กาทมฺโพ กาฬหํโสถ, สกุนฺโต ภาสปกฺขินิ;
ธูมฺยาโฏ ตุ กลิงฺโคถ,
ทาตฺยูโห กาฬกณฺฐโกฯ
[645]
ขุทฺทาที มกฺขิกาเภทา, ฑํโส ปิงฺคลมกฺขิกา;
อาสาฏิกา มกฺขิกาณฺฑํ, ปตงฺโค สลโภ ภเวฯ
[646]
สูจิมุโข จ มกโส, จีรี ตุ ฌลฺลิกา [ฌิลฺลิกา (ก.)] ถ จ;
ชตุกา ชินปตฺตา ถ, หํโส เสตจฺฉโท ภเวฯ
[647]
เต ราชหํสา รตฺเตหิ, ปาทตุณฺเฑหิ ภาสิตา;
มลฺลิกา’ขฺยา ธตรฏฺฐา, มลีเนหฺย’สิเตหิ จฯ
[648] ติรจฺโฉ ตุ ติรจฺฉาโน, ติรจฺฉานคโต สิยาติฯ
อิติ อรญฺญาทิวคฺโคฯ
7. ปาตาลวคฺค
[649]
อโธภุวนํ ปาตาลํ, นาคโลโก รสาตลํ;
รนฺธํ ตุ วิวรํ ฉิทฺทํ, กุหรํ สุสิรํ พิลํฯ
[650]
สุสิ’ตฺถี ฉิคฺคลํ โสพฺภํ, สจฺฉิทฺเท สุสิรํ ติสุ;
ถิยํ ตุ กาสุ อาวาโฏ, สปฺปราชา ตุ วาสุกีฯ
[651]
อนนฺโต นาคราชา ถ, วาหโส’ชคโร ภเว;
โคนโส ตุ ติลิจฺโฉ ถ,
เทฑฺฑุโภ ราชุโล ภเวฯ
[652]
กมฺพโล’สฺสตโร เมรุ, ปาเท นาคาถ ธมฺมนี;
สิลุตฺโต ฆรสปฺโป ถ, นีลสปฺโป สิลาภุ จฯ
[653]
อาสิวิโส ภุชงฺโค’หิ, ภุชโค จ ภุชงฺคโม;
สรีสโป ผณี สปฺปา, ลคทฺทา โภคิ ปนฺนคาฯ
[654]
ทฺวิชิวฺโห อุรโค วาโฬ, ทีโฆ จ ทีฆปิฏฺฐิโก;
ปาทูทโร วิสธโร, โภโค ตุ ผณิโน ตนุฯ
[655]
อาสี’ตฺถี สปฺปทาฐา ถ, นิมฺโมโก กญฺจุโก สมา;
วิสํ ตฺว’นิตฺถี ครฬํ, ตพฺเภทา วา หลาหโลฯ
[656]
กาฬกูฏาทโย จาถ, วาฬคฺคาตฺย’หิตุณฺฑิโก;
[657]
นิรโย ทุคฺคติ’ตฺถี จ, นรโก, โส มหา’ฏฺฐธา;
สญฺชีโว กาฬสุตฺโต จ, มหาโรรุว โรรุวา;
ปตาปโน อวีจิ’ตฺถี, สงฺฆาโต ตาปโน อิติฯ
[658]
ถิยํ เวตรณี โลห, กุมฺภี ตตฺถ ชลาสยา;
การณิโก นิรยโป,
เนรยิโก ตุ นารโกฯ
[659]
อณฺณโว สาคโร สินฺธุ, สมุทฺโท รตนากโร;
ชลนิฌุ’ ทธิ, ตสฺส, เภทา ขีรณฺณวาทโยฯ
[660]
เวลา’สฺส กูลเทโส ถ,
อาวฏฺโฏ สลิลพฺภโม;
เถโว ตุ พินฺทุ ผุสิตํ, ภโม ตุ ชลนิคฺคโมฯ
[661]
อาโป ปโย ชลํ วาริ, ปานียํ สลิลํ ทกํ;
อณฺโณ นีรํ วนํ วาลํ, โตยํ อมฺพุ’ทกญฺจ กํฯ
[662]
ตรงฺโค จ ตถา ภงฺโค, อูมิ วีจิ ปุมิตฺถิยํ;
อุลฺโลโล ตุ จ กลฺโลโล, มหาวีจีสุ กถฺยเตฯ
[663]
ชมฺพาโล กลลํ ปงฺโก, จิกฺขลฺลํ กทฺทโม ปฺยถ;
ปุลินํ วาลุกา วณฺณุ, มรู’รุ สิกตา ภเวฯ
[664]
อนฺตรีปญฺจ ทีโป วา, ชลมชฺฌคตํ ถลํ;
ตีรํ ตุ กูลํ โรธญฺจ, ปตีรญฺจ ตฏํ ติสุฯ
[665]
ปารํ ปรมฺหิ ตีรมฺหิ, โอรํ ตฺว’ปาร มุจฺจเต;
อุฬุมฺโป [อุฬุโป (ก.)] ตุ ปฺลโว กุลฺโล, ตโร จ ปจฺจรี’ตฺถิยํฯ
[666]
ตรณี ตริ นาวา จ, กูปโก ตุ จ กุมฺภกํ;
ปจฺฉาพนฺโธ โคฏวิโส, กณฺณธาโร ตุ นาวิโกฯ
[667]
อริตฺตํ เกนิปาโต ถ,
โปตวาโห นิยามโก;
สํยตฺติกา ตุ นาวาย, วาณิชฺชมาจรนฺติ เยฯ
[668]
นาวาย’งฺคา’ ลงฺกาโร จ, วฏากาโร ผิยาทโย;
โปโต ปวหนํ วุตฺตํ, โทณิ ตฺวิ’ตฺถี ตถา’มฺพณํ [อมฺมณํ (สี.)]ฯ
[669]
คภีร นินฺน คมฺภีรา, โถ ตฺตานํ ตพฺพิปกฺขเก;
อคาธํ ตฺว’ตลมฺผสฺสํ, อนจฺโฉ กลุสา’วิลาฯ
[670]
อจฺโฉ ปสนฺโน วิมโล, คภีรปฺปภุตี ติสุ;
ธีวโร มจฺฉิโก มจฺฉ, พนฺธ เกวฏฺฏ ชาลิกาฯ
[671]
มจฺโฉ มีโน ชลจโร, ปุถุโลโม’มฺพุโช ฌโส;
โรหิโต มคฺคุโร สิงฺคี, พลโช มุญฺช ปาวุสาฯ
[672]
สตฺตวงฺโก สวงฺโก จ, นฬมีโน จ คณฺฑโก;
สุสุกา สผรี มจฺฉ, ปฺปเภทา มกราทโยฯ
[673]
มหามจฺฉา ติมิ ติมิ, งฺคโล ติมิรปิงฺคโล;
อานนฺโท ติมินนฺโท จ, อชฺฌาโรโห มหาติมิฯ
[674]
ปาสาณมจฺโฉ ปาฐีโน, วงฺโก ตุ พฬิโส ภเว;
สุสุมาโร [สํสุมาโร (ฏี.), สุํสุมาโร (สี.)] ตุ กุมฺภีโล,
นกฺโก กุมฺโม ตุ กจฺฉโปฯ
[675]
กกฺกฏโก กุฬีโร จ, ชลูกา ตุ จ รตฺตปา;
มณฺฑูโก ททฺทุโร เภโก;
คณฺฑุปฺปาโท มหีลตาฯ
[676]
อถ สิปฺปี จ สุตฺติ’ตฺถี, สงฺเข ตุ กมฺพุ’นิตฺถิยํ;
ขุทฺทสงฺเขฺย สงฺขนโข, ชลสุตฺติ จ สมฺพุโกฯ
[677]
ชลาสโย ชลาธาโร, คมฺภีโร รหโท ถ จ;
อุทปาโน ปานกูโป, ขาตํ โปกฺขรณี’ตฺถิยํฯ
[678]
ตฬาโก จ สโร’นิตฺถี, วาปี จ สรสี’ตฺถิยํ;
ทโห’มฺพุชากโร จาถ, ปลฺลลํ ขุทฺทโก สโรฯ
[679]
อโนตตฺโต ตถา กณฺณ, มุณฺโฑ จ รถการโก;
ฉทฺทนฺโต จ กุณาโล จ, วุตฺตา มนฺทากินี’ตฺถิยํฯ
[680]
ตถา สีหปฺปปาโตติ, เอเต สตฺต มหาสรา;
อาหาโว ตุ นิปานญฺจา, ขาตํ ตุ เทวขาตกํฯ
[681]
สวนฺตี นินฺนคา สินฺธุ, สริตา อาปคา นที;
ภาคีรถี ตุ คงฺคา ถ, สมฺเภโท สินฺธุสงฺคโมฯ
[682]
คงฺคา’จิรวตี เจว, ยมุนา สรภู (สรพู [สรยู (ก.)] ) มหี;
อิมา มหานที ปญฺจ, จนฺทภาคา สรสฺสตี [สรสฺวตี (สี. ฏี.)]ฯ
[683]
เนรญฺชรา จ กาเวรี, นมฺมทาที จ นินฺนคา;
วาริมคฺโค ปณาลี’ตฺถี [ปนาฬี (ฏี.)], ปุเม จนฺทนิกา ตุ จฯ
[684.
ชมฺพาลี โอลิคลฺโล จ, คามทฺวารมฺหิ กาสุยํ;
สโรรุหํ สตปตฺตํ, อรวินฺทญฺจ วาริชํฯ
[685]
อนิตฺถี ปทุมํ ปงฺเก, รุหํ นลิน โปกฺขรํ;
มุฬาลปุปฺผํ กมลํ, ภิสปุปฺผํ กุเสสยํฯ
[686]
ปุณฺฑรีกํ สิตํ, รตฺตํ, โกกนทํ โกกาสโก;
กิญฺชกฺโข เกสโร นิตฺถี, ทณฺโฑ ตุ นาล มุจฺจเตฯ
[687]
ภิสํ มุฬาโล นิตฺถี จ, พีชโกโส ตุ กณฺณิกา;
ปทุมาทิสมูเห ตุ, ภเว สณฺฑมนิตฺถิยํฯ
[688]
อุปฺปลํ กุวลยญฺจ, นีลํ ตฺวิ’นฺทีวรํ สิยา;
เสเตตุ กุมุทญฺจสฺส, กนฺโท สาลูก มุจฺจเตฯ
[689]
โสคนฺธิกํ กลฺลหารํ, ทกสีตลิกํ ปฺยถ;
เสวาโล นีลิกา จาถ, ภิสินฺย’มฺพุชินี ภเวฯ
[690] เสวาลา ติลพีชญฺจ, สงฺเข จ ปณกาทโยติฯ
อิติ ปาตาลวคฺโคฯ
ภูกณฺโฑ ทุติโยฯ
3. สามญฺญกณฺฑ
1. วิเสสฺยาธีนวคฺค
[691]
วิเสสฺยาธีน สํกิณฺณา, เนกตฺเถหฺย’พฺยเยหิ จ;
สา’งฺโค’ปางฺเคหิ กถฺยนฺเต, กณฺเฑ วคฺคา อิห กฺกมาฯ
[692]