เมนู

เอวญฺจ ปน, ภิกฺขเว, นิสฺสชฺชิตพฺพํ…เป.… อิทํ เม, อยฺเย, ลหุปาวุรณํ อติเรกอฑฺฒเตยฺยกํสปรมํ เจตาปิตํ นิสฺสคฺคิยํ, อิมาหํ สงฺฆสฺส นิสฺสชฺชามีติ…เป.… ทเทยฺยาติ…เป.… ทเทยฺยุนฺติ…เป.… อยฺยาย ทมฺมีติฯ

[791] อติเรกอฑฺฒเตยฺยกํเส อติเรกสญฺญา เจตาเปติ, นิสฺสคฺคิยํ ปาจิตฺติยํฯ อติเรกอฑฺฒเตยฺยกํเส เวมติกา เจตาเปติ, นิสฺสคฺคิยํ ปาจิตฺติยํฯ อติเรกอฑฺฒเตยฺยกํเส อูนกสญฺญา เจตาเปติ, นิสฺสคฺคิยํ ปาจิตฺติยํฯ

อูนกอฑฺฒเตยฺยกํเส อติเรกสญฺญา, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสฯ อูนกอฑฺฒเตยฺยกํเส เวมติกา, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสฯ อูนกอฑฺฒเตยฺยกํเส อูนกสญฺญา , อนาปตฺติฯ

[792] อนาปตฺติ อฑฺฒเตยฺยกํสปรมํ เจตาเปติ, อูนกอฑฺฒเตยฺยกํสปรมํ เจตาเปติ, ญาตกานํ, ปวาริตานํ, อญฺญสฺสตฺถาย, อตฺตโน ธเนน, มหคฺฆํ เจตาเปตุกามสฺส อปฺปคฺฆํ เจตาเปติ, อุมฺมตฺติกาย, อาทิกมฺมิกายาติฯ

ทฺวาทสมสิกฺขาปทํ นิฏฺฐิตํฯ

อุทฺทิฏฺฐา โข, อยฺยาโย, ติํส นิสฺสคฺคิยา ปาจิตฺติยา ธมฺมาฯ ตตฺถายฺยาโย ปุจฺฉามิ – ‘‘กจฺจิตฺถ ปริสุทฺธา’’? ทุติยมฺปิ ปุจฺฉามิ – ‘‘กจฺจิตฺถ ปริสุทฺธา’’? ตติยมฺปิ ปุจฺฉามิ – ‘‘กจฺจิตฺถ ปริสุทฺธา’’? ปริสุทฺเธตฺถายฺยาโย, ตสฺมา ตุณฺหี, เอวเมตํ ธารยามีติฯ

ภิกฺขุนิวิภงฺเค นิสฺสคฺคิยกณฺฑํ นิฏฺฐิตํฯ

4. ปาจิตฺติยกณฺฑํ (ภิกฺขุนีวิภงฺโค)

1. ลสุณวคฺโค

1. ปฐมสิกฺขาปทํ

อิเม โข ปนายฺยาโย ฉสฏฺฐิสตา ปาจิตฺติยา

ธมฺมา อุทฺเทสํ อาคจฺฉนฺติฯ

[793] เตน สมเยน พุทฺโธ ภควา สาวตฺถิยํ วิหรติ เชตวเน อนาถปิณฺฑิกสฺส อาราเมฯ เตน โข ปน สมเยน อญฺญตเรน อุปาสเกน ภิกฺขุนิสงฺโฆ ลสุเณน ปวาริโต โหติ – ‘‘ยาสํ อยฺยานํ ลสุเณน อตฺโถ, อหํ ลสุเณนา’’ติฯ เขตฺตปาโล จ อาณตฺโต โหติ – ‘‘สเจ ภิกฺขุนิโย อาคจฺฉนฺติ, เอกเมกาย ภิกฺขุนิยา ทฺเวตโย ภณฺฑิเก เทหี’’ติฯ เตน โข ปน สมเยน สาวตฺถิยํ อุสฺสโว โหติฯ ยถาภตํ ลสุณํ ปริกฺขยํ อคมาสิฯ ภิกฺขุนิโย ตํ อุปาสกํ อุปสงฺกมิตฺวา เอตทโวจุํ – ‘‘ลสุเณน, อาวุโส, อตฺโถ’’ติฯ ‘‘นตฺถายฺเยฯ ยถาภตํ ลสุณํ ปริกฺขีณํฯ เขตฺตํ คจฺฉถา’’ติฯ ถุลฺลนนฺทา ภิกฺขุนี เขตฺตํ คนฺตฺวา น มตฺตํ ชานิตฺวา พหุํ ลสุณํ หราเปสิฯ เขตฺตปาโล อุชฺฌายติ ขิยฺยติ วิปาเจติ – ‘‘กถญฺหิ นาม ภิกฺขุนิโย น มตฺตํ ชานิตฺวา พหุํ ลสุณํ หราเปสฺสนฺตี’’ติ! อสฺโสสุํ โข ภิกฺขุนิโย ตสฺส เขตฺตปาลสฺส อุชฺฌายนฺตสฺส ขิยฺยนฺตสฺส วิปาเจนฺตสฺสฯ ยา ตา ภิกฺขุนิโย อปฺปิจฺฉา…เป.… ตา อุชฺฌายนฺติ ขิยฺยนฺติ วิปาเจนฺติ – ‘‘กถญฺหิ นาม อยฺยา ถุลฺลนนฺทา น มตฺตํ ชานิตฺวา พหุํ ลสุณํ หราเปสฺสตี’’ติ…เป.… สจฺจํ กิร, ภิกฺขเว, ถุลฺลนนฺทา ภิกฺขุนี น มตฺตํ ชานิตฺวา พหุํ ลสุณํ หราเปตีติ [หราเปสีติ (ก.)]? ‘‘สจฺจํ, ภควา’’ติฯ วิครหิ พุทฺโธ ภควา…เป.… กถญฺหิ นาม, ภิกฺขเว, ถุลฺลนนฺทา ภิกฺขุนี น มตฺตํ ชานิตฺวา พหุํ ลสุณํ หราเปสฺสติ! เนตํ, ภิกฺขเว, อปฺปสนฺนานํ วา ปสาทาย…เป.… ธมฺมิํ กถํ กตฺวา ภิกฺขู อามนฺเตสิ –

‘‘ภูตปุพฺพํ, ภิกฺขเว, ถุลฺลนนฺทา ภิกฺขุนี อญฺญตรสฺส พฺราหฺมณสฺส ปชาปติ อโหสิฯ ติสฺโส จ ธีตโร – นนฺทา, นนฺทวตี, สุนฺทรีนนฺทาฯ อถ โข, ภิกฺขเว, โส พฺราหฺมโณ กาลงฺกตฺวา อญฺญตรํ หํสโยนิํ อุปปชฺชิฯ ตสฺส สพฺพโสวณฺณมยา ปตฺตา อเหสุํฯ โส ตาสํ เอเกกํ ปตฺตํ เทติฯ

อถ โข, ภิกฺขเว, ถุลฺลนนฺทา ภิกฺขุนี ‘‘อยํ หํโส อมฺหากํ เอเกกํ ปตฺตํ เทตี’’ติ ตํ หํสราชํ คเหตฺวา นิปฺปตฺตํ อกาสิฯ ตสฺส ปุน ชายมานา ปตฺตา เสตา สมฺปชฺชิํสุฯ ตทาปิ, ภิกฺขเว, ถุลฺลนนฺทา ภิกฺขุนี อติโลเภน สุวณฺณา ปริหีนาฯ อิทานิ ลสุณา ปริหายิสฺสตี’’ติฯ

[ชา. 1.1.136 สุวณฺณหํสชาตเกปิ] ‘‘ยํ ลทฺธํ เตน ตุฏฺฐพฺพํ, อติโลโภ หิ ปาปโก;

หํสราชํ คเหตฺวาน, สุวณฺณา ปริหายถา’’ติฯ

อถ โข ภควา ถุลฺลนนฺทํ ภิกฺขุนิํ อเนกปริยาเยน วิครหิตฺวา ทุพฺภรตาย…เป.… เอวญฺจ ปน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุนิโย อิมํ สิกฺขาปทํ อุทฺทิสนฺตุ –

[794] ‘‘ยา ปน ภิกฺขุนี ลสุณํ ขาเทยฺย ปาจิตฺติย’’นฺติฯ

[795] ยา ปนาติ ยา ยาทิสา…เป.… ภิกฺขุนีติ…เป.… อยํ อิมสฺมิํ อตฺเถ อธิปฺเปตา ภิกฺขุนีติฯ

ลสุณํ นาม มาคธกํ วุจฺจติฯ

‘‘ขาทิสฺสามีติ ปฏิคฺคณฺหา’’ติ, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสฯ อชฺโฌหาเร อชฺโฌหาเร อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺสฯ

[796] ลสุเณ ลสุณสญฺญา ขาทติ, อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺสฯ ลสุเณ เวมติกา ขาทติ, อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺสฯ ลสุเณ อลสุณสญฺญา ขาทติ, อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺสฯ

อลสุเณ ลสุณสญฺญา ขาทติ, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสฯ อลสุเณ เวมติกา ขาทติ, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสฯ อลสุเณ อลสุณสญฺญา ขาทติ, อนาปตฺติฯ

[797] อนาปตฺติ ปลณฺฑุเก, ภญฺชนเก, หรีตเก, จาปลสุเณ, สูปสมฺปาเก, มํสสมฺปาเก, เตลสมฺปาเก, สาฬเว, อุตฺตริภงฺเค, อุมฺมตฺติกาย, อาทิกมฺมิกายาติฯ

ปฐมสิกฺขาปทํ นิฏฺฐิตํฯ

2. ทุติยสิกฺขาปทํ

[798] เตน สมเยน พุทฺโธ ภควา สาวตฺถิยํ วิหรติ เชตวเน อนาถปิณฺฑิกสฺส อาราเมฯ เตน โข ปน สมเยน ฉพฺพคฺคิยา ภิกฺขุนิโย สมฺพาเธ โลมํ สํหราเปตฺวา อจิรวติยา นทิยา เวสิยาหิ สทฺธิํ นคฺคา เอกติตฺเถ นหายนฺติฯ เวสิยา อุชฺฌายนฺติ ขิยฺยนฺติ วิปาเจนฺติ – ‘‘กถญฺหิ นาม ภิกฺขุนิโย สมฺพาเธ โลมํ สํหราเปสฺสนฺติ, เสยฺยถาปิ คิหินิโย กามโภคินิโย’’ติ! อสฺโสสุํ โข ภิกฺขุนิโย ตาสํ เวสิยานํ อุชฺฌายนฺตีนํ ขิยฺยนฺตีนํ วิปาเจนฺตีนํฯ ยา ตา ภิกฺขุนิโย อปฺปิจฺฉา…เป.… ตา อุชฺฌายนฺติ ขิยฺยนฺติ วิปาเจนฺติ – ‘‘กถญฺหิ นาม ฉพฺพคฺคิยา ภิกฺขุนิโย สมฺพาเธ โลมํ สํหราเปสฺสนฺตี’’ติ…เป.… สจฺจํ กิร, ภิกฺขเว, ฉพฺพคฺคิยา ภิกฺขุนิโย สมฺพาเธ โลมํ สํหราเปนฺตีติ? ‘‘สจฺจํ, ภควา’’ติฯ วิครหิ พุทฺโธ ภควา…เป.… กถญฺหิ นาม, ภิกฺขเว, ฉพฺพคฺคิยา ภิกฺขุนิโย สมฺพาเธ โลมํ สํหราเปสฺสนฺติ! เนตํ, ภิกฺขเว, อปฺปสนฺนานํ วา ปสาทาย…เป.… เอวญฺจ ปน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุนิโย อิมํ สิกฺขาปทํ อุทฺทิสนฺตุ –

[799] ‘‘ยา ปน ภิกฺขุนี สมฺพาเธ โลมํ สํหราเปยฺย, ปาจิตฺติย’’นฺติฯ

[800] ยา ปนาติ ยา ยาทิสา…เป.… ภิกฺขุนีติ…เป.… อยํ อิมสฺมิํ อตฺเถ อธิปฺเปตา ภิกฺขุนีติฯ

สมฺพาโธ นาม อุโภ อุปกจฺฉกา, มุตฺตกรณํฯ

สํหราเปยฺยาติ เอกมฺปิ โลมํ สํหราเปติ, อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺสฯ พหุเกปิ โลเม สํหราเปติ, อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺสฯ

[801] อนาปตฺติ อาพาธปจฺจยา, อุมฺมตฺติกาย, อาทิกมฺมิกายาติฯ

ทุติยสิกฺขาปทํ นิฏฺฐิตํฯ