เมนู

สมฺเภทกถา

[81]

สตฺถ กปฺปวิจาเรน,

กาโล คจฺฉติ ธีมตํ;

พฺยสเนน อสาธูนํ,

นิทฺทาย กลเหนวาฯ

[82]

โสกฐานสหสฺสานิ,

ภยฐานสตานิจ;

ทิวเสทิวเส มุฬฺหํ,

อาวีสนฺติ นปณฺฑิตํฯ

[83]

อติทีโฆ มหามุฬฺโห,

มชฺฌิโมจ วิจกฺขโณ;

วาสุเทวํ ปุรกฺขิตฺวา,

สพฺเพวามนกา สฏฺฐาฯ

[84]

น โลเก โสภเต มุฬฺโห,

เกวลตฺตปสํสโก;

อปิ สมฺปิหิเต กูเป,

กตวิชฺโช ปกาสเตฯ

[85]

มทนฺตทมนํ สตฺถํ,

ขลานํ กุรุเต มทํ;

จกฺขุสงฺขารกํ เตชํ,

อุลุงฺกาน มิวนฺธกํฯ

[86]

อตฺยปฺปมปิ สาธูนํ,

สิลาเลเขว ติฏฺฐเต;

ชเลเลเขว นีจานํ,

ยํ กตํ ตํปิ นสฺสติฯ

[87]

ทพฺพมปฺปํปิ สาธูนํ,

ชลํ กูเปว นิสฺสโย;

พหุตฺตํปิ อสาธูนํ,

นจ วาริว อณฺณเวฯ

[88]

ทุฏฺฐจิตฺโต ปนาหิสฺส,

โกโธ ปาสาณลิกฺขิโต;

กุชฺฌิตพฺเพ สุชนสฺส,

ชเลเลขา จิรฏฺฐิโตฯ

[89]

พาลสฺส ชีวิตํ ปาปํ,

มิตรสฺสิ ตรํ ภเว;

ชนกายสฺส ราชาว,

ราชธมฺโมว ราชุนํฯ

[90]

สปฺปาทานํ พลี สีโห,

ปุฬาวโก ตโต กิปฺปีลิกา,

นรา ตโต พลี ราชา,

สพฺเพส มนฺตโก พลีฯ

[91]

ภูโปณฺณว คฺคิ ถี สิปฺปิ,

อภิชฺฌาลุจปุคฺคโล;

เอเตสํปิ มหิจฺฉานํ,

มหิจฺฉิตา อนิจฺจตาฯ

[92]

นิทฺทาลุโก อสนฺตุฏฺโฐ,

อกตญฺญูจ ภีรุโก;

สกฺกุณนฺติน สาจารํ,

สิกฺขิตุํ เต กทาจิปิฯ

[93]

นิทฺทาลุ กามราโมจ,

สุขิโต โภควาลโส;

นิจฺฉนฺโต กมฺมราโม จ,

สตฺเตเต สตฺถวชฺชิตาฯ

[94]

สมิทฺโธ ธนธญฺเญน,

กฏฺโฐ ทกติณคฺคิหิ;

สพฺพโต ทุคฺคเตนฏฺโฐ,

ตสฺมา นทุกฺกตํ กเรฯ

[95]

ปุญฺญปาปผลํ โย เจ,

นสทฺธหติ สจฺจโต;

โส เว ขิปฺปํว อตฺตานํ,

อาทาสตลมานเยฯ

[96]

สมฺปรายิกมตฺถํ โย,

นสทฺธหติ เจปิโส;

อาวาเส สคฺค คามีนํ,

มากฺกเภ กิํนปสฺสติฯ

[97]

มหนฺตํ วฏฺฏรุกฺขาทิํ,

ขุทฺทพีชํ พหูผลํ;

สกฺขิกตฺวา อุทิกฺเขยฺย,

ปุญฺญปาปกโร นโรฯ

[98]

ยสฺส สลฺลหุกํ โหติ,

คุรุสกฺการมานนํ;

ตสฺส สลฺลหุกาเยว,

วิชฺชาสมฺปตฺติสมฺปทาฯ

[99]

อุปชฺฌาจริยานญฺจ,

มาตาปิตูนเมวจ;

สกฺกจฺจํ โยนุปฏฺฐาติ,

สุโต ตสฺสปิตาทิโสฯ

[100]

เทเส เทเส กุลานีจ,

เทเสเทเส จ พนฺธโว;

ตาทิสํ สหชา ยตฺถ,

เทสํ ปสฺสามิเนวตุฯ

[101]

ปุตฺตํวา ภาตรํ ทุฏฺฐํ,

อนุสาเสยฺย โนชเห;

กิํนุ เฉชฺชํ กรํปาทํ,

ลิตฺตํ อสุจินา สิยา;

[102]

พหุปุตฺเต ปิตาเอโก,

อวสฺสํ โปเสติ สทา;

พหุปุตฺตา นสกฺโกนฺติ,

โปเสตุํ ปิตเรกกํฯ

[103]

อติชาตมนุชาตํ ,

ปุตฺตมิจฺฉนฺติ ปณฺฑิตา;

อวชาตํ นอิจฺฉนฺติ,

โยโหติ กุลคนฺธโนฯ

[104]

ปญฺจฐานานิ สมฺปสฺสํ,

ปุตฺตมิจฺฉนฺติ ปณฺฑิตา;

ชาโตวา โน ภริสฺสติ,

กิจฺจํวา โน กริสฺสติฯ

[105]

กุลวํโส จิรํ ติฏฺเฐ,

ทายชฺชํ ปฏิปจฺจติ;

อถวาปน เปตานํ,

ทกฺขิณํนุปทสฺสติฯ

[106]

อนฺโตชาโต ธนกฺกีโต,

ทาสพฺโยปคโต สยํ;

ทาสากรมรานีโต,

จฺเจวนฺเต จตุธา สิยุํฯ

[107]

ทาสา ปญฺเจว โจรยฺย-

สขญาตฺยตฺตสทิสา;

ตถา วิญฺญูหิ วิญฺเญยฺยา,

มิตฺตาทาราจ พนฺธวาฯ

[108]

ตโยว ปณฺฑิตา สตฺเถ,

อหเมวาติวาทีจ,

อหมปิติ วาทีจ,

นาหนฺติจ อิเมตโยฯ

[109]

วินา สตฺถํ นคจฺเฉยฺย,

สูโร สงฺกามภูมิยํ;

ปณฺฑิตทฺธคู วาณิชฺโช,

วิเทสคมโน ตถาฯ

[110]

สมฺมา อุปปริกฺขิตฺวา,

อกฺขเรสุ ปเทสุจ;

โจรฆาโต สิยา สิสฺโส,

คุรุ โจรฏฺฏการโกฯ

[111]

สาธุตฺตํ สุชนสมาคมา ขลานํ,

สาธูนํ นขลสมาคมา ขลตฺตํ;

อาโมทํกุสุมภวํทธาติภูมิ,

ภูคนฺธํ นจ กุสุมานิ ธารยนฺติฯ

[112]

สฏฺเฐน มิตฺตํ กลุเสน ธมฺมํ,

ปโรปตาเปน สมิทฺธิภาวํ;

สุเขน วิชฺชํ ผรุเสน นาริํ,

อิจฺฉนฺติ เย เต นวปณฺฑิตาวฯ

มิตฺตกถา

[113]

กตฺวาน กุสลํกมฺมํ,

กตฺวาจา กุสลํ ปุเร;

สุขิตทุกฺขิตา โหนฺติ,

โส พาโล โย นปสฺสติฯ

[114]

สยํกเตน ปาเปน,

อนิฏฺฐํ ลภเต ผลํ;

เต เม โส เม ชเนนฺตีติ,

ปุนาคุํ กุรุเต ชโฬฯ

[115]