5. อุปญฺญาตสุตฺตํ

[5] ‘‘ทฺวินฺนาหํ , ภิกฺขเว, ธมฺมานํ อุปญฺญาสิํ – ยา จ อสนฺตุฏฺฐิตา กุสเลสุ ธมฺเมสุ, ยา จ อปฺปฏิวานิตา ปธานสฺมิํฯ อปฺปฏิวานี สุทาหํ, ภิกฺขเว, ปทหามิ – ‘กามํ ตโจ จ นฺหารุ [นหารุ (สี. สฺยา. กํ. ปี.)] จ อฏฺฐิ จ อวสิสฺสตุ, สรีเร อุปสุสฺสตุ มํสโลหิตํ, ยํ ตํ ปุริสถาเมน ปุริสวีริเยน ปุริสปรกฺกเมน ปตฺตพฺพํ น ตํ อปาปุณิตฺวา วีริยสฺส สณฺฐานํ ภวิสฺสตี’ติฯ ตสฺส มยฺหํ, ภิกฺขเว, อปฺปมาทาธิคตา สมฺโพธิ, อปฺปมาทาธิคโต อนุตฺตโร โยคกฺเขโมฯ ตุมฺเห เจปิ, ภิกฺขเว, อปฺปฏิวานํ ปทเหยฺยาถ – ‘กามํ ตโจ จ นฺหารุ จ อฏฺฐิ จ อวสิสฺสตุ, สรีเร อุปสุสฺสตุ มํสโลหิตํ, ยํ ตํ ปุริสถาเมน ปุริสวีริเยน ปุริสปรกฺกเมน ปตฺตพฺพํ น ตํ อปาปุณิตฺวา วีริยสฺส สณฺฐานํ ภวิสฺสตี’ติ, ตุมฺเหปิ, ภิกฺขเว, นจิรสฺเสว – ยสฺสตฺถาย กุลปุตฺตา สมฺมเทว อคารสฺมา อนคาริยํ ปพฺพชนฺติ ตทนุตฺตรํ – พฺรหฺมจริยปริโยสานํ ทิฏฺเฐว ธมฺเม สยํ อภิญฺญา สจฺฉิกตฺวา อุปสมฺปชฺช วิหริสฺสถฯ ตสฺมาติห, ภิกฺขเว, เอวํ สิกฺขิตพฺพํ – ‘อปฺปฏิวานํ ปทหิสฺสามฯ กามํ ตโจ จ นฺหารุ จ อฏฺฐิ จ อวสิสฺสตุ, สรีเร อุปสุสฺสตุ มํสโลหิตํ, ยํ ตํ ปุริสถาเมน ปุริสวีริเยน ปุริสปรกฺกเมน ปตฺตพฺพํ น ตํ อปาปุณิตฺวา วีริยสฺส สณฺฐานํ ภวิสฺสตี’ติฯ เอวญฺหิ โว, ภิกฺขเว, สิกฺขิตพฺพ’’นฺติฯ ปญฺจมํฯ

6. สํโยชนสุตฺตํ

[6] ‘‘ทฺเวเม, ภิกฺขเว, ธมฺมาฯ กตเม ทฺเว? ยา จ สํโยชนิเยสุ ธมฺเมสุ อสฺสาทานุปสฺสิตา, ยา จ สํโยชนิเยสุ ธมฺเมสุ นิพฺพิทานุปสฺสิตาฯ สํโยชนิเยสุ, ภิกฺขเว, ธมฺเมสุ อสฺสาทานุปสฺสี วิหรนฺโต ราคํ น ปชหติ, โทสํ น ปชหติ, โมหํ น ปชหติฯ ราคํ อปฺปหาย, โทสํ อปฺปหาย, โมหํ อปฺปหาย น ปริมุจฺจติ ชาติยา ชราย มรเณน โสเกหิ ปริเทเวหิ ทุกฺเขหิ โทมนสฺเสหิ อุปายาเสหิฯ น ปริมุจฺจติ ทุกฺขสฺมาติ วทามิฯ

‘‘สํโยชนิเยสุ, ภิกฺขเว, ธมฺเมสุ นิพฺพิทานุปสฺสี วิหรนฺโต ราคํ ปชหติ, โทสํ ปชหติ, โมหํ ปชหติฯ

ราคํ ปหาย, โทสํ ปหาย, โมหํ ปหาย, ปริมุจฺจติ ชาติยา ชราย มรเณน โสเกหิ ปริเทเวหิ ทุกฺเขหิ โทมนสฺเสหิ อุปายาเสหิฯ ปริมุจฺจติ ทุกฺขสฺมาติ วทามิฯ อิเม โข, ภิกฺขเว, ทฺเว ธมฺมา’’ติฯ ฉฏฺฐํฯ

7. กณฺหสุตฺตํ

[7] ‘‘ทฺเวเม, ภิกฺขเว, ธมฺมา กณฺหาฯ กตเม ทฺเว? อหิริกญฺจ อโนตฺตปฺปญฺจฯ อิเม โข, ภิกฺขเว, ทฺเว ธมฺมา กณฺหา’’ติฯ สตฺตมํฯ

8. สุกฺกสุตฺตํ

[8] ‘‘ทฺเวเม, ภิกฺขเว, ธมฺมา สุกฺกาฯ กตเม ทฺเว? หิรี [หิริ (สี. สฺยา. กํ. ปี.)] จ โอตฺตปฺปญฺจฯ อิเม โข, ภิกฺขเว, ทฺเว ธมฺมา สุกฺกา’’ติฯ อฏฺฐมํฯ

9. จริยสุตฺตํ

[9] ‘‘ทฺเวเม , ภิกฺขเว, ธมฺมา สุกฺกา โลกํ ปาเลนฺติฯ กตเม ทฺเว? หิรี จ โอตฺตปฺปญฺจฯ อิเม โข, ภิกฺขเว, ทฺเว สุกฺกา ธมฺมา โลกํ น ปาเลยฺยุํ, นยิธ ปญฺญาเยถ มาตาติ วา มาตุจฺฉาติ วา มาตุลานีติ วา อาจริยภริยาติ วา ครูนํ ทาราติ วาฯ สมฺเภทํ โลโก อคมิสฺส, ยถา อเชฬกา กุกฺกุฏสูกรา โสณสิงฺคาลา [โสณสิคาลา (สี. สฺยา. กํ. ปี.)]ฯ ยสฺมา จ โข, ภิกฺขเว, อิเม ทฺเว สุกฺกา ธมฺมา โลกํ ปาเลนฺติ ตสฺมา ปญฺญายติ [ปญฺญายนฺติ (สี.)] มาตาติ วา มาตุจฺฉาติ วา มาตุลานีติ วา อาจริยภริยาติ วา ครูนํ ทาราติ วา’’ติฯ นวมํฯ

10. วสฺสูปนายิกสุตฺตํ

[10] ‘‘ทฺเวมา, ภิกฺขเว, วสฺสูปนายิกาฯ กตมา ทฺเว? ปุริมิกา จ ปจฺฉิมิกา จฯ อิมา โข, ภิกฺขเว, ทฺเว วสฺสูปนายิกา’’ติฯ ทสมํฯ

กมฺมกรณวคฺโค ปฐโมฯ

ตสฺสุทฺทานํ –

วชฺชา ปธานา ทฺเว ตปนียา, อุปญฺญาเตน ปญฺจมํ;

สํโยชนญฺจ กณฺหญฺจ, สุกฺกํ จริยา วสฺสูปนายิเกน วคฺโคฯ