เมนู

รมณียสฺส ภาโว รามณียกํ, รมณียตฺตํ, รมณียตา ฯ เอวํ มานุญฺญกํ, มนุญฺญตฺตํ, มนุญฺญตา, ปิยรูปกํ, ปิยรูปตฺตํ, ปิยรูปตา, กลฺยาณกํ, กลฺยาณตฺตํ, กลฺยาณตา, โจรกํ, โจริกา วา, โจรตฺตํ, โจรตา, อฑฺฒกํ, อฑฺฒตฺตํ, อฑฺฒตา อิจฺจาทิฯ

ภาวตทฺธิตํฯ

วิเสสตทฺธิต

‘‘สพฺเพ อิเม ปาปา อยมิเมสํ วิเสเสน ปาโป’’ติ วิคฺคเห –

[390] วิเสเส ตรตมิสิกิยิฏฺฐา

วิเสสตฺเถ ตร ตม อิสิก อิย อิฏฺฐอิจฺเจเต ปจฺจยา โหนฺติฯ ปาปตโร, ปาปตรา, ปาปตรํฯ ตโตปิ อธิโก ปาปตโม, ปาปตมา, ปาปตมํฯ ปาปิสิโก, ปาปิสิกา, ปาปิสิกํฯ ปาปิโย, ปาปิยา, ปาปิยํฯ ปาปิฏฺโฐ, ปาปิฏฺฐา, ปาปิฏฺฐํฯ อติสเยน ปาปิฏฺโฐ, ปาปิฏฺฐตโรฯ เอวํ ปฏุตโร, ปฏุตโม, ปฏิสิโก, ปฏิโย, ปฏิฏฺโฐฯ สพฺเพสํ อติสเยน วโร วรตโร, วรตโม, วริสิโก, วริโย, วริฏฺโฐฯ เอวํ ปณีตตโร, ปณีตตโมฯ

‘‘สพฺเพ อิเม วุฑฺฒา อยมิเมสํ วิเสเสน วุฑฺโฒ’’ติ อตฺเถ อิยอิฏฺฐปฺปจฺจยา โหนฺติฯ

[391] วุฑฺฒสฺส โช อิยิฏฺเฐสุ

สพฺพสฺเสว วุฑฺฒสทฺทสฺส โช โหติ อิย อิฏฺฐอิจฺเจเตสุ ปจฺจเยสุฯ เชยฺโย, เชฏฺโฐ, เอตฺถ จ ‘‘สรโลปาทิ’’สุตฺเต ตุคฺคหเณน โลปมกตฺวา ‘‘สรา สเร โลป’’นฺติ ปุพฺพสเร ลุตฺเต ‘‘กฺวจาสวณฺณํ ลุตฺเต’’ติ เอกาโรฯ

‘‘อิยิฏฺเฐสู’’ติ อธิกาโร, ‘‘โช’’ติ จ วตฺตเตฯ

[392] ปสตฺถสฺส โส จ

สพฺพสฺเสว ปสตฺถสทฺทสฺส สาเทโส โหติ, โช จ อิยิฏฺเฐสุฯ อยญฺจ ปสตฺโถ อยญฺจ ปสตฺโถ สพฺเพ อิเม ปสตฺถา อยมิเมสํ วิเสเสน ปสตฺโถติ เสยฺโย, เสฏฺโฐ, เชยฺโย, เชฏฺโฐฯ

[393] อนฺติกสฺส เนโท

สพฺพสฺเสว อนฺติกสทฺทสฺส เนทาเทโส โหติ อิยิฏฺเฐสุฯ วิเสเสน อนฺติโกติ เนทิโย, เนทิฏฺโฐฯ

[394] พาฬฺหสฺส สาโธ

สพฺพสฺเสว พาฬฺหสทฺทสฺส สาธาเทโส โหติ อิยิฏฺเฐสุฯ วิเสเสน พาฬฺโหติ สาธิโย, สาธิฏฺโฐฯ

[395] อปฺปสฺส กณ

สพฺพสฺส อปฺปสทฺทสฺส กณ โหติ อิยิฏฺเฐสุฯ วิเสเสน อปฺโปติ กณิโย, กณิฏฺโฐฯ

‘‘วิเสเสน ยุวา’’ติ อตฺเถ ‘‘กณ’’อิติ วตฺตเตฯ

[396] ยุวานญฺจ

สพฺพสฺส ยุวสทฺทสฺส กณ โหติ อิยิฏฺเฐสุฯ ‘‘เตสุ วุทฺธี’’ติอาทินา การสฺส กาโรฯ กนิโย, กนิฏฺโฐฯ

[397] วนฺตุ มนฺตุ วีนญฺจ โลโป

วนฺตุมนฺตุวี อิจฺเจเตสํ ปจฺจยานํ โลโป โหติ อิยิฏฺเฐสุฯ สพฺเพ อิเม คุณวนฺโต อยมิเมสํ วิเสเสน คุณวาติ คุณิโย, คุณิฏฺโฐ, วิเสเสน สติมาติ สติโย, สติฏฺโฐ, วิเสเสน เมธาวีติ เมธิโย, เมธิฏฺโฐ อิจฺจาทิฯ

วิเสสตทฺธิตํฯ

อสฺสตฺถิตทฺธิต

‘‘เมธา ยสฺส อตฺถิ, ตสฺมิํ วา วิชฺชตี’’ติ วิคฺคเห –

[398] ตทสฺสตฺถีติ วี จ

ปฐมาวิภตฺยนฺตา ‘‘ตทสฺส อตฺถิ, ตสฺมิํ วา วิชฺชติ’’ อิจฺเจเตสฺวตฺเถสุ วีปจฺจโย โหติฯ เมธามายา สทฺเทหิ จายํฯ เมธาวี, เมธาวิโนฯ อิตฺถิยํ อีการนฺตตฺตา ‘‘ปติภิกฺขุราชีการนฺเตหิ อินี’’ติ อินี, เมธาวินี, เมธาวินิโยฯ นปุํสเก เมธาวิ กุลํฯ เอวํ มายาวี, มายาวินี, มายาวิ จิตฺตํฯ

คฺคหเณน โส อิ ลว อาลาทิปฺปจฺจยา จฯ ยถา – สุเมธา ยสฺส อตฺถิ, ตสฺมิํ วา วิชฺชตีติ สุเมธโส, รสฺสตฺตํฯ เอวํ โลมโสฯ