‘‘กถญฺจ, ภิกฺขเว, ปาปภิกฺขุ วิสมนิสฺสิโต โหติ? อิธ, ภิกฺขเว, ปาปภิกฺขุ วิสเมน กายกมฺเมน สมนฺนาคโต โหติ, วิสเมน วจีกมฺเมน สมนฺนาคโต โหติ, วิสเมน มโนกมฺเมน สมนฺนาคโต โหติฯ เอวํ โข, ภิกฺขเว, ปาปภิกฺขุ วิสมนิสฺสิโต โหติฯ

‘‘กถญฺจ, ภิกฺขเว, ปาปภิกฺขุ คหนนิสฺสิโต โหติ? อิธ, ภิกฺขเว, ปาปภิกฺขุ มิจฺฉาทิฏฺฐิโก โหติ, อนฺตคฺคาหิกาย ทิฏฺฐิยา สมนฺนาคโต โหติฯ เอวํ โข, ภิกฺขเว, ปาปภิกฺขุ คหนนิสฺสิโต โหติฯ

‘‘กถญฺจ, ภิกฺขเว, ปาปภิกฺขุ พลวนิสฺสิโต โหติ? อิธ, ภิกฺขเว, ปาปภิกฺขุ ราชานํ วา ราชมหามตฺตานํ วา นิสฺสิโต โหติฯ ตสฺส เอวํ โหติ – ‘สเจ มํ โกจิ กิญฺจิ วกฺขติ, อิเม เม ราชาโน วา ราชมหามตฺตา วา ปริโยธาย อตฺถํ ภณิสฺสนฺตี’ติฯ สเจ นํ โกจิ กิญฺจิ อาห, ตฺยาสฺส ราชาโน วา ราชมหามตฺตา วา ปริโยธาย อตฺถํ ภณนฺติฯ เอวํ โข, ภิกฺขเว, ปาปภิกฺขุ พลวนิสฺสิโต โหติฯ อิเมหิ โข , ภิกฺขเว, ตีหิ ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต ปาปภิกฺขุ ขตํ อุปหตํ อตฺตานํ ปริหรติ, สาวชฺโช จ โหติ สานุวชฺโช จ วิญฺญูนํ, พหุญฺจ อปุญฺญํ ปสวตี’’ติฯ เอกาทสมํฯ

จูฬวคฺโค ปญฺจโมฯ

ตสฺสุทฺทานํ –

สมฺมุขี ฐานตฺถวสํ, ปวตฺติ ปณฺฑิต สีลวํ;

สงฺขตํ ปพฺพตาตปฺปํ, มหาโจเรเนกาทสาติ [มหาโจเรน เต ทสาติ (ก.)]ฯ

ปฐโม ปณฺณาสโก สมตฺโตฯ

2. ทุติยปณฺณาสกํ

(6) 1. พฺราหฺมณวคฺโค

1. ปฐมทฺเวพฺราหฺมณสุตฺตํ

[52] อถ โข ทฺเว พฺราหฺมณา ชิณฺณา วุทฺธา มหลฺลกา อทฺธคตา วโยอนุปฺปตฺตา วีสวสฺสสติกา ชาติยา เยน ภควา เตนุปสงฺกมิํสุ; อุปสงฺกมิตฺวา ภควตา สทฺธิํ สมฺโมทิํสุฯ สมฺโมทนียํ กถํ สารณียํ วีติสาเรตฺวา เอกมนฺตํ นิสีทิํสุฯ เอกมนฺตํ นิสินฺนา โข เต พฺราหฺมณา ภควนฺตํ เอตทโวจุํ – ‘‘มยมสฺสุ, โภ โคตม, พฺราหฺมณา ชิณฺณา วุทฺธา มหลฺลกา อทฺธคตา วโยอนุปฺปตฺตา วีสวสฺสสติกา ชาติยา; เต จมฺหา อกตกลฺยาณา อกตกุสลา อกตภีรุตฺตาณาฯ โอวทตุ โน ภวํ โคตโม, อนุสาสตุ โน ภวํ โคตโม ยํ อมฺหากํ อสฺส ทีฆรตฺตํ หิตาย สุขายา’’ติฯ

‘‘ตคฺฆ ตุมฺเห, พฺราหฺมณา, ชิณฺณา วุทฺธา มหลฺลกา อทฺธคตา วโยอนุปฺปตฺตา วีสวสฺสสติกา ชาติยา; เต จตฺถ อกตกลฺยาณา อกตกุสลา อกตภีรุตฺตาณาฯ อุปนียติ โข อยํ, พฺราหฺมณา, โลโก ชราย พฺยาธินา มรเณนฯ เอวํ อุปนียมาเน โข, พฺราหฺมณา, โลเก ชราย พฺยาธินา มรเณน, โย อิธ กาเยน สํยโม วาจาย สํยโม มนสา สํยโม, ตํ ตสฺส เปตสฺส ตาณญฺจ เลณญฺจ ทีปญฺจ สรณญฺจ ปรายณญฺจา’’ติฯ

‘‘อุปนียติ ชีวิตมปฺปมายุ,

ชรูปนีตสฺส น สนฺติ ตาณา;

เอตํ ภยํ มรเณ เปกฺขมาโน,

ปุญฺญานิ กยิราถ สุขาวหานิฯ

‘‘โยธ กาเยน สํยโม, วาจาย อุท เจตสา;

ตํ ตสฺส เปตสฺส สุขาย โหติ,

ยํ ชีวมาโน ปกโรติ ปุญฺญ’’นฺติฯ [สํ. นิ. 1.100] ปฐมํ;