10. ทสมสงฺฆาทิเสสสิกฺขาปทํ

[727] เตน สมเยน พุทฺโธ ภควา สาวตฺถิยํ วิหรติ เชตวเน อนาถปิณฺฑิกสฺส อาราเมฯ เตน โข ปน สมเยน ถุลฺลนนฺทา ภิกฺขุนีสงฺเฆน สมนุภฏฺฐา ภิกฺขุนิโย เอวํ วเทติ – ‘‘สํสฏฺฐาว อยฺเย, ตุมฺเห วิหรถฯ มา ตุมฺเห นานา วิหริตฺถฯ สนฺติ สงฺเฆ อญฺญาปิ ภิกฺขุนิโย เอวาจารา เอวํสทฺทา เอวํสิโลกา, ภิกฺขุนิสงฺฆสฺส วิเหสิกา, อญฺญมญฺญิสฺสา วชฺชปฺปฏิจฺฉาทิกาฯ ตา สงฺโฆ น กิญฺจิ อาหฯ ตุมฺหญฺเญว [ตุมฺเหเยว (สฺยา.)] สงฺโฆ อุญฺญาย ปริภเวน อกฺขนฺติยา เวภสฺสิยา [เวภสฺสา (สี. สฺยา.)] ทุพฺพลฺยา เอวมาห – ‘ภคินิโย โข สํสฏฺฐา วิหรนฺติ ปาปาจารา ปาปสทฺทา ปาปสิโลกา, ภิกฺขุนิสงฺฆสฺส วิเหสิกา, อญฺญมญฺญิสฺสา วชฺชปฺปฏิจฺฉาทิกาฯ วิวิจฺจถายฺเยฯ วิเวกญฺเญว ภคินีนํ สงฺโฆ วณฺเณตี’’’ติฯ ยา ตา ภิกฺขุนิโย อปฺปิจฺฉา…เป.… ตา อุชฺฌายนฺติ ขิยฺยนฺติ วิปาเจนฺติ – กถญฺหิ นาม อยฺยา ถุลฺลนนฺทา ภิกฺขุนี สงฺเฆน สมนุภฏฺฐา ภิกฺขุนิโย เอวํ วกฺขติ – สํสฏฺฐาว อยฺเย, ตุมฺเห วิหรถฯ มา ตุมฺเห นานา วิหริตฺถฯ สนฺติ สงฺเฆ อญฺญาปิ ภิกฺขุนิโย…เป.… วิวิจฺจถายฺเยฯ วิเวกญฺเญว ภคินีนํ สงฺโฆ วณฺเณตีติ…เป.… สจฺจํ กิร, ภิกฺขเว, ถุลฺลนนฺทา ภิกฺขุนี สงฺเฆน สมนุภฏฺฐา ภิกฺขุนิโย เอวํ วเทติ – สํสฏฺฐาว อยฺเย ตุมฺเห วิหรถฯ มา ตุมฺเห นานา วิหริตฺถฯ สนฺติ สงฺเฆ อญฺญาปิ ภิกฺขุนิโย เอวาจารา เอวํสทฺทา เอวํสิโลกา, ภิกฺขุนิสงฺฆสฺส วิเหสิกา, อญฺญมญฺญิสฺสา วชฺชปฺปฏิจฺฉาทิกาฯ ตา สงฺโฆ น กิญฺจิ อาหฯ ตุมฺหญฺเญว สงฺโฆ อุญฺญาย ปริภเวน อกฺขนฺติยา เวภสฺสิยา ทุพฺพลฺยา เอวมาห – ภคินิโย โข สํสฏฺฐา วิหรนฺติ ปาปาจารา ปาปสทฺทา ปาปสิโลกา, ภิกฺขุนิสงฺฆสฺส วิเหสิกา, อญฺญมญฺญิสฺสา วชฺชปฺปฏิจฺฉาทิกาฯ วิวิจฺจถายฺเยฯ วิเวกญฺเญว ภคินีนํ สงฺโฆ วณฺเณตีติ? ‘‘สจฺจํ ภควา’’ติฯ วิครหิ พุทฺโธ ภควา…เป.… กถญฺหิ นาม, ภิกฺขเว, ถุลฺลนนฺทา ภิกฺขุนี สงฺเฆน สมนุภฏฺฐา ภิกฺขุนิโย เอวํ วกฺขติ – สํสฏฺฐาว อยฺเย, ตุมฺเห วิหรถฯ มา ตุมฺเห นานา วิหริตฺถฯ สนฺติ สงฺเฆ อญฺญาปิ ภิกฺขุนิโย…เป.… วิวิจฺจถายฺเยฯ วิเวกญฺเญว ภคินีนํ สงฺโฆ วณฺเณตีติ! เนตํ, ภิกฺขเว, อปฺปสนฺนานํ วา ปสาทาย…เป.… เอวญฺจ ปน ภิกฺขเว, ภิกฺขุนิโย อิมํ สิกฺขาปทํ อุทฺทิสนฺตุ –

[728] ‘‘ยา ปน ภิกฺขุนี เอวํ วเทยฺย – ‘สํสฏฺฐาว อยฺเย, ตุมฺเห วิหรถฯ มา ตุมฺเห นานา วิหริตฺถฯ สนฺติ สงฺเฆ อญฺญาปิ ภิกฺขุนิโย เอวาจารา เอวํสทฺทา เอวํสิโลกา, ภิกฺขุนิสงฺฆสฺส วิเหสิกา, อญฺญมญฺญิสฺสา วชฺชปฺปฏิจฺฉาทิกาฯ ตา สงฺโฆ น กิญฺจิ อาหฯ ตุมฺหญฺเญว สงฺโฆ อุญฺญาย ปริภเวน อกฺขนฺติยา เวภสฺสิยา ทุพฺพลฺยา เอวมาห – ภคินิโย โข สํสฏฺฐา วิหรนฺติ ปาปาจารา ปาปสทฺทา ปาปสิโลกา, ภิกฺขุนิสงฺฆสฺส วิเหสิกา, อญฺญมญฺญิสฺสา วชฺชปฺปฏิจฺฉาทิกาฯ วิวิจฺจถายฺเยฯ วิเวกญฺเญว ภคินีนํ สงฺโฆ วณฺเณตี’ติฯ สา ภิกฺขุนี ภิกฺขุนีหิ เอวมสฺส วจนียา – ‘มา, อยฺเย, เอวํ อวจ – สํสฏฺฐาว อยฺเย, ตุมฺเห วิหรถฯ มา ตุมฺเห นานา วิหริตฺถฯ สนฺติ สงฺเฆ อญฺญาปิ ภิกฺขุนิโย เอวาจารา เอวํสทฺทา เอวํสิโลกา, ภิกฺขุนิสงฺฆสฺส วิเหสิกา, อญฺญมญฺญิสฺสา วชฺชปฺปฏิจฺฉาทิกาฯ ตา สงฺโฆ น กิญฺจิ อาหฯ ตุมฺหญฺเญว สงฺโฆ อุญฺญาย ปริภเวน อกฺขนฺติยา เวภสฺสิยา ทุพฺพลฺยา เอวมาห – ภคินิโย โข สํสฏฺฐา วิหรนฺติ ปาปาจารา ปาปสทฺทา ปาปสิโลกา, ภิกฺขุนิสงฺฆสฺส วิเหสิกา, อญฺญมญฺญิสฺสา วชฺชปฺปฏิจฺฉาทิกาฯ วิวิจฺจถายฺเยฯ วิเวกญฺเญว ภคินีนํ สงฺโฆ วณฺเณตี’ติฯ เอวญฺจ สา ภิกฺขุนี ภิกฺขุนีหิ วุจฺจมานา ตเถว ปคฺคณฺเหยฺย, สา ภิกฺขุนี ภิกฺขุนีหิ ยาวตติยํ สมนุภาสิตพฺพา ตสฺส ปฏินิสฺสคฺคายฯ ยาวตติยญฺเจ สมนุภาสียมานา ตํ ปฏินิสฺสชฺเชยฺย, อิจฺเจตํ กุสลํ; โน เจ ปฏินิสฺสชฺเชยฺย, อยมฺปิ ภิกฺขุนี ยาวตติยกํ ธมฺมํ อาปนฺนา นิสฺสารณียํ สงฺฆาทิเสส’’นฺติฯ

[729] ยา ปนาติ ยา ยาทิสา…เป.… ภิกฺขุนีติ…เป.… อยํ อิมสฺมิํ อตฺเถ อธิปฺเปตา ภิกฺขุนีติฯ

เอวํ วเทยฺยาติ – ‘‘สํสฏฺฐาว อยฺเย, ตุมฺเห วิหรถฯ มา ตุมฺเห นานา วิหริตฺถฯ สนฺติ สงฺเฆ อญฺญาปิ ภิกฺขุนิโย เอวาจารา เอวํสทฺทา เอวํสิโลกา, ภิกฺขุนิสงฺฆสฺส วิเหสิกา, อญฺญมญฺญิสฺสา วชฺชปฺปฏิจฺฉาทิกาฯ ตา สงฺโฆ น กิญฺจิ อาห’’ฯ

ตุมฺหญฺเญว สงฺโฆ อุญฺญายาติ อวญฺญายฯ

ปริภเวนาติ ปาริภพฺยตาฯ

อกฺขนฺติยาติ โกเปนฯ

เวภสฺสิยาติ วิภสฺสีกตา [วิภสฺสิกตาย (สี.)]ฯ

ทุพฺพลฺยาติ อปกฺขตาฯ

เอวมาห – ‘‘ภคินิโย โข สํสฏฺฐา วิหรนฺติ ปาปาจารา ปาปสทฺทา ปาปสิโลกา, ภิกฺขุนิสงฺฆสฺส วิเหสิกา, อญฺญมญฺญิสฺสา วชฺชปฺปฏิจฺฉาทิกาฯ วิจิจฺจถายฺเยฯ วิเวกญฺเญว ภคินีนํ สงฺโฆ วณฺเณตี’’ติฯ

สา ภิกฺขุนีติ ยา สา เอวํวาทินี ภิกฺขุนีฯ

ภิกฺขุนีหีติ อญฺญาหิ ภิกฺขุนีหิฯ

ยา ปสฺสนฺติ ยา สุณนฺติ ตาหิ วตฺตพฺพา – ‘‘มายฺเย, เอวํ อวจ – ‘สํสฏฺฐาว อยฺเย, ตุมฺเห วิหรถฯ มา ตุมฺเห นานา วิหริตฺถฯ สนฺติ สงฺเฆ อญฺญาปิ ภิกฺขุนิโย…เป.… วิวิจฺจถายฺเยฯ วิเวกญฺเญว ภคินีนํ สงฺโฆ วณฺเณตี’’ติฯ ทุติยมฺปิ วตฺตพฺพาฯ ตติยมฺปิ วตฺตพฺพาฯ สเจ ปฏินิสฺสชฺชติ, อิจฺเจตํ กุสลํ; โน เจ ปฏินิสฺสชฺชติ, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสฯ สุตฺวา น วทนฺติ, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสฯ สา ภิกฺขุนี สงฺฆมชฺฌมฺปิ อากฑฺฒิตฺวา วตฺตพฺพา – ‘‘มายฺเย, เอวํ อวจ – ‘สํสฏฺฐาว อยฺเย, ตุมฺเห วิหรถฯ มา ตุมฺเห นานา วิหริตฺถฯ สนฺติ สงฺเฆ อญฺญาปิ ภิกฺขุนิโย…เป.… วิวิจฺจถายฺเยฯ วิเวกญฺเญว ภคินีนํ สงฺโฆ วณฺเณตี’’’ติฯ ทุติยมฺปิ วตฺตพฺพาฯ ตติยมฺปิ วตฺตพฺพาฯ สเจ ปฏินิสฺสชฺชติ, อิจฺเจตํ กุสลํ; โน เจ ปฏินิสฺสชฺชติ, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสฯ สา ภิกฺขุนี สมนุภาสิตพฺพาฯ เอวญฺจ ปน, ภิกฺขเว, สมนุภาสิตพฺพาฯ พฺยตฺตาย ภิกฺขุนิยา ปฏิพลาย สงฺโฆ ญาเปตพฺโพ –

[730] ‘‘สุณาตุ เม, อยฺเย, สงฺโฆฯ อยํ อิตฺถนฺนามา ภิกฺขุนี สงฺเฆน สมนุภฏฺฐา ภิกฺขุนิโย เอวํ วเทติ – ‘สํสฏฺฐาว อยฺเย, ตุมฺเห วิหรถฯ มา ตุมฺเห นานา วิหริตฺถฯ สนฺติ สงฺเฆ อญฺญาปิ ภิกฺขุนิโย เอวาจารา เอวํสทฺทา เอวํสิโลกา, ภิกฺขุนิสงฺฆสฺส วิเหสิกา, อญฺญมญฺญิสฺสา วชฺชปฺปฏิจฺฉาทิกาฯ ตา สงฺโฆ น กิญฺจิ อาหฯ ตุมฺหญฺเญว สงฺโฆ อุญฺญาย ปริภเวน อกฺขนฺติยา เวภสฺสิยา ทุพฺพลฺยา เอวมาห – ภคินิโย โข สํสฏฺฐา วิหรนฺติ ปาปาจารา ปาปสทฺทา ปาปสิโลกา, ภิกฺขุนิสงฺฆสฺส วิเหสิกา อญฺญมญฺญิสฺสา วชฺชปฺปฏิจฺฉาทิกา ฯ วิวิจฺจถายฺเยฯ วิเวกญฺเญว ภคินีนํ สงฺโฆ วณฺเณตี’ติฯ สา ตํ วตฺถุํ น ปฏินิสฺสชฺชติฯ ยทิ สงฺฆสฺส ปตฺตกลฺลํ, สงฺโฆ อิตฺถนฺนามํ ภิกฺขุนิํ สมนุภาเสยฺย ตสฺส วตฺถุสฺส ปฏินิสฺสคฺคายฯ เอสา ญตฺติฯ

‘‘สุณาตุ เม, อยฺเย, สงฺโฆฯ อยํ อิตฺถนฺนามา ภิกฺขุนี สงฺเฆน สมนุภฏฺฐา ภิกฺขุนิโย เอวํ วเทติ – ‘สํสฏฺฐาว อยฺเย, ตุมฺเห วิหรถฯ มา ตุมฺเห นานา วิหริตฺถฯ สนฺติ สงฺเฆ อญฺญาปิ ภิกฺขุนิโย เอวาจารา เอวํสทฺทา เอวํสิโลกา, ภิกฺขุนิสงฺฆสฺส วิเหสิกา, อญฺญมญฺญิสฺสา วชฺชปฺปฏิจฺฉาทิกาฯ ตา สงฺโฆ น กิญฺจิ อาหฯ ตุมฺหญฺเญว สงฺโฆ อุญฺญาย ปริภเวน อกฺขนฺติยา เวภสฺสิยา ทุพฺพลฺยา เอวมาห – ภคินิโย โข สํสฏฺฐา วิหรนฺติ ปาปาจารา ปาปสทฺทา ปาปสิโลกา, ภิกฺขุนิสงฺฆสฺส วิเหสิกา, อญฺญมญฺญิสฺสา วชฺชปฺปฏิจฺฉาทิกาฯ วิวิจฺจถายฺเยฯ วิเวกญฺเญว ภคินีนํ สงฺโฆ วณฺเณตี’ติฯ สา ตํ วตฺถุํ น ปฏินิสฺสชฺชติฯ สงฺโฆ อิตฺถนฺนามํ ภิกฺขุนิํ สมนุภาสติ ตสฺส วตฺถุสฺส ปฏินิสฺสคฺคายฯ ยสฺสา อยฺยาย ขมติ อิตฺถนฺนามาย ภิกฺขุนิยา สมนุภาสนา ตสฺส วตฺถุสฺส ปฏินิสฺสคฺคาย, สา ตุณฺหสฺส; ยสฺสา นกฺขมติ, สา ภาเสยฺยฯ

‘‘ทุติยมฺปิ เอตมตฺถํ วทามิ…เป.… ตติยมฺปิ เอตมตฺถํ วทามิ…เป.…ฯ

‘‘สมนุภฏฺฐา สงฺเฆน อิตฺถนฺนามา ภิกฺขุนี ตสฺส วตฺถุสฺส ปฏินิสฺสคฺคายฯ ขมติ สงฺฆสฺส, ตสฺมา ตุณฺหี, เอวเมตํ ธารยามี’’ติฯ

ญตฺติยา ทุกฺกฏํ, ทฺวีหิ กมฺมวาจาหิ ถุลฺลจฺจยา, กมฺมวาจาปริโยสาเน อาปตฺติ สงฺฆาทิเสสสฺสฯ สงฺฆาทิเสสํ อชฺฌาปชฺชนฺติยา ญตฺติยา ทุกฺกฏํ, ทฺวีหิ กมฺมวาจาหิ ถุลฺลจฺจยา ปฏิปฺปสฺสมฺภนฺติฯ

อยมฺปีติ ปุริมาโย อุปาทาย วุจฺจติฯ

ยาวตติยกนฺติ ยาวตติยํ สมนุภาสนาย อาปชฺชติ, น สหวตฺถุชฺฌาจาราฯ

นิสฺสารณียนฺติ สงฺฆมฺหา นิสฺสารียติฯ

สงฺฆาทิเสโสติ สงฺโฆว ตสฺสา อาปตฺติยา มานตฺตํ เทติ, มูลาย ปฏิกสฺสติ, อพฺเภติ, น สมฺพหุลา น เอกา ภิกฺขุนีฯ เตน วุจฺจติ ‘‘สงฺฆาทิเสโส’’ติฯ ตสฺเสว อาปตฺตินิกายสฺส นามกมฺมํ อธิวจนํ, เตนปิ วุจฺจติ ‘‘สงฺฆาทิเสโส’’ติฯ

[731] ธมฺมกมฺเม ธมฺมกมฺมสญฺญา น ปฏินิสฺสชฺชติ, อาปตฺติ สงฺฆาทิเสสสฺส ฯ ธมฺมกมฺเม เวมติกา น ปฏินิสฺสชฺชติ, อาปตฺติ สงฺฆาทิเสสสฺสฯ ธมฺมกมฺเม อธมฺมกมฺมสญฺญา น ปฏินิสฺสชฺชติ, อาปตฺติ สงฺฆาทิเสสสฺสฯ

อธมฺมกมฺเม ธมฺมกมฺมสญฺญา, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสฯ อธมฺมกมฺเม เวมติกา, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสฯ อธมฺมกมฺเม อธมฺมกมฺมสญฺญา, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสฯ

[732] อนาปตฺติ อสมนุภาสนฺติยา, ปฏินิสฺสชฺชนฺติยา, อุมฺมตฺติกาย, อาทิกมฺมิกายาติฯ

ทสมสงฺฆาทิเสสสิกฺขาปทํ นิฏฺฐิตํฯ

อุทฺทิฏฺฐา โข, อยฺยาโย, สตฺตรส สงฺฆาทิเสสา ธมฺมา – นว ปฐมาปตฺติกา, อฏฺฐ ยาวตติยกาฯ เยสํ ภิกฺขุนี อญฺญตรํ วา อญฺญตรํ วา อาปชฺชติ, ตาย ภิกฺขุนิยา อุภโตสงฺเฆ ปกฺขมานตฺตํ จริตพฺพํฯ จิณฺณมานตฺตา ภิกฺขุนี ยตฺถ สิยา วีสติคโณ ภิกฺขุนิสงฺโฆ ตตฺถ (สา ภิกฺขุนี) [( ) (กตฺถปิ นตฺถิ)] อพฺเภตพฺพาฯ เอกายปิ เจ อูโน วีสติคโณ ภิกฺขุนิสงฺโฆ ตํ ภิกฺขุนิํ อพฺเภยฺยฯ สา จ ภิกฺขุนี อนพฺภิตา, ตา จ ภิกฺขุนิโย คารยฺหา, อยํ ตตฺถ สามีจิฯ

ตตฺถายฺยาโย ปุจฺฉามิ – ‘‘กจฺจิตฺถ ปริสุทฺธา’’? ทุติยมฺปิ ปุจฺฉามิ – ‘‘กจฺจิตฺถ ปริสุทฺธา’’? ตติยมฺปิ ปุจฺฉามิ – ‘‘กจฺจิตฺถ ปริสุทฺธา’’? ปริสุทฺเธตฺถายฺยาโย, ตสฺมา ตุณฺหี, เอวเมตํ ธารยามีติฯ

สตฺตรสกํ นิฏฺฐิตํฯ

ภิกฺขุนิวิภงฺเค สงฺฆาทิเสสกณฺฑํ นิฏฺฐิตํฯ

3. นิสฺสคฺคิยกณฺฑํ (ภิกฺขุนีวิภงฺโค)

1. ปตฺตวคฺโค

1. ปฐมสิกฺขาปทํ

อิเม โข ปนายฺยาโย ติํส นิสฺสคฺคิยา ปาจิตฺติยา

ธมฺมา อุทฺเทสํ อาคจฺฉนฺติฯ