สีล-นิทฺเทส

[291]

ปมาทํ ภยโต ทิสฺวา,

อ-ปฺปมาทญฺจ เขมโต;

ภาเวถ อฏฺฐงฺคิกํ มคฺคํ,

เอสา พุทฺธานุสาสนีฯ

[292]

หีเนน พฺรหฺม-จริเยน,

ขตฺติเย อุปปชฺชติ;

มชฺฌิเมน จ เทวตฺตํ,

อุตฺตเมน วิ-สุชฺฌติฯ

ก.

นคเร พนฺธุมติยา,

พนฺธุมา นาม ขตฺติโย;

ทิวเส ปุณฺณมาย โส,

อุปคจฺฉิ อุโปสถํฯ

ข.

อหํ เตน สมเยน,

คุมฺภ-ทาสี อหํ ตหิํ;

ทิสฺวา ส-ราชกํ เสนํ,

เอวาหํ จินฺตยิํ ตทาฯ

ค.

ราชาปิ รชฺชํ ฉฏฺเฏตฺวา,

อุปคจฺฉิ อุโปสถํ;

ส-ผลํ นูน ตํ กมฺมํ,

ชน-กาโย ปโมทิโตฯ

ฆ.

โยนิโส ปจฺจเวกฺขิตฺวา,

ทุคฺคจฺจญฺจ ทลิทฺทตํ;

มานสํ สมฺปหํสิตฺวา,

อุปคจฺฉิมุ โปสถํฯ

ง.

อหํ อุโปสถํ กตฺวา,

สมฺมา-สมฺพุทฺธสาสเน;

เตน กมฺเมน สุ-กเตน,

ตาวติํสํ อคจฺฉหํฯ

จ.

ตตฺถ เม สุ-กตํ พฺยมฺหํ,

อุพฺภ-โยชนมุคฺคตํ;

กูฏาคาร-วรูเปตํ,

มหาสนสุ-ภูสิตํฯ

ฉ.

อจฺฉรา สต-สหสฺสา,

อุปติฏฺฐนฺติ มํ สทา;

อญฺเญ เทเว อติกฺกมฺม,

อติโรจามิ สพฺพทาฯ

ช.

จตุสฏฺฐิ-เทว-ราชูนํ ,

มเหสิตฺตมการยิํ;

เตสฏฺฐิ-จกฺกวตฺตินํ,

มเหสิตฺตมการยิํฯ

ฌ.

สุวณฺณ-วณา หุตฺวาน,

ภเวสุ สํสรามหํ;

สพฺพตฺถ ปวรา โหมิ,

อุโปสถสฺสิทํ ผลํฯ

ญ.

หตฺถิ-ยานํ อสฺส-ยานํ,

รถ-ยานญฺจ สิวิกํ;

ลภามิ สพฺพเมตมฺปิ,

อุโปสถสฺสิทํ ผลํฯ

ฏ.

โสณฺณ-มยํ รูปิ-มยํ,

อโถปิ ผลิกา-มยํ;

โลหิตงฺค-มยญฺเจว,

สพฺพํ ปฏิลภามหํฯ

ฐ.

โกเสยฺย-กมฺพลิยานิ ,

โขม-กปฺปาสิกานิ จ;

มหคฺฆานิ จ วตฺถานิ,

สพฺพํ ปฏิลภามหํฯ

ฑ.

อนฺนํ ปานํ ขาทนียํ,

วตฺถํ เสนาสนานิ จ;

สพฺพเมตํ ปฏิลเภ,

อุโปสถสฺสิทํ ผลํฯ

ฒ.

วร-คนฺธญฺจ มาลญฺจ,

จุณฺณกญฺฉ วิเลปนํ;

สพฺพเมตํ ปฏิลเภ,

อุโปสถสฺสิทํ ผลํฯ

ณ.

กูฏาคารญฺจ ปาสาทํ,

มณฺฑปํ หมฺมิยํ คุหํ;

สพฺพเมตํ ปฏิลเภ,

อุโปสถสฺสิทํ ผลํฯ

ต.

ชาติยา สตฺต-วสฺสาหํ,

ปพฺพชิํ อน-คาริยํ;

อฑฺฒ-มาเส อ-สปฺปตฺเต,

อร หตฺตํ อปาปุณิํฯ

ถ.

กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ,

ภวา สพฺเพ สมูหตา;

สพฺพาสว-ปริกฺขีณา,

นตฺถิ ทานิ ปุน-พฺภโวฯ

ท.

เอก-นวุติโต กปฺเป,

ยํ กมฺมมกริํ ตทา;

ทุคฺคติํ นาภิชานามิ,

อุโปสถสฺสิทํ ผลํฯ

ธ.

สฺวาคตํ วต เม อาสิ,

มม พุทฺธสฺส สนฺติเก;

ติสฺโส วิชฺชา อนุ-ปตฺตา,

กตํ พุทฺธสฺส สาสนํฯ

น.

ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส,

วิโมกาปิ จ อฏฺฐิเม;

ฉฬาภิญฺญา สจฺฉิกตา,

กตํ พุทฺธสฺส สาสนํฯ

[293]

ญาตีนญฺจ ปิโย โหติ,

มิตฺเตสุ จ วิโรจติ;

กายสฺส เภทา สุ-คติํ,

อุปปชฺชติ สีลวาฯ

[294]

นิพฺพานํ ปตฺถยนฺเตน สมาทินฺนํ,

ปญฺจ-สีลมฺปิ อธิ-สีลํ;

ทส-สีลมฺปิ อธิ-สีลเมวฯ

ก.

นคเร จนฺทวติยา,

ภฏโก อาสหํ ตทา;

ปร-กมฺมายเน ยุตฺโต,

ปพฺพชฺชํ น ลภามหํฯ

ข.

มหนฺธการ-ปิหิตา ,

ติวิธคฺคีหิ ฑยฺหเร;

เกน นุโข อุปาเยน,

วิ-สํยุตฺโต ภเว อหํฯ

ค.

เทยฺยธมฺโม จ เม นตฺถิ,

ภฏโก ทุกฺขิโต อหํ;

ยํ นูนาหํ ปญฺจ-สีลํ,

รกฺเขยฺยํ ปริปูรยํฯ

ฆ.

อโนมทสฺสิสฺส มุนิโน,

นิสโภ นาม สาวโก;

ตมหํ อุปสงฺกมฺม,

ปญฺจ-สิกฺขาปทคฺคหิํฯ

ง.

วสฺส-สต-สหสฺสานิ ,

อายุ วิชฺชติ ตาวเท;

ตาวตา ปญฺจ-สีลานิ,

ปริปุณฺณานิ โคปยิํฯ

จ.

มจฺจุ-กาลมฺหิ สมฺปตฺเต,

เทวา อสฺสาสยนฺติ มํ;

รโถ สหสฺส-ยุตฺโต เต,

มาริสสฺส อุปฏฺฐิโตฯ

ฉ.

วตฺตนฺเต จริเม จิตฺเต,

มม สีลํ อนุสฺสริํ;

เตน กมฺเมน สุ-กเตน,

ตาวติํสํ อคจฺฉหํฯ

ช.

ติํสขตฺตุญฺจ เทวินฺโท,

เทว-รชฺชมการยิํ;

ทิพฺพ-สุขํ อนุภวิํ,

อจฺฉราหิ ปุรกฺขตฺโตฯ

ฌ.

ปญฺจ-สตฺตติขตฺตฺตุ-ญฺจ ,

จกฺกวตฺตี อโหสหํ;

ปเทส-รชฺชํ วิปุลํ,

คณนาโต อ-สงฺขยํฯ

ญ.

เทว-โลกา จวิตฺวาน,

สุกฺก-มูเลน โจทิโต;

ปุเร เวสาลิยํ ชาโต,

มหา-กุเล สุ-อฑฺฒเกฯ

ฏ.

วสฺสูปนายิเก กาเล,

ทิพฺพนฺเต ชิน-สาสเน;

มาตา จ เม ปิตา เจว,

ปญฺจ-สิกฺขาปทคฺคหุํฯ

ฐ.

สห สุตฺวานหํ สีลํ,

มม สีลํ อนุสฺสริํ;

เอกาสเน นิสีทิตฺวา,

อรหตฺตมปาปุณิํฯ

ฑ.

ชาติยา ปญฺจ-วสฺเสน,

อรหตฺตมปาปุณิํ;

อุปสมฺปาทยิ พุทฺโธ,

คุณมญฺญาย จกฺขุมาฯ

ฒ.

ปริปุณฺณานิ โคเปตฺวา,

ปญฺจ-สิกฺขาปทานหํ;

อ-ปริเมยฺยิโต กปฺเป,

วินิปาตํ น คจฺฉหํฯ

ณ.

สฺวาหํ ยสมนุภวิํ,

เตสํ สีลาน วาหสา;

กปฺป-โกฏิปิ กิตฺเตนฺโต,

กิตฺตเย เอก-เทสกํฯ

ต.

ปญฺจ-สีลานิ โคเปตฺวา,

ตโย เหตู ลภามหํ;

ทีฆายุโก มหา-โภโค,

ติกฺข-ปญฺโญ ภวามหํฯ

ถ.

สํกิตฺเตนฺโต จ สพฺเพสํ,

อธิ-มตฺตญฺจ โปริสํ;

ภวาภเว สํสริตฺวา,

เอเต ฐาเน ลภมหํฯ

ท.

อ-ปริเมยฺย-สีเลสุ ,

วตฺตนฺตา ชิน-สาวกา;

ภเวสุ ยทิ รชฺเชยฺยุํ,

วิปาโก กีทิโส ภเวฯ

ธ.

สุ-จิณฺณํ เม ปญฺจ-สีลํ,

ภฏเกน ตปสฺสินา;

เตน สีเลนหํ อชฺช,

โมจยิํ สพฺพ-พนฺธนาฯ

น.

อ-ปริเมยฺยิโต กปฺเป,

ปญฺจ-สีลานิ โคปยิํ;

ทุคฺคติํ นาภิชานามิ,

ปญฺจ-สีลานิทํ ผลํฯ

ป.

ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส,

วิโมกฺขาปิ จ อฏฺฐิเม;

ฉฬาภิญฺญา สจฺฉิกตา,

กตํ พุทฺธสฺส สาสนํฯ

ก.

ตํ นมสฺสนฺติ เต วิชฺชา,

สพฺเพ ภูมา จ ขตฺติยา;

จตฺตาโร จ มหา-ราชา,

ติทสา จ ยสสฺสิโน;

อถ โก นาม โส ยกฺโข,

ยํ ตฺวํ สกฺก นมสฺสสิฯ

ข.

มํ นมสฺสนฺติ เต-วิชฺชา,

สพฺเพ ภูมา จ ขตฺติยา;

จตฺตาโร จ มหา-ราชา,

ติทสา จ ยสสฺสิโนฯ

ค.

อหญฺจ สีล-สมฺปนฺเน,

จิรรตฺต-สมาหิเต;

สมฺมา ปพฺพชิเต วนฺเท,

พฺรหฺม-จริย ปรายเนฯ

ฆ.

เย คหฏฺฐา ปุญฺญ-กรา,

สีลวนฺโต อุปาสกา;

ธมฺเมน ทารํ โปเสนฺติ,

เต นมสฺสามิ มาตลิฯ

ง.

เสฏฺฐา หิ กิร โลกสฺมิํ,

เย ตฺวํ สกฺก นมสฺสสิ;

อหมฺปิ เต นมสฺสามิ,

เย นมสฺสสิ วาสวฯ

[1]

ปาลิตตฺเถรนาเคน ,

วิสุทฺธารามวาสินา;

สุติจฺฉิตานมตฺถาย,

กตา นรทกฺขทีปนีฯ

[2]

ปุพฺพาจริย-สีหานํ ,

อาลมฺพิตฺวาน นิสฺสยํ;

ปาลิโต นาม โย เถโร,

อิมํ คนฺถ สุ-เลขนี;

สุนฺทรเมว ปสฺสิตุํ,

ยุญฺเชยฺยาถีธ สาธเวฯ

‘‘ฉปฺปทิกา’’ฯ

[3]

อิมํ คนฺถํ วาจุคฺคโต,

สเจ ภวสิ มาณว;

ปุณฺนมายํ ยถา จนฺโท,

อติ-สุทฺโธ วิโรจติ;

ตเถว ตฺวํ ปุณฺณ-มโน,

วิโรจ สิริยา ธุวํฯ

[4]

สุ-นิฏฺฐิโต อยํ คนฺโถ,

สกฺกราเช ทฌมฺผิเย;

โปฏฺฐปาทมฺหิ สูรมฺหิ,

กาลปกฺเข จตุทฺทสิํฯ

[5]

สญฺจิเตตํ มยา ปุญฺญํ,

ตํ-กมฺเมน วเรน จ;

จิรํ ติฏฺฐตุ สทฺธมฺโม,

อ-เวรา โหนฺตุ ปาณิโนฯ

[6]

อิมํ คนฺถํ ปสฺสิตฺวาน,

โหนฺตุ สพฺเพปิ ชนฺตุโน;

สุขิตา ธมฺมิกา ญาณี,

ธมฺมํ ปาเลตุ ปตฺถิโวฯ

[7]

นิพฺพานํ ปตฺถยนฺเตน,

สีลํ รกฺขนฺตุ สชฺชนา;

ญตฺวา ธมฺมํ สุขาวหํ,

ปาปุณนฺตุ อนาสวํฯ

[8]

อฏฺฐ-กณฺฑ-มณฺฑิตาย ,

ทกฺขย อตฺถ-ทีปโก;

นร-สาโร อยํ คนฺโถ,

จิร-กาลํ ปติฏฺฐตุฯ

[9]

ยาวตา จนฺท-สูริยา,

นาคจฺเฉยฺยุํ มหี-ตเล;

ปโมทิตา อิมํ คนฺถํ,

ทิสฺสนฺตุ นย-โกวิทาฯ

[10]

สมฺมา ฉนฺเทนิมํ คนฺถ,

วาเจนฺตา ปริยาปุณา;

ปสนฺเนนานายาเสน,

ปตฺวา สุเขน โกวิทํฯ

[11]

จนฺทาทิจฺจาว อากาเส,

พหุสฺสุเตหิ สมฺปทา;

วิเสส-ปุคฺคลา หุตฺวา,

ปปฺโปนฺตุ อมตํ ปทํฯ

[12]

อุกฺกฏฺฐ-ธมฺม-ทาเนน ,

ปาปุเณยฺยมนุตฺตรํ;

ลิงฺค-สมฺปตฺติ-เมธาวี,

ตกฺกี-ปญฺญา สุ-เปสลีฯ

นรทกฺข โถมนา อาสีส