ ปติวตฺตา’’ติ, อาปตฺติยา อทสฺสเน อุกฺขิปิํสู’’ติฯ ถุลฺลนนฺทา ภิกฺขุนี – ‘‘พาลา เอตา อพฺยตฺตา เอตา เนตา ชานนฺติ กมฺมํ วา กมฺมโทสํ วา กมฺมวิปตฺติํ วา กมฺมสมฺปตฺติํ วา’’ติ, จณฺฑีกตา คณํ ปริภาสิฯ ยา ตา ภิกฺขุนิโย อปฺปิจฺฉา…เป.… ตา อุชฺฌายนฺติ ขิยฺยนฺติ วิปาเจนฺติ – ‘‘กถญฺหิ นาม อยฺยา ถุลฺลนนฺทา จณฺฑีกตา คณํ ปริภาสิสฺสตี’’ติ…เป.… สจฺจํ กิร, ภิกฺขเว, ถุลฺลนนฺทา ภิกฺขุนี จณฺฑีกตา คณํ ปริภาสตีติ [ปริภาสีติ (ก.)]? ‘‘สจฺจํ, ภควา’’ติฯ วิครหิ พุทฺโธ ภควา …เป.…กถญฺหิ นาม, ภิกฺขเว, ถุลฺลนนฺทา ภิกฺขุนี จณฺฑีกตา คณํ ปริภาสิสฺสติ! เนตํ, ภิกฺขเว, อปฺปสนฺนานํ วา ปสาทาย…เป.… เอวญฺจ ปน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุนิโย อิมํ สิกฺขาปทํ อุทฺทิสนฺตุ –

[1034] ‘‘ยา ปน ภิกฺขุนี จณฺฑีกตา คณํ ปริภาเสยฺย, ปาจิตฺติย’’นฺติฯ

[1035] ยา ปนาติ ยา ยาทิสา…เป.… ภิกฺขุนีติ…เป.… อยํ อิมสฺมิํ อตฺเถ อธิปฺเปตา ภิกฺขุนีติฯ

จณฺฑีกตา นาม โกธนา วุจฺจติฯ

คโณ นาม ภิกฺขุนิสงฺโฆ วุจฺจติฯ

ปริภาเสยฺยาติ ‘‘พาลา เอตา อพฺยตฺตา เอตา เนตา ชานนฺติ กมฺมํ วา กมฺมโทสํ วา กมฺมวิปตฺติํ วา กมฺมสมฺปตฺติํ วา’’ติ ปริภาสติ, อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺสฯ สมฺพหุลา ภิกฺขุนิโย วา เอกํ ภิกฺขุนิํ วา อนุปสมฺปนฺนํ วา ปริภาสติ, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสฯ

[1036] อนาปตฺติ อตฺถปุเรกฺขาราย, ธมฺมปุเรกฺขาราย, อนุสาสนิปุเรกฺขาราย, อุมฺมตฺติกาย, อาทิกมฺมิกายาติฯ

ตติยสิกฺขาปทํ นิฏฺฐิตํฯ