อคิลาโน เวมติโก ปณีตโภชนานิ อตฺตโน อตฺถาย วิญฺญาเปตฺวา ภุญฺชติ, อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺสฯ อคิลาโน คิลานสญฺญี ปณีตโภชนานิ อตฺตโน อตฺถาย วิญฺญาเปตฺวา ภุญฺชติ, อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺสฯ

คิลาโน อคิลานสญฺญี, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสฯ คิลาโน เวมติโก, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสฯ คิลาโน คิลานสญฺญี อนาปตฺติฯ

[262] อนาปตฺติ คิลานสฺส, คิลาโน หุตฺวา วิญฺญาเปตฺวา อคิลาโน ภุญฺชติ, คิลานสฺส เสสกํ ภุญฺชติ, ญาตกานํ ปวาริตานํ อญฺญสฺสตฺถาย อตฺตโน ธเนน, อุมฺมตฺตกสฺส, อาทิกมฺมิกสฺสาติฯ

ปณีตโภชนสิกฺขาปทํ นิฏฺฐิตํ นวมํฯ

10. ทนฺตโปนสิกฺขาปทํ

[263] เตน สมเยน พุทฺโธ ภควา เวสาลิยํ วิหรติ มหาวเน กูฏาคารสาลายํฯ เตน โข ปน สมเยน อญฺญตโร ภิกฺขุ สพฺพปํสุกูลิโก สุสาเน วิหรติฯ โส มนุสฺเสหิ ทิยฺยมานํ น อิจฺฉติ ปฏิคฺคเหตุํ, สุสาเนปิ รุกฺขมูเลปิ อุมฺมาเรปิ อยฺยโวสาฏิตกานิ สามํ คเหตฺวา ปริภุญฺชติ [ภุญฺชติ (สฺยา.)]ฯ มนุสฺสา อุชฺฌายนฺติ ขิยฺยนฺติ วิปาเจนฺติ – ‘‘กถญฺหิ นาม อยํ ภิกฺขุ อมฺหากํ อยฺยโวสาฏิตกานิ สามํ คเหตฺวา ปริภุญฺชิสฺสติ! เถโรยํ ภิกฺขุ วฐโร มนุสฺสมํสํ มญฺเญ ขาทตี’’ติ! อสฺโสสุํ โข ภิกฺขู เตสํ มนุสฺสานํ อุชฺฌายนฺตานํ ขิยฺยนฺตานํ วิปาเจนฺตานํฯ เย เต ภิกฺขู อปฺปิจฺฉา…เป.… เต อุชฺฌายนฺติ ขิยฺยนฺติ วิปาเจนฺติ – ‘‘กถญฺหิ นาม ภิกฺขุ อทินฺนํ มุขทฺวารํ อาหารํ อาหริสฺสตี’’ติ…เป.… สจฺจํ กิร ตฺวํ, ภิกฺขุ, อทินฺนํ มุขทฺวารํ อาหารํ อาหรสีติ? ‘‘สจฺจํ, ภควา’’ติฯ วิครหิ พุทฺโธ ภควา…เป.… กถญฺหิ นาม ตฺวํ, โมฆปุริส, อทินฺนํ มุขทฺวารํ อาหารํ อาหริสฺสสิ! เนตํ, โมฆปุริส, อปฺปสนฺนานํ วา ปสาทาย…เป.… เอวญฺจ ปน, ภิกฺขเว, อิมํ สิกฺขาปทํ อุทฺทิเสยฺยาถ –

‘‘โย ปน ภิกฺขุ อทินฺนํ มุขทฺวารํ อาหารํ อาหเรยฺย, ปาจิตฺติย’’นฺติฯ

เอวญฺจิทํ ภควตา ภิกฺขูนํ สิกฺขาปทํ ปญฺญตฺตํ โหติฯ

[264] เตน โข ปน สมเยน ภิกฺขู อุทกทนฺตโปเน [อุทกทนฺตโปเณ (สฺยา. ก.)] กุกฺกุจฺจายนฺติ ฯ ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ…เป.… ‘‘อนุชานามิ, ภิกฺขเว, อุทกทนฺตโปนํ สามํ คเหตฺวา ปริภุญฺชิตุํฯ เอวญฺจ ปน, ภิกฺขเว, อิมํ สิกฺขาปทํ อุทฺทิเสยฺยาถ –

[265] ‘‘โย ปน ภิกฺขุ อทินฺนํ มุขทฺวารํ อาหารํ อาหเรยฺย, อญฺญตฺร อุทกทนฺตโปนา, ปาจิตฺติย’’นฺติฯ

[266] โย ปนาติ โย ยาทิโส…เป.… ภิกฺขูติ…เป.… อยํ อิมสฺมิํ อตฺเถ อธิปฺเปโต ภิกฺขูติฯ

อทินฺนํ นาม อปฺปฏิคฺคหิตกํ วุจฺจติฯ

ทินฺนํ นาม กาเยน วา กายปฏิพทฺเธน วา นิสฺสคฺคิเยน วา เทนฺเต หตฺถปาเส ฐิโต กาเยน วา กายปฏิพทฺเธน วา ปฏิคฺคณฺหาติ, เอตํ ทินฺนํ นามฯ

อาหาโร นาม อุทกทนฺตโปนํ ฐเปตฺวา ยํกิญฺจิ อชฺโฌหรณียํ, เอโส อาหาโร นามฯ

อญฺญตฺร อุทกทนฺตโปนาติ ฐเปตฺวา อุทกทนฺตโปนํฯ

‘‘ขาทิสฺสามิ ภุญฺชิสฺสามี’’ติ คณฺหาติ, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสฯ อชฺโฌหาเร อชฺโฌหาเร อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺสฯ

[267] อปฺปฏิคฺคหิตเก อปฺปฏิคฺคหิตกสญฺญี อทินฺนํ มุขทฺวารํ อาหารํ อาหาเรติ, อญฺญตฺร อุทกทนฺตโปนา, อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺสฯ อปฺปฏิคฺคหิตเก เวมติโก อทินฺนํ มุขทฺวารํ อาหารํ อาหาเรติ, อญฺญตฺร อุทกทนฺตโปนา, อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺสฯ อปฺปฏิคฺคหิตเก ปฏิคฺคหิตกสญฺญี อทินฺนํ มุขทฺวารํ อาหารํ อาหาเรติ, อญฺญตฺร อุทกทนฺตโปนา, อาปตฺติ ปาจิตฺติยสฺสฯ

ปฏิคฺคหิตเก อปฺปฏิคฺคหิตกสญฺญี, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสฯ ปฏิคฺคหิตเก เวมติโก, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสฯ ปฏิคฺคหิตเก ปฏิคฺคหิตกสญฺญี, อนาปตฺติฯ

[268] อนาปตฺติ อุทกทนฺตโปเน, จตฺตาริ มหาวิกตานิ สติ ปจฺจเย อสติ กปฺปิยการเก สามํ คเหตฺวา ปริภุญฺชติ, อุมฺมตฺตกสฺส, อาทิกมฺมิกสฺสาติฯ

ทนฺตโปนสิกฺขาปทํ นิฏฺฐิตํ ทสมํฯ

โภชนวคฺโค จตุตฺโถฯ

ตสฺสุทฺทานํ –

ปิณฺโฑ คณํ ปรํ ปูวํ, ทฺเว จ วุตฺตา ปวารณา;

วิกาเล สนฺนิธี ขีรํ, ทนฺตโปเนน เต ทสาติฯ

5. อเจลกวคฺโค