เมนู

ฯ นโม ตสฺส ภควโต อรหโต สมฺมาสมฺพุทฺธสฺสฯ

ปทรูปสิทฺธิ

คนฺถารมฺภ

[ก]

วิสุทฺธสทฺธมฺมสหสฺสทีธิติํ ,

สุพุทฺธสมฺโพธิยุคนฺธโรทิตํ;

ติพุทฺธเขตฺเตกทิวากรํ ชินํ,

สธมฺมสงฺฆํ สิรสา’ภิวนฺทิยฯ

[ข]

กจฺจายนญฺจาจริยํ นมิตฺวา,

นิสฺสาย กจฺจายนวณฺณนาทิํ;

พาลปฺปโพธตฺถมุชุํ กริสฺสํ,

พฺยตฺตํ สุกณฺฑํ ปทรูปสิทฺธิํ

1. สนฺธิกณฺฑ

ตตฺถ ชินสาสนาธิคมสฺส อกฺขรโกสลฺลมูลกตฺตา ตํ สมฺปาเทตพฺพนฺติ ทสฺเสตุํ อภิเธยฺยปฺปโยชนวากฺยมิทมุจฺจเตฯ

[1] อตฺโถ อกฺขรสญฺญาโต

โย โกจิ โลกิยโลกุตฺตราทิเภโท วจนตฺโถ, โส สพฺโพ อกฺขเรเหว สญฺญายเตฯ

สิถิลธนิตาทิอกฺขรวิปตฺติยญฺหิ อตฺถสฺส ทุนฺนยตา โหติ, ตสฺมา อกฺขรโกสลฺลํ พหูปการํ พุทฺธวจเนสุ, เอตฺถ ปทานิปิ อกฺขรสนฺนิปาตรูปตฺตา อกฺขเรสฺเวว สงฺคยฺหนฺติฯ

ตสฺมา อกฺขรโกสลฺลํ, สมฺปาเทยฺย หิตตฺถิโก;

อุปฏฺฐหํ ครุํ สมฺมา, อุฏฺฐานาทีหิ ปญฺจหิฯ

สญฺญาวิธาน

ตตฺถาโท ตาว สทฺทลกฺขเณ โวหารวิญฺญาปนตฺถํ สญฺญาวิธานมารภียเตฯ

[2] อกฺขราปาทโย เอกจตฺตาลีสํ

อกฺขรา อปิ อาทโย เอกจตฺตาลีสํ, เต จ โข ชินวจนานุรูปา อการาทโย นิคฺคหีตนฺตา เอกจตฺตาลีสมตฺตา วณฺณา ปจฺเจกํ อกฺขรา นาม โหนฺติฯ ตํ ยถา – อา อิ อี อุ อู เอ โอ, ก ข ค ฆ ง, จ ฉ ช ฌ ญ, ฏ ฐ ฑ ฒ ณ, ต ถ ท ธ น, ป ผ พ ภ ม, ย ร ลว ส ห ฬ อํ-อิติ อกฺขราฯ

นกฺขรนฺตีติ อกฺขรา, อ อาทิ เยสํ เต อาทโยฯ อการาทีนมนุกฺกโม ปเนส ฐานาทิกฺกมสนฺนิสฺสิโต, ตถา หิ ฐานกรณปฺปยตเนหิ วณฺณา ชายนฺเต, ตตฺถ ฉ ฐานานิ กณฺฐตาลุมุทฺธทนฺตโอฏฺฐนาสิกาวเสนฯ

ตตฺถ – วณฺณ วคฺค การา กณฺฐชา

อิวณฺณ วคฺค การา ตาลุชาวคฺค การ การา มุทฺธชาวคฺค การ การา ทนฺตชาอุวณฺณ วคฺคา โอฏฺฐชาเอกาโร กณฺฐตาลุโชโอกาโร กณฺโฐฏฺฐโช