กิณฺณํ ตุ มทิราพีเช, มธุ มธฺวาสเว มตํ;

มทิรา วารุณี มชฺชํ, สุรา ภโว ตุ เมรยํฯ

[534]

สรโก จสโก นิตฺถี, อาปานํ ปานมณฺฑลํ;

[535]

เย’ตฺร ภูริปฺปโยคตฺตา, โยคิเกกสฺมิ มีริตา;

ลิงฺคนฺตเรปิ เต เญยฺยา, ตทฺธมฺมตฺตา’ญฺญวุตฺติยนฺติฯ

อิติ สุทฺทวคฺโคฯ

จตุพฺพณฺณวคฺโค นิฏฺฐิโตฯ

5. อรญฺญวคฺค

[536]

อรญฺญํ กานนํ ทาโย, คหนํ วิปินํ วนํ;

อฏวี’ตฺถี มหารญฺญํ, ตฺว, รญฺญานีตฺถิยํ ภเวฯ

[537]

นครา นาติทูรสฺมิํ, สนฺเตหิ โย ภิโรปิโต;

ตรุสณฺโฑ ส อาราโม, ตโถ ปวน มุจฺจเตฯ

[538]

สพฺพสาธารณา’รญฺญํ, รญฺญ มุยฺยาน มุจฺจเต;

เญยฺยํ ตเทว ปมท, วน มนฺเตปุโรจิตํฯ

[539]

ปนฺติ วีถฺยา’วลิ เสณี, ปาฬิ เลขา ตุ ราชิ จ;

ปาทโป วิฏปี รุกฺโข, อโค สาโล มหีรุโหฯ

[540]

ทุโม ตรุ กุโช สาขี, คจฺโฉ ตุ ขุทฺทปาทโป;

ผลนฺติ เย วินา ปุปฺผํ, เต วุจฺจนฺติ วนปฺปตีฯ

[541]

ผลปากาวสาเน โย,

มรตฺโย สธิ สา ภเว;

ตีสุ วญฺจฺยา’ผลา จาถ, ผลิโน ผลวา ผลีฯ

[542]

สมฺผุลฺลิโต ตุ วิกโจ, ผุลฺโล วิกสิโต ติสุ;

สิโร’คฺคํ สิขโร นิตฺถี, สาขา ตุ กถิตา ลตาฯ

[543]

ทลํ ปลาสํ ฉทนํ, ปณฺณํ ปตฺตํ ฉโท ปฺยถ;

ปลฺลโว วา กิสลยํ, นวุพฺภินฺเน ตุ องฺกุโรฯ

[544]

มกุลํ วา กุฏุมโล, ขารโก ตุ จ ชาลกํ;

กลิกา โกรโก นิตฺถี, วณฺฏํ ปุปฺผาทิพนฺธนํฯ

[545]

ปสโว กุสุมํ ปุปฺผํ, ปราโค ปุปฺผโช รโช;

มกรนฺโท มธุ มตํ, ถวโก ตุ จ โคจฺฉโกฯ

[546]

ผเล ตฺวา’เม สลาฏุ’ตฺโต,

ผลํ ตุ ปกฺก มุจฺจเต;

จมฺปก’มฺพาทิกุสุม, ผลนามํ นปุํสเกฯ

[547]

มลฺลิกาที ตุ กุสุเม, สลิงฺคา วีหโย ผเล;

ชมฺพู’ตฺถี ชมฺพวํ ชมฺพู, วิฏโป วิฏภี’ตฺถิยํฯ

[548]

มูล มารพฺภ สาขนฺโต, ขนฺโธ ภาโค ตรุสฺส ถ;

โกฏโร นิตฺถิยํ รุกฺข, จฺฉิทฺเท กฏฺฐํ ตุ ทารุ จฯ

[549]

พุนฺโท มูลญฺจ ปาโท ถ, สงฺกุ’ตฺโต ขาณุนิตฺถิยํ;

กรหาฏํ ตุ กนฺโท ถ, กฬีโร มตฺถโก ภเวฯ

[550]

วลฺลรี มญฺชรี นารี, วลฺลี ตุ กถิตา ลตา;

ถมฺโภ คุมฺโพ จ อกฺขนฺเธ, ลตา วิรู ปตานินีฯ

[551]

อสฺสตฺโถ โพธิ จ ทฺวีสุ, นิคฺโรโธ ตุ วโฏ ภเว;

กพิฏฺโฐ จ กปิตฺโถ จ, ยญฺญงฺโค ตุ อุทุมฺพโรฯ

[552]

โกวิฬาโร ยุคปตฺโต, อุทฺทาโล วาตฆาตโก;

ราชรุกฺโข กตมาลี, นฺทีวโร พฺยาธิฆาตโกฯ

[553]

ทนฺตสโฐ จ ชมฺภีโร, วรโณ ตุ กเรริ จ;

กิํ สุโก ปาลิภทฺโทถ, วญฺชุโล ตุ จ เวตโสฯ

[554]

อมฺพาฏโกปีตนโก, มธุโก ตุ มธุทฺทุโม;

อโถ คุฬผโล ปีลุ, โสภญฺชโน จ สิคฺคุ จฯ

[555]

สตฺตปณฺณิ ฉตฺตปณฺโณ, ตินิโส ตฺว ติมุตฺตโก;

กิํ สุโก ตุ ปลาโส ถ,

อริฏฺโฐ เผนิโล ภเวฯ

[556]

มาลูร เพลุวาพิลฺโล, ปุนฺนาโค ตุ จ เกสโร;

สาลโว ตุ จ โลทฺโท ถ, ปิยาโล สนฺนกทฺทุ จฯ

[557]

ลิโกจโก ตถา’งฺโกโล,

อถ คุคฺคุลุ โกสิโก;

อมฺโพ จูโต สโห ตฺเวโส,

สหกาโร สุคนฺธวาฯ

[558]

ปุณฺฑรีโก จ เสตมฺโพ, เสลุ ตุ พหุวารโก;

เสปณฺณี กาสฺมิรี จาถ, โกลี จ พทรีตฺถิยํฯ

[559]

โกลํ จานิตฺถี พทโร, ปิลกฺโข ปิปฺปลี’ตฺถิยํ;

ปาฏลี กณฺหวนฺตา จ, สาทุกณฺโฏ วิกงฺกโตฯ

[560]

ตินฺทุโก กาฬกฺขนฺโธ จ, ติมฺพรูสก ติมฺพรู;

เอราวโต ตุ นารงฺโค, กุลโก กากตินฺทุโกฯ

[561.

กทมฺโพ ปิยโก นีโป, ภลฺลี ภลฺลาตโก ติสุ;

ฌาวุโก ปิจุโล จาถ, ติลโก ขุรโก ภเวฯ

[562]

จิญฺจา จ ตินฺติณี จาถ, คทฺทภณฺโฑ กปีตโน;

สาโล’สฺสกณฺโณ สชฺโช ถ,

อชฺชุโน กกุโธ ภเวฯ

[563]

นิจุโล มุจลินฺโท จ, นีโป ถ ปิยโก ตถา;

อสโน ปีตสาโล ถ,

โคลีโส ฌาฏโล ภเวฯ

[564]

ขีริกา ราชายตนํ, กุมฺภี กุมุทิกา ภเว;

ยูโป [ปูโค (ก.)] ตุ กมุโก จาถ, ปฏฺฏิ ลาขาปสาทโนฯ

[565]

อิงฺคุที ตาปสตรุ, ภุชปตฺโต ตุ อาภุชี;

ปิจฺฉิลา สิมฺพลี ทฺวีสุ, โรจโน โกฏสิมฺพลีฯ

[566]

ปกิริโย ปูติโก ถ, โรหี โรหิตโก ภเว;

เอรณฺโฑ ตุ จ อามณฺโฑ, อถ สตฺตุผลา สมีฯ

[567]

นตฺตมาโล กรญฺโช ถ, ขทิโร ทนฺตธาวโน;

โสมวกฺโก ตุ กทโร, สลฺโลตุ มทโน ภเวฯ

[568]

อถาปิ อินฺทสาโล จ, สลฺลกี ขารโก สิยา;

เทวทารุ ภทฺททารุ, จมฺเปยฺโย ตุ จ จมฺปโกฯ

[569]

ปนโส กณฺฏกิผโล, อภยา ตุ หรีตกี;

อกฺโข วิภีตโก ตีสุ, อมตา’มลกี ติสุฯ

[570]

ลพุโช ลิกุโจ จาถ, กณิกาโร ทุมุปฺปโล;

นิมฺโพ’ริฏฺโฐ ปุจิมนฺโท, กรโก ตุ จ ทาฬิโมฯ

[571]

สรโล ปูติกฏฺฐญฺจ, กปิลา ตุ จ สิํสปา;

สามา ปิยงฺคุ กงฺคุปิ, สิรีโส ตุ จ ภณฺฑิโลฯ

[572]

โสณโก ทีฆวนฺโต จ,

วกุโล ตุ จ เกสโร;

กาโกทุมฺพริกา เผคฺคุ, นาโค ตุ นาคมาลิกาฯ

[573]

อโสโก วญฺชุโล จาถ, ตกฺการี เวชยนฺติกา;

ตาปิญฺโฉ จ ตมาโล ถ, กุฏโช คิริมลฺลิกาฯ

[574]

อินฺทยโว ผเล ตสฺสา, คฺคิมนฺโถ กณิกา ภเว;

นิคุณฺฐิ’ตฺถี สินฺทุวาโร, ติณสุญฺญํ [ติณสูลํ (ฏี.)] ตุ มลฺลิกาฯ

[575]

เสผาลิกา นีลิกา ถ, อปฺโผฏา วนมลฺลิกา;

พนฺธุโก ชยสุมนํ, ภณฺฑิโก พนฺธุชีวโกฯ

[576]

สุมนา ชาติสุมนา, มาลตี ชาติ วสฺสิกี;

ยูถิกา มาคธี จาถ, สตฺตลา นวมลฺลิกาฯ

[577]

วาสนฺตี,ตฺถี อติมุตฺโต, กรวีโร’สฺสมารโก;

มาตุลุงฺโค พีชปูโร, อุมฺมตฺโต ตุ จ มาตุโลฯ

[578]

กรมนฺโท สุเสโน จ, กุนฺทํ ตุ มาฆฺย มุจฺจเต;

เทวตาโส [เทวตาโฑ (สี. อมรโกส)] ตุ ชีมูโต,

ถา’มิลาโต มหาสหาฯ

[579]

อโถ เสเรยฺยโก ทาสี,

กิํ กิราโต กุรณฺฏโก;

อชฺชุโก สิตปณฺณาโส, สมีรโณ ผณิชฺชโกฯ

[580]

ชปา ตุ ชยสุมนํ, กรีโร กกโจ ภเว;

รุกฺขาทนี จ วนฺทากา, จิตฺตโก ตฺว’คฺคิสญฺญิโตฯ

[581]

อกฺโก วิกีรโณ ตสฺมิํ,

ตฺว’ ฬกฺโก เสตปุปฺผเก;

ปูติลตา คโฬจี จ, มุพฺพา มธุรสา ปฺยถฯ

[582]

กปิกจฺฉุ ทุผสฺโส ถ, มญฺชิฏฺฐา วิกสา ภเว;

อมฺพฏฺฐา จ ตถา ปาฐา, กฏุกา กฏุโรหิณีฯ

[583]

อปามคฺโค เสขริโก, ปิปฺปลี มาคธี มตา;

โคกณฺฏโก จ สิงฺฆาโฏ, โกลวลฺลี’ภปิปฺปลีฯ

[584]

โคโลมี ตุ วจา จาถ, คิริกณฺย’ปราชิตา;

สีหปุจฺฉี ปญฺหิปณฺณี, สาลปณฺณี ตุ จ’ตฺถิรา; (จถิรา)ฯ

[585]

นิทิทฺธิกา ตุ พฺยคฺฆี จ, อถ นีลี จ นีลินี;

ชิญฺชุโก [ชิญฺชุกา (ก.)] เจว คุญฺชา ถ, สตมูลี สตาวรีฯ

[586]

มโหสธํ ตฺว’ติวิสา, พากุจี โสมวลฺลิกา;

ทาพฺพี ทารุหลิทฺทา ถ, พิฬงฺคํ จิตฺรตณฺฑุลาฯ

[587]

นุหี เจว มหานาโม, มุทฺทิกา ตุ มธุรสา;

อถาปิ มธุกํ ยฏฺฐิ, มธุกามธุยฏฺฐิกา [มธุลฏฺฐิกา (สี. ฏี.)]ฯ

[588]

วาติงฺคโณ จ ภณฺฑากี, วาตฺตากี พฺรหตี ปฺยถ;

นาคพลา เจว ฌสา, ลางฺคลี ตุ จ สารทีฯ

[589]

รมฺภา จ กทลี โมโจ, กปฺปาสี พทรา ภเว;

นาคลตา ตุ ตมฺพูลี, อคฺคิชาลา ตุ ธาตกีฯ

[590]

ติวุตา ติปุฏา จาถ, สามา กาฬา จ กถฺยเต;

อโถ สิงฺคี จ อุสโภ, เรณุกา กปิฬา ภเวฯ

[591]

หิริเวรญฺจ วาลญฺจ, รตฺตผลา ตุ พิมฺพิกา;

เสเลยฺย’ มสฺมปุปฺผญฺจ, เอลา ตุ พหุลา ภเวฯ

[592]

กุฏฺฐญฺจ พฺยาธิ กถิโต, วาเนยฺยํ ตุ กุฏนฺนฏํ;

โอสธิ ชาติมตฺตมฺหิ, โอสธํ สพฺพ’ มชาติยํฯ

[593]

มูลํ ปตฺตํ กฬีร’คฺคํ, กนฺทํ มิญฺชา ผลํ ตถา;

ตโจ ปุปฺผญฺจ ฉตฺตนฺติ, สากํ ทสวิธํ มตํฯ

[594]

ปปุนฺนาโฏ เอฬคโล,

ตณฺฑุเลยฺโย’ปฺปมาริโส;

ชีวนฺติ ชีวนี จาถ, มธุรโก จ ชีวโกฯ

[595]

มหากนฺโท จ ลสุณํ, ปลณฺฑุ ตุ สุกนฺทโก;

ปโฏโล ติตฺตโก จาถ, ภิงฺคราโช จ มกฺกโวฯ

[596]

ปุนนฺนวา โสถฆาตี, วิตุนฺนํ สุนิสณฺณกํ;

การเวลฺโล ตุ สุสวี, ตุมฺพฺยา’ลาพุ จ ลาพุ สาฯ

[597]

เอฬาลุกญฺจ กกฺการี, กุมฺภณฺโฑ ตุ จ วลฺลิโภ;

อินฺทวารุณี วิสาลา, วตฺถุกํ วตฺถุเลยฺยโกฯ

[598]

มูลโก นิตฺถิยํ จุจฺจุ, ตมฺพโก จ กลมฺพโก;

สากเภทา กาสมทฺท, ฌชฺฌรี ผคฺควา’ทโยฯ

[599]

สทฺทโล เจว ทุพฺพา จ, โคโลมี สา สิตา ภเว;

คุนฺทา จ ภทฺทมุตฺตญฺจ, รสาโล ตุ’จฺฉุ เวฬุ ตุฯ

[600]

ตจสาโร เวณุ วํโส, ปพฺพํ ตุ ผลุ คณฺฐิโส;

กีจกา เต สิยุํ เวณู, เย นทนฺตฺยา’นิลทฺธุตาฯ

[601]

นโฬ จ ธมโน โปฏ, คโล ตุ กาส มิตฺถิ น;

เตชโน ตุ สโร, มูลํ, ตู’ สีรํ พีรณสฺส หิฯ

[602]

กุโส วรหิสํ ทพฺโพ, ภูติณกํ ตุ ภูติณํ;

ฆาโส ตุ ยวโส จาถ,

ปูโค ตุ กมุโก ภเวฯ

[603]

ตาโล วิเภทิกา จาถ, ขชฺชุรี สินฺทิ วุจฺจติ;

[604]

หินฺตาล, ตาล, ขชฺชูรี, นาลิเกรา ตเถว จ;

ตาลี จ เกตกี นารี, ปูโค จ ติณปาทปาติฯ

อิติ อรญฺญวคฺโคฯ

6. อรญฺญาทิวคฺค

[605]

ปพฺพโต คิริ เสโล’ทฺทิ, นคา’จล, สิลุจฺจยา;

สิขรี ภูธโรถ พฺภ, ปาสาณา’สฺโม’ปโล สิลาฯ

[606]

คิชฺฌกูโฏ จ เวภาโร, เวปุลฺโล’สิคิลี นคา;

วิญฺโฌ ปณฺฑว วงฺกาที, ปุพฺพเสโล ตุ โจ’ทโย;

มนฺทโร ปรเสโล’ตฺโถ, หิมวา ตุ หิมาจโลฯ

[607]

คนฺธมาทน เกลาส, จิตฺตกูฏ สุทสฺสนา;

กาลกูโฏ ติกูฏา’สฺส, ปตฺโถ ตุ สานุ นิตฺถิยํฯ

[608]