เมนู

สุคตจีวรปฺปมาณํ [สุคตจีวรํ (ก.)] นาม ทีฆโส นว วิทตฺถิโย, สุคตวิทตฺถิยา; ติริยํ ฉ วิทตฺถิโยฯ

การาเปยฺยาติ กโรติ วา การาเปติ วา, ปโยเค ทุกฺกฏํฯ ปฏิลาเภน ฉินฺทิตฺวา ปาจิตฺติยํ เทเสตพฺพํฯ

[550] อตฺตนา วิปฺปกตํ อตฺตนา ปริโยสาเปติ, อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺสฯ อตฺตนา วิปฺปกตํ ปเรหิ ปริโยสาเปติ, อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺสฯ ปเรหิ วิปฺปกตํ อตฺตนา ปริโยสาเปติ, อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺสฯ ปเรหิ วิปฺปกตํ ปเรหิ ปริโยสาเปติ, อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺสฯ

อญฺญสฺสตฺถาย กโรติ วา การาเปติ วา, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสฯ อญฺเญน กตํ ปฏิลภิตฺวา ปริภุญฺชติ, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสฯ

[551] อนาปตฺติ อูนกํ กโรติ, อญฺเญน กตํ ปฏิลภิตฺวา ฉินฺทิตฺวา ปริภุญฺชติ, วิตานํ วา ภูมตฺถรณํ วา สาณิปาการํ วา ภิสิํ วา พิพฺโพหนํ วา กโรติ, อุมฺมตฺตกสฺส, อาทิกมฺมิกสฺสาติฯ

นนฺทสิกฺขาปทํ นิฏฺฐิตํ ทสมํฯ

รตนวคฺโค [ราชวคฺโค (สี.)] นวโมฯ

ตสฺสุทฺทานํ –

รญฺโญ จ รตนํ สนฺตํ, สูจิ มญฺจญฺจ ตูลิกํ;

นิสีทนญฺจ กณฺฑุญฺจ, วสฺสิกา สุคเตน จาติฯ

อุทฺทิฏฺฐา โข, อายสฺมนฺโต, ทฺเวนวุติ ปาจิตฺติยา ธมฺมาฯ ตตฺถายสฺมนฺเต ปุจฺฉามิ – ‘‘กจฺจิตฺถ ปริสุทฺธา’’? ทุติยมฺปิ ปุจฺฉามิ – ‘‘กจฺจิตฺถ ปริสุทฺธา’’? ตติยมฺปิ ปุจฺฉามิ – ‘‘กจฺจิตฺถ ปริสุทฺธา’’? ปริสุทฺเธตฺถายสฺมนฺโต, ตสฺมา ตุณฺหี, เอวเมตํ ธารยามีติฯ

ขุทฺทกํ สมตฺตํฯ

ปาจิตฺติยกณฺฑํ นิฏฺฐิตํฯ

6. ปาฏิเทสนียกณฺฑํ

1. ปฐมปาฏิเทสนียสิกฺขาปทํ

อิเม โข ปนายสฺมนฺโต จตฺตาโร ปาฏิเทสนียา

ธมฺมา อุทฺเทสํ อาคจฺฉนฺติฯ

[552] เตน สมเยน พุทฺโธ ภควา สาวตฺถิยํ วิหรติ เชตวเน อนาถปิณฺฑิกสฺส อาราเมฯ เตน โข ปน สมเยน อญฺญตรา ภิกฺขุนี สาวตฺถิยํ ปิณฺฑาย จริตฺวา ปฏิกฺกมนกาเล อญฺญตรํ ภิกฺขุํ ปสฺสิตฺวา เอตทโวจ – ‘‘หนฺทายฺย, ภิกฺขํ ปฏิคฺคณฺหา’’ติฯ ‘‘สุฏฺฐุ, ภคินี’’ติ สพฺเพว อคฺคเหสิฯ สา อุปกฏฺเฐ กาเล นาสกฺขิ ปิณฺฑาย จริตุํ, ฉินฺนภตฺตา อโหสิฯ อถ โข สา ภิกฺขุนี ทุติยมฺปิ ทิวสํ…เป.… ตติยมฺปิ ทิวสํ สาวตฺถิยํ ปิณฺฑาย จริตฺวา ปฏิกฺกมนกาเล ตํ ภิกฺขุํ ปสฺสิตฺวา เอตทโวจ – ‘‘หนฺทายฺย, ภิกฺขํ ปฏิคฺคณฺหา’’ติฯ ‘‘สุฏฺฐุ, ภคินี’’ติ สพฺเพว อคฺคเหสิฯ สา อุปกฏฺเฐ กาเล นาสกฺขิ ปิณฺฑาย จริตุํ, ฉินฺนภตฺตา อโหสิฯ อถ โข สา ภิกฺขุนี จตุตฺเถ ทิวเส รถิกาย ปเวเธนฺตี คจฺฉติฯ เสฏฺฐิ คหปติ รเถน ปฏิปถํ อาคจฺฉนฺโต ตํ ภิกฺขุนิํ เอตทโวจ – ‘‘อเปหายฺเย’’ติฯ สา โวกฺกมนฺตี ตตฺเถว ปริปติฯ เสฏฺฐิ คหปติ ตํ ภิกฺขุนิํ ขมาเปสิ – ‘‘ขมาหายฺเย, มยาสิ ปาติตา’’ติฯ ‘‘นาหํ, คหปติ, ตยา ปาติตาฯ อปิจ, อหเมว ทุพฺพลา’’ติฯ ‘‘กิสฺส ปน ตฺวํ, อยฺเย, ทุพฺพลา’’ติ? อถ โข สา ภิกฺขุนี เสฏฺฐิสฺส คหปติสฺส เอตมตฺถํ อาโรเจสิฯ เสฏฺฐิ คหปติ ตํ ภิกฺขุนิํ ฆรํ เนตฺวา โภเชตฺวา อุชฺฌายติ ขิยฺยติ วิปาเจติ – ‘‘กถญฺหิ นาม ภทนฺตา ภิกฺขุนิยา หตฺถโต อามิสํ ปฏิคฺคเหสฺสนฺติ! กิจฺฉลาโภ มาตุคาโม’’ติ!

อสฺโสสุํ โข ภิกฺขู ตสฺส เสฏฺฐิสฺส คหปติสฺส อุชฺฌายนฺตสฺส ขิยฺยนฺตสฺส วิปาเจนฺตสฺสฯ

เย เต ภิกฺขู อปฺปิจฺฉา…เป.… เต อุชฺฌายนฺติ ขิยฺยนฺติ วิปาเจนฺติ – ‘‘กถญฺหิ นาม ภิกฺขุ ภิกฺขุนิยา หตฺถโต อามิสํ ปฏิคฺคเหสฺสตี’’ติ …เป.… สจฺจํ กิร ตฺวํ, ภิกฺขุ, ภิกฺขุนิยา หตฺถโต อามิสํ ปฏิคฺคเหสีติ ? ‘‘สจฺจํ, ภควา’’ติฯ ‘‘ญาติกา เต, ภิกฺขุ, อญฺญาติกา’’ติ? ‘‘อญฺญาติกา, ภควา’’ติฯ ‘‘อญฺญาตโก, โมฆปุริส, อญฺญาติกาย น ชานาติ ปติรูปํ วา อปฺปติรูปํ วา สนฺตํ วา อสนฺตํ วาฯ กถญฺหิ นาม ตฺวํ, โมฆปุริส, อญฺญาติกาย ภิกฺขุนิยา หตฺถโต อามิสํ ปฏิคฺคเหสฺสสิ! เนตํ, โมฆปุริส, อปฺปสนฺนานํ วา ปสาทาย…เป.… เอวญฺจ ปน, ภิกฺขเว, อิมํ สิกฺขาปทํ อุทฺทิเสยฺยาถ –

[553] ‘‘โย ปน ภิกฺขุ อญฺญาติกาย ภิกฺขุนิยา อนฺตรฆรํ ปวิฏฺฐาย หตฺถโต ขาทนียํ วา โภชนียํ วา สหตฺถา ปฏิคฺคเหตฺวา ขาเทยฺย วา ภุญฺเชยฺย วา, ปฏิเทเสตพฺพํ เตน ภิกฺขุนา – ‘คารยฺหํ, อาวุโส, ธมฺมํ อาปชฺชิํ อสปฺปายํ ปาฏิเทสนียํ, ตํ ปฏิเทเสมี’’’ติฯ

[554] โย ปนาติ โย ยาทิโส…เป.… ภิกฺขูติ…เป.… อยํ อิมสฺมิํ อตฺเถ อธิปฺเปโต ภิกฺขูติฯ

อญฺญาติกา นาม มาติโต วา ฯ ปิติโต วา ยาว สตฺตมา ปิตามหยุคา อสมฺพทฺธาฯ

ภิกฺขุนี นาม อุภโตสงฺเฆ อุปสมฺปนฺนาฯ

อนฺตรฆรํ นาม รถิกา พฺยูหํ สิงฺฆาฏกํ ฆรํฯ

ขาทนียํ นาม ปญฺจ โภชนานิ – ยามกาลิกํ สตฺตาหกาลิกํ ยาวชีวิกํ ฐเปตฺวา อวเสสํ ขาทนียํ นามฯ

โภชนียํ นาม ปญฺจ โภชนานิ – โอทโน, กุมฺมาโส, สตฺตุ, มจฺโฉ, มํสํฯ ‘‘ขาทิสฺสามิ ภุญฺชิสฺสามี’’ติ ปฏิคฺคณฺหาติ, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสฯ อชฺโฌหาเร อชฺโฌหาเร อาปตฺติ ปาฏิเทสนียสฺสฯ

[555] อญฺญาติกาย อญฺญาติกสญฺญี อนฺตรฆรํ ปวิฏฺฐาย หตฺถโต ขาทนียํ วา โภชนียํ วา สหตฺถา ปฏิคฺคเหตฺวา ขาทติ วา ภุญฺชติ วา, อาปตฺติ ปาฏิเทสนียสฺสฯ อญฺญาติกาย เวมติโก อนฺตรฆรํ ปวิฏฺฐาย หตฺถโต ขาทนียํ วา โภชนียํ วา สหตฺถา ปฏิคฺคเหตฺวา ขาทติ วา ภุญฺชติ วา, อาปตฺติ ปาฏิเทสนียสฺสฯ

อญฺญาติกาย ญาติกสญฺญี อนฺตรฆรํ ปวิฏฺฐาย หตฺถโต ขาทนียํ วา โภชนียํ วา สหตฺถา ปฏิคฺคเหตฺวา ขาทติ วา ภุญฺชติ วา, อาปตฺติ ปาฏิเทสนียสฺสฯ

ยามกาลิกํ สตฺตาหกาลิกํ ยาวชีวิกํ อาหารตฺถาย ปฏิคฺคณฺหาติ, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสฯ อชฺโฌหาเร อชฺโฌหาเร อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสฯ เอกโตอุปสมฺปนฺนาย หตฺถโต ขาทนียํ วา โภชนียํ วา – ‘‘ขาทิสฺสามิ ภุญฺชิสฺสามี’’ติ ปฏิคฺคณฺหาติ, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสฯ อชฺโฌหาเร อชฺโฌหาเร อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสฯ ญาติกาย อญฺญาติกสญฺญี, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสฯ ญาติกาย เวมติโก, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสฯ ญาติกาย ญาติกสญฺญี, อนาปตฺติฯ

[556] อนาปตฺติ ญาติกาย, ทาเปติ น เทติ, อุปนิกฺขิปิตฺวา เทติ อนฺตราราเม, ภิกฺขุนุปสฺสเย, ติตฺถิยเสยฺยาย, ปฏิกฺกมเน , คามโต นีหริตฺวา เทติ, ยามกาลิกํ สตฺตาหกาลิกํ ยาวชีวิกํ ‘‘สติ ปจฺจเย ปริภุญฺชา’’ติ เทติ, สิกฺขมานาย, สามเณริยา, อุมฺมตฺตกสฺส, อาทิกมฺมิกสฺสาติฯ

ปฐมปาฏิเทสนียสิกฺขาปทํ นิฏฺฐิตํฯ

2. ทุติยปาฏิเทสนียสิกฺขาปทํ

[557] เตน สมเยน พุทฺโธ ภควา ราชคเห วิหรติ เวฬุวเน กลนฺทกนิวาเปฯ เตน โข ปน สมเยน ภิกฺขู กุเลสุ นิมนฺติตา ภุญฺชนฺติฯ ฉพฺพคฺคิยา ภิกฺขุนิโย ฉพฺพคฺคิยานํ ภิกฺขูนํ โวสาสนฺติโย ฐิตา โหนฺติ – ‘‘อิธ สูปํ เทถ, อิธ โอทนํ เทถา’’ติฯ ฉพฺพคฺคิยา ภิกฺขู ยาวทตฺถํ ภุญฺชนฺติฯ อญฺเญ ภิกฺขู น จิตฺตรูปํ ภุญฺชนฺติฯ เย เต ภิกฺขู อปฺปิจฺฉา…เป.… เต อุชฺฌายนฺติ ขิยฺยนฺติ วิปาเจนฺติ – ‘‘กถญฺหิ นาม ฉพฺพคฺคิยา ภิกฺขู ภิกฺขุนิโย โวสาสนฺติโย น นิวาเรสฺสนฺตี’’ติ…เป.… สจฺจํ กิร ตุมฺเห, ภิกฺขเว, ภิกฺขุนิโย โวสาสนฺติโย น นิวาเรถาติ? ‘‘สจฺจํ, ภควา’’ติฯ วิครหิ พุทฺโธ ภควา …เป.… กถญฺหิ นาม ตุมฺเห, โมฆปุริสา, ภิกฺขุนิโย โวสาสนฺติโย น นิวาเรสฺสถ ! เนตํ, โมฆปุริสา, อปฺปสนฺนานํ วา ปสาทาย…เป.… เอวญฺจ ปน, ภิกฺขเว, อิมํ สิกฺขาปทํ อุทฺทิเสยฺยาถ –