เมนู

ตตฺถ ฌายนนฺติ ทุวิธํ ฌายนํ โสภนมโสภนญฺจฯ เตสุ โสภนํ ‘‘ฌายี ตปติ พฺราหฺมโณฯ ฌายามิ อกุโตภโย’’ติอาทีสุ ทฏฺฐพฺพํฯ อโสภนํ ปน ‘‘ตตฺถ ตตฺถ ฌายนฺโต นิสีทิฯ อโธมุโข ปชฺฌายนฺโต นิสีที’’ติอาทีสุ ทฏฺฐพฺพํฯ ฌายีติ อารมฺมณูปนิชฺฌาเนน วา ลกฺขณูปนิชฺฌาเนน วา ฌายนสีโล จินฺตนสีโลฯ ฌายี ฌานวาติ อตฺโถฯ อชฺฌายโกติ อิทํ ‘‘น ทานิเม ฌายนฺติ, น ทานิเม ฌายนฺตีติ โข วาเสฏฺฐ อชฺฌายกา อชฺฌายกาตฺเวว ตติยํ อกฺขรํ อุปนิพฺพตฺต’’นฺติ เอวํ ปฐมกปฺปิกกาเล ฌานวิรหิตานํ พฺราหฺมณานํ ครหวจนํ อุปฺปนฺนํ, อิทานิ ปน ตํ อชฺฌายตีติ อชฺฌายโก, มนฺเต ปริวตฺเตตีติ อิมินา อตฺเถน ปสํสาวจนํ กตฺวา โวหรนฺตีติฯ อยํ ปนตฺโถ ‘‘อธิปุพฺพสฺส อิ อชฺฌยเน’’ติ ธาตุสฺส วเสน คเหตพฺโพฯ เอวํ อธิปุพฺพสฺส อิธาตุสฺส วเสน อิมสฺส ธาตุสฺส อตฺถปริวตฺตนํ ภวติฯ ยํ สนฺธาย ‘‘อชฺฌายโก มนฺตธโร’’ติ วุตฺตํฯ

เฌ ทิตฺติยํฯ ทีโป ฌายติ, ทารูนิ ฌายนฺติฯ เอตฺถ ฌายตีติ ชลติฯ ฌายนชลนสทฺทา หิ เอกตฺถาฯ

ชชฺฌ ปริภาสนตชฺชเนสุฯ ชชฺฌติฯ

อุชฺฌ อุสฺสคฺเคฯ อุสฺสคฺโค ฉฑฺฑนํฯ อุชฺฌติฯ อุชฺฌิตํฯ

ฌการนฺตธาตุรูปานิฯ

ญการนฺตธาตุ

ญา อวโพธเนฯ ‘‘ญาติ, ญนฺติ, ญาสิฯ ญาตุ, ญนฺตุฯ เญยฺย, เญยฺยุ’’นฺติอาทีนิ ยถาปาวจนํ คเหตพฺพานิฯ ญาติ, ญาตโก, อญฺโญ, ญตฺตํ, ญตฺติ, ปญฺญตฺติ, วิญฺญตฺติ, สญฺญตฺติ, สญฺญา, สญฺญาณํ, ปญฺญา, ปญฺญาณํ, ญาณํ, วิญฺญาณํฯ