เมนู

4. จตุตฺถสิกฺขาปทํ

[806] เตน สมเยน พุทฺโธ ภควา สาวตฺถิยํ วิหรติ เชตวเน อนาถปิณฺฑิกสฺส อาราเมฯ เตน โข ปน สมเยน อญฺญตรา ปุราณราโชโรธา ภิกฺขุนีสุ ปพฺพชิตา [อญฺญตโร ปุราณราโชโรโธ ภิกฺขุนีสุ ปพฺพชิโต (สฺยา.)] โหติฯ อญฺญตรา ภิกฺขุนี อนภิรติยา ปีฬิตา เยน สา ภิกฺขุนี เตนุปสงฺกมิ; อุปสงฺกมิตฺวา ตํ ภิกฺขุนิํ เอตทโวจ – ‘‘ราชา โข, อยฺเย, ตุมฺเห จิราจิรํ คจฺฉติฯ กถํ ตุมฺเห ธาเรถา’’ติ? ‘‘ชตุมฏฺฐเกน, อยฺเย’’ติฯ ‘‘กิํ เอตํ, อยฺเย, ชตุมฏฺฐก’’นฺติ? อถ โข สา ภิกฺขุนี ตสฺสา ภิกฺขุนิยา ชตุมฏฺฐกํ อาจิกฺขิฯ อถ โข สา ภิกฺขุนี ชตุมฏฺฐกํ อาทิยิตฺวา โธวิตุํ วิสฺสริตฺวา เอกมนฺตํ ฉฑฺเฑสิฯ ภิกฺขุนิโย มกฺขิกาหิ สมฺปริกิณฺณํ ปสฺสิตฺวา เอวมาหํสุ – ‘‘กสฺสิทํ กมฺม’’นฺติ? สา เอวมาห – ‘‘มยฺหิทํ กมฺม’’นฺติฯ ยา ตา ภิกฺขุนิโย อปฺปิจฺฉา…เป.… ตา อุชฺฌายนฺติ ขิยฺยนฺติ วิปาเจนฺติ – ‘‘กถญฺหิ นาม ภิกฺขุนี ชตุมฏฺฐกํ อาทิยิสฺสตี’’ติ…เป.… สจฺจํ กิร, ภิกฺขเว, ภิกฺขุนี ชตุมฏฺฐกํ อาทิยตีติ [อาทิยีติ (ก.)]? ‘‘สจฺจํ, ภควา’’ติฯ วิครหิ พุทฺโธ ภควา…เป.… กถญฺหิ นาม, ภิกฺขเว, ภิกฺขุนี ชตุมฏฺฐกํ อาทิยิสฺสติ! เนตํ, ภิกฺขเว, อปฺปสนฺนานํ วา ปสาทาย…เป.… เอวญฺจ ปน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุนิโย อิมํ สิกฺขาปทํ อุทฺทิสนฺตุ –

[807] ‘‘ชตุมฏฺฐเก [ชตุมฏฺฏเก (สี.)] ปาจิตฺติย’’นฺติฯ

[808] ชตุมฏฺฐกํ นาม ชตุมยํ กฏฺฐมยํ ปิฏฺฐมยํ มตฺติกามยํฯ

อาทิเยยฺยาติ สมฺผสฺสํ สาทิยนฺตี อนฺตมโส อุปฺปลปตฺตมฺปิ มุตฺตกรณํ ปเวเสติ, อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺสฯ

[809] อนาปตฺติ อาพาธปจฺจยา, อุมฺมตฺติกาย, อาทิกมฺมิกายาติฯ

จตุตฺถสิกฺขาปทํ นิฏฺฐิตํฯ

5. ปญฺจมสิกฺขาปทํ

[810] เตน สมเยน พุทฺโธ ภควา สกฺเกสุ วิหรติ กปิลวตฺถุสฺมิํ นิคฺโรธาราเมฯ อถ โข มหาปชาปติ โคตมี เยน ภควา เตนุปสงฺกมิ; อุปสงฺกมิตฺวา ภควนฺตํ อภิวาเทตฺวา อโธวาเต อฏฺฐาสิ – ‘‘ทุคฺคนฺโธ, ภควา, มาตุคาโม’’ติฯ อถ โข ภควา – ‘‘อาทิยนฺตุ โข ภิกฺขุนิโย อุทกสุทฺธิก’’นฺติ, มหาปชาปติํ โคตมิํ ธมฺมิยา กถาย สนฺทสฺเสสิ สมาทเปสิ สมุตฺเตเชสิ สมฺปหํเสสิฯ อถ โข มหาปชาปติ โคตมี ภควตา ธมฺมิยา กถาย สนฺทสฺสิตา สมาทปิตา สมุตฺเตชิตา สมฺปหํสิตา ภควนฺตํ อภิวาเทตฺวา ปทกฺขิณํ กตฺวา ปกฺกามิฯ อถ โข ภควา เอตสฺมิํ นิทาเน เอตสฺมิํ ปกรเณ ธมฺมิํ กถํ กตฺวา ภิกฺขู อามนฺเตสิ – ‘‘อนุชานามิ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุนีนํ อุทกสุทฺธิก’’นฺติฯ เตน โข ปน สมเยน อญฺญตรา ภิกฺขุนี – ‘‘ภควตา อุทกสุทฺธิกา อนุญฺญาตา’’ติ อติคมฺภีรํ อุทกสุทฺธิกํ อาทิยนฺตี มุตฺตกรเณ วณํ อกาสิฯ อถ โข สา ภิกฺขุนี ภิกฺขุนีนํ เอตมตฺถํ อาโรเจติฯ ยา ตา ภิกฺขุนิโย อปฺปิจฺฉา…เป.… ตา อุชฺฌายนฺติ ขิยฺยนฺติ วิปาเจนฺติ – กถญฺหิ นาม ภิกฺขุนี อติคมฺภีรํ อุทกสุทฺธิกํ อาทิยิสฺสตีติ…เป.… สจฺจํ กิร, ภิกฺขเว, ภิกฺขุนี อติคมฺภีรํ อุทกสุทฺธิกํ อาทิยตี’’ติ [อาทิยีติ (ก.)]? ‘‘สจฺจํ, ภควา’’ติฯ วิครหิ พุทฺโธ ภควา…เป.… กถญฺหิ นาม, ภิกฺขเว, ภิกฺขุนี อติคมฺภีรํ อุทกสุทฺธิกํ อาทิยิสฺสติ! เนตํ, ภิกฺขเว, อปฺปสนฺนานํ วา ปสาทาย…เป.… เอวญฺจ ปน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุนิโย อิมํ สิกฺขาปทํ อุทฺทิสนฺตุ –

[811] ‘‘อุทกสุทฺธิกํ ปน ภิกฺขุนิยา อาทิยมานาย ทฺวงฺคุลปพฺพปรมํ อาทาตพฺพํฯ ตํ อติกฺกาเมนฺติยา ปาจิตฺติย’’นฺติฯ

[812] อุทกสุทฺธิกํ นาม มุตฺตกรณสฺส โธวนา วุจฺจติฯ

อาทิยมานายาติ โธวนฺติยาฯ

ทฺวงฺคุลปพฺพปรมํ อาทาตพฺพนฺติ ทฺวีสุ องฺคุเลสุ ทฺเว ปพฺพปรมา อาทาตพฺพาฯ

ตํ อติกฺกาเมนฺติยาติ สมฺผสฺสํ สาทิยนฺตี อนฺตมโส เกสคฺคมตฺตมฺปิ อติกฺกาเมติ, อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺสฯ

[813] อติเรกทฺวงฺคุลปพฺเพ อติเรกสญฺญา อาทิยติ, อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺสฯ อติเรกทฺวงฺคุลปพฺเพ เวมติกา อาทิยติ, อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺส ฯ อติเรกทฺวงฺคุลปพฺเพ อูนกสญฺญา อาทิยติ, อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺส

อูนกทฺวงฺคุลปพฺเพ อติเรกสญฺญา, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสฯ อูนกทฺวงฺคุลปพฺเพ เวมติกา, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสฯ อูนกทฺวงฺคุลปพฺเพ อูนกสญฺญา, อนาปตฺติฯ

[814] อนาปตฺติ ทฺวงฺคุลปพฺพปรมํ อาทิยติ, อูนกทฺวงฺคุลปพฺพปรมํ อาทิยติ, อาพาธปจฺจยา, อุมฺมตฺติกาย, อาทิกมฺมิกายาติฯ

ปญฺจมสิกฺขาปทํ นิฏฺฐิตํฯ