9. วิกปฺปนสิกฺขาปทํ

[372] เตน สมเยน พุทฺโธ ภควา สาวตฺถิยํ วิหรติ เชตวเน อนาถปิณฺฑิกสฺส อาราเมฯ เตน โข ปน สมเยน อายสฺมา อุปนนฺโท สกฺยปุตฺโต ภาตุโน สทฺธิวิหาริกสฺส ภิกฺขุโน สามํ จีวรํ วิกปฺเปตฺวา อปฺปจฺจุทฺธารณํ [อปจฺจุทฺธารกํ (สี. สฺยา.)] ปริภุญฺชติฯ อถ โข โส ภิกฺขุ ภิกฺขูนํ เอตมตฺถํ อาโรเจสิ – ‘‘อยํ, อาวุโส, อายสฺมา อุปนนฺโท สกฺยปุตฺโต มยฺหํ จีวรํ สามํ วิกปฺเปตฺวา อปฺปจฺจุทฺธารณํ ปริภุญฺชตี’’ติฯ เย เต ภิกฺขู อปฺปิจฺฉา…เป.… เต อุชฺฌายนฺติ ขิยฺยนฺติ วิปาเจนฺติ – ‘‘กถญฺหิ นาม อายสฺมา อุปนนฺโท สกฺยปุตฺโต ภิกฺขุสฺส สามํ จีวรํ วิกปฺเปตฺวา อปฺปจฺจุทฺธารณํ ปริภุญฺชิสฺสตี’’ติ…เป.… สจฺจํ กิร ตฺวํ, อุปนนฺท, ภิกฺขุสฺส สามํ จีวรํ วิกปฺเปตฺวา อปฺปจฺจุทฺธารณํ ปริภุญฺชสีติ? ‘‘สจฺจํ, ภควา’’ติฯ วิครหิ พุทฺโธ ภควา…เป.… กถญฺหิ นาม ตฺวํ, โมฆปุริส, ภิกฺขุสฺส สามํ จีวรํ วิกปฺเปตฺวา อปฺปจฺจุทฺธารณํ ปริภุญฺชิสฺสสิ! เนตํ, โมฆปุริส, อปฺปสนฺนานํ วา ปสาทาย…เป.… เอวญฺจ ปน, ภิกฺขเว, อิมํ สิกฺขาปทํ อุทฺทิเสยฺยาถ –

[373] ‘‘โย ปน ภิกฺขุ ภิกฺขุสฺส วา ภิกฺขุนิยา วา สิกฺขมานาย วา สามเณรสฺส วา สามเณริยา วา สามํ จีวรํ วิกปฺเปตฺวา อปฺปจฺจุทฺธารณํ [อปจฺจุทฺธารกํ (สี. สฺยา.)] ปริภุญฺเชยฺย, ปาจิตฺติย’’นฺติฯ

[374] โย ปนาติ โย ยาทิโส…เป.… ภิกฺขูติ…เป.… อยํ อิมสฺมิํ อตฺเถ อธิปฺเปโต ภิกฺขูติฯ

ภิกฺขุสฺสาติ อญฺญสฺส ภิกฺขุสฺสฯ

ภิกฺขุนี นาม อุภโตสงฺเฆ อุปสมฺปนฺนาฯ

สิกฺขมานา นาม ทฺเว วสฺสานิ ฉสุ ธมฺเมสุ สิกฺขิตสิกฺขาฯ

สามเณโร นาม ทสสิกฺขาปทิโกฯ

สามเณรี นาม ทสสิกฺขาปทิกาฯ

สามนฺติ สยํ วิกปฺเปตฺวาฯ

จีวรํ นาม ฉนฺนํ จีวรานํ อญฺญตรํ จีวรํ วิกปฺปนุปคํ ปจฺฉิมํฯ

วิกปฺปนา นาม ทฺเว วิกปฺปนา – สมฺมุขาวิกปฺปนา จ ปรมฺมุขาวิกปฺปนา จฯ

สมฺมุขาวิกปฺปนา นาม ‘‘อิมํ จีวรํ ตุยฺหํ วิกปฺเปมิ อิตฺถนฺนามสฺส วา’’ติฯ

ปรมฺมุขาวิกปฺปนา นาม ‘‘อิมํ จีวรํ วิกปฺปนตฺถาย ตุยฺหํ ทมฺมี’’ติฯ เตน วตฺตพฺโพ – ‘‘โก เต มิตฺโต วา สนฺทิฏฺโฐ วา’’ติ? ‘‘อิตฺถนฺนาโม จ อิตฺถนฺนาโม จา’’ติฯ เตน วตฺตพฺโพ – ‘‘อหํ เตสํ ทมฺมิ, เตสํ สนฺตกํ ปริภุญฺช วา วิสฺสชฺเชหิ วา ยถาปจฺจยํ วา กโรหี’’ติฯ

อปฺปจฺจุทฺธารณํ นาม ตสฺส วา อทินฺนํ, ตสฺส วา อวิสฺสสนฺโต ปริภุญฺชติ, อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺสฯ

[375] อปฺปจฺจุทฺธารเณ อปฺปจฺจุทฺธารณสญฺญี ปริภุญฺชติ, อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺสฯ อปฺปจฺจุทฺธารเณ เวมติโก ปริภุญฺชติ, อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺสฯ อปฺปจฺจุทฺธารเณ อปฺปจฺจุทฺธารณสญฺญี ปริภุญฺชติ, อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺสฯ

อธิฏฺเฐติ วา วิสฺสชฺเชติ วา, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสฯ ปจฺจุทฺธารเณ อปฺปจฺจุทฺธารณสญฺญี, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺส ฯ ปจฺจุทฺธารเณ เวมติโก, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสฯ ปจฺจุทฺธารเณ ปจฺจุทฺธารณสญฺญี, อนาปตฺติฯ

[376] อนาปตฺติ โส วา เทติ, ตสฺส วา วิสฺสสนฺโต ปริภุญฺชติ, อุมฺมตฺตกสฺส, อาทิกมฺมิกสฺสาติฯ

วิกปฺปนสิกฺขาปทํ นิฏฺฐิตํ นวมํฯ

10. จีวรอปนิธานสิกฺขาปทํ

[377] เตน สมเยน พุทฺโธ ภควา สาวตฺถิยํ วิหรติ เชตวเน อนาถปิณฺฑิกสฺส อาราเมฯ เตน โข ปน สมเยน สตฺตรสวคฺคิยา ภิกฺขู อสนฺนิหิตปริกฺขารา โหนฺติฯ ฉพฺพคฺคิยา ภิกฺขู สตฺตรสวคฺคิยานํ ภิกฺขูนํ ปตฺตมฺปิ จีวรมฺปิ อปนิเธนฺติฯ สตฺตรสวคฺคิยา ภิกฺขู ฉพฺพคฺคิเย ภิกฺขู เอตทโวจุํ – ‘‘เทถาวุโส, อมฺหากํ ปตฺตมฺปิ จีวรมฺปี’’ติฯ ฉพฺพคฺคิยา ภิกฺขู หสนฺติ, เต โรทนฺติฯ ภิกฺขู เอวมาหํสุ – ‘‘กิสฺส ตุมฺเห, อาวุโส, โรทถา’’ติ? ‘‘อิเม, อาวุโส, ฉพฺพคฺคิยา ภิกฺขู อมฺหากํ ปตฺตมฺปิ จีวรมฺปิ อปนิเธนฺตี’’ติฯ เย เต ภิกฺขู อปฺปิจฺฉา…เป.… เต อุชฺฌายนฺติ ขิยฺยนฺติ วิปาเจนฺติ – ‘‘กถญฺหิ นาม ฉพฺพคฺคิยา ภิกฺขู ภิกฺขูนํ ปตฺตมฺปิ จีวรมฺปิ อปนิเธสฺสนฺตี’’ติ…เป.… สจฺจํ กิร ตุมฺเห, ภิกฺขเว, ภิกฺขูนํ ปตฺตมฺปิ จีวรมฺปิ อปนิเธถาติ? ‘‘สจฺจํ, ภควา’’ติฯ วิครหิ พุทฺโธ ภควา…เป.… กถญฺหิ นาม ตุมฺเห, โมฆปุริสา, ภิกฺขูนํ ปตฺตมฺปิ จีวรมฺปิ อปนิเธสฺสถ! เนตํ, โมฆปุริสา, อปฺปสนฺนานํ วา ปสาทาย…เป.… เอวญฺจ ปน, ภิกฺขเว, อิมํ สิกฺขาปทํ อุทฺทิเสยฺยาถ –

[378] ‘‘โย ปน ภิกฺขุ ภิกฺขุสฺส ปตฺตํ วา จีวรํ วา นิสีทนํ วา สูจิฆรํ วา กายพนฺธนํ วา อปนิเธยฺย วา อปนิธาเปยฺย วา, อนฺตมโส หสาเปกฺโขปิ, ปาจิตฺติย’’นฺติฯ

[379] โย ปนาติ โย ยาทิโส…เป.… ภิกฺขูติ…เป.… อยํ อิมสฺมิํ อตฺเถ อธิปฺเปโต ภิกฺขูติฯ

ภิกฺขุสฺสาติ อญฺญสฺส ภิกฺขุสฺสฯ

ปตฺโต นาม ทฺเว ปตฺตา – อโยปตฺโต, มตฺติกาปตฺโตฯ

จีวรํ นาม ฉนฺนํ จีวรานํ อญฺญตรํ จีวรํ, วิกปฺปนุปคํ ปจฺฉิมํฯ

นิสีทนํ นาม สทสํ วุจฺจติฯ

สูจิฆรํ นาม สสูจิกํ วา อสูจิกํ วาฯ

กายพนฺธนํ นาม ทฺเว กายพนฺธนานิ – ปฏฺฏิกา, สูกรนฺตกํฯ

อปนิเธยฺย วาติ สยํ อปนิเธติ, อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺสฯ

อปนิธาเปยฺย วาติ อญฺญํ อาณาเปสิ, อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺสฯ อปนิธาเปยฺย วา ติ อยฺยํ อาณาเปติ, อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺสฯ สกิํ อาณตฺโต พหุกมฺปิ อปนิเธติ, อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺสฯ

อนฺตมโส หสาเปกฺโขปีติ กีฬาธิปฺปาโยฯ

[380] อุปสมฺปนฺเน อุปสมฺปนฺนสญฺญี ปตฺตํ วา จีวรํ วา นิสีทนํ วา สูจิฆรํ วา กายพนฺธนํ วา อปนิเธติ วา อปนิธาเปติ วา, อนฺตมโส หสาเปกฺโขปิ, อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺสฯ อุปสมฺปนฺเน เวมติโก…เป.… อุปสมฺปนฺเน อนุปสมฺปนฺนสญฺญี ปตฺตํ วา จีวรํ วา นิสีทนํ วา สูจิฆรํ วา กายพนฺธนํ วา อปนิเธติ วา อปนิธาเปติ วา, อนฺตมโส หสาเปกฺโขปิ, อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺสฯ