ตํ สุตฺวา สกเสนาย, วินาสํ โจฬภูปติ;
สีหฬา พลวนฺโตติ, ภิยฺโย เสนํ น ปาหิณิฯ
[59]
วีโร อเสสนิหตุทฺธฏ โจฬเสฏฺโฐ;
วิญฺญู สุสาธุฏฺฐปิตาขิลราชรฏฺโฐ;
อิฏฺฐนฺนุราธปุรเสฏฺฐมตีว หฏฺโฐ;
วสฺสมฺหิ ปญฺจทสเม คมิ ราชเสฏฺโฐฯ
สุชนปฺปสาทสํเวคตฺถาย กเต มหาวํเส
อนุราธปุราภิคมโน นาม
ฉปฺปญฺญาสติโม ปริจฺเฉโท
สตฺตปญฺญาสติม ปริจฺเฉท
สํคหกรโณนาม
[1]
ลงฺการกฺขาย สจิเว, พลิโน โยธสมฺมเต;
ปฏิปาฏิํ สมุทฺทิสฺส, สมนฺตา สนฺนิโยชยิฯ
[2]
อภิเสกมงฺคลตฺถาย, ปาสาทาทิมเนกตํ;
กิจฺจํ สมฺปาทนียนฺติ, สจิวํ สนฺนิโยชิยฯ
[3]
วนฺทนีเย’ภิวนฺทนฺโต, ปเทเสเนกเกตหิํ;
เนตฺวา มาสตฺตยํ คญฺฉิ, ปุลตฺถินครํ ปุนฯ
[4]
วิสฺสุโต อาทิมลย-นาเมน พลนายโก;
อุชุปจฺจตฺถิโก หุตฺวา, มหีปาลสฺส สพฺพโสฯ
[5]
คงฺคา มตฺถยุ’ปาคญฺฉิ, พลํ สพฺพํ สมาทิย;
อนฺทูติ วิสฺสุตํ มนฺท-ปญฺโญ คามํ ปุรนฺติเกฯ
[6]
ลํกิสฺสโร ตหิํ คนฺตฺวา, อุทฺธริตฺวา ตมุทฺธตํ;
ปุลตฺถินครํ คญฺฉิ, วเส วตฺติย ตํ พลํฯ
[7]
ยุวราชปทํเยว, สิโต สนฺโต ลิขาปยิ;
โส สตฺตรสวสฺสานิ, สปฺปญฺโญ นรสตฺตโมฯ
[8]
ตโต’นุราธนคร-มภิคมฺม ยถาวิธิํ;
อนุโภตฺวา วิธานญฺญู, อภิเสกมหุสฺสวํฯ
[9]
อฏฺฐิโต ปาปธมฺเมสุ, สุฏฺฐิโต เสฏฺฐกมฺมนิ;
โส อฏฺฐารสมํ วสฺสํ, ลิขาปยิ สุสณฺฐิโตฯ
[10]
ตโต อาคมฺม นิวสิ, ปุลตฺถินคเร วเร;
โส สิรีสงฺฆโพธี’ติ, นามเธยฺเยน วิสฺสุโตฯ
[11]
อนุชํ โส วีรพาหุ-โมปรชฺเช นิเวสิย;
ทตฺวาน ทกฺขิณํ เทสํ, ตํ สงฺคณฺหิ ยถาวิธิํฯ
[12]
กณิฏฺฐสฺสาถ ภาตุสฺส, ชยพาหุสฺส ภูภุโช;
อาทิปาทปทํ ทตฺวา, รฏฺฐํ จา’ทาสิ โรหณํฯ
[13]
ฐานนฺตรานิ สพฺเพส-มมจฺจานํ ยถารหํ;
ทตฺวา รชฺเช ยถาญายํ, กรํ โยเชสิ คณฺหิตุํฯ
[14]
จิรสฺสํ ปริหีนํ โส, ทยาวาโส มหีปติ;
ปวตฺเตสิ ยถาธมฺมํ, ฐิตธมฺโม วินิจฺฉยํฯ
[15]
เอวํ สมุทฺธฏาเนก, ริปุกณฺฏกสญฺจเย;
นิจฺจํ รชฺชํ ปสาเสนฺเต, ลงฺกํสมฺมานริสฺสเรฯ
[16]
ฉตฺตคฺคาหกนาโถ จ, ธมฺมเคหกนายโก;
ตเถว เสฏฺฐินาโถ จ, อิจฺเจเต ภาตโร ตโยฯ
[17]
รญฺโญ วิโรธิตํ ยาตา, ผลาตา ชมฺปุทีปกํ;
ลงฺกํ วีสติเม วสฺเส, เอเกนูเน สโมตรุํฯ
[18]
เต สพฺเพ โรหณํ รฏฺฐํ, สพฺพํ มลยมณฺฑลํ;
สพฺพํ ทกฺขิณปสฺสญฺจ, สหสา ปริวตฺตยุํฯ
[19]
นิปุโณ โรหณํ คนฺตฺวา, ตถา มลยมณฺฑลํ;
นิฆาเตนฺโต พหู ตตฺถ, ตตฺถ ปจฺจตฺถิเก ชเนฯ
[20]
สมฺมาวุปสเมตฺวา ตํ, ฐเปตฺวา สจิเว ตหิํ;
ทกฺขิโณ ทกฺขิณํ เทสํ, สยํ คนฺตฺวา มหพฺพโลฯ
[21]
เปเสตฺวา สมณีภาตุ-วํสชํ สจิวํ ตทา;
คาเหตฺวา สมเรโฆเร, วีโร เต สกเวริโนฯ
[22]
สมาโรปิยสูลมฺหิ, ลงฺกํ วิคตกณฺฏกํ;
กาเรตฺวาน นิราตงฺกํ, ปุลตฺถิปุรมาคมิฯ
[23]
วสนฺตี โจฬวิสเย, ชคติปาลราชินี;
โจฬหตฺถา ปมุญฺจิตฺวา, สทฺธิํ ธีตุ กุมาริยาฯ
[24]
ลีลาวตฺยาภิธานาย, นาวามารุยฺห เวคสา;
ลํกาทีปมฺหิ โอติณฺณา, ปสฺสิ ลํกิสฺสรํ ตทาฯ
[25]
สุตฺวา วํสกฺกมํ ตสฺสา, โส ญตฺวา สุทฺธวํสตํ;
ลีลาวติํ มหิสิตฺเต, อภิสิญฺจิ นริสฺสโรฯ
[26]
สา ตํ ปฏิจฺจ ราชานํ, มเหสี ธีตรํ ลภิ;
นามํ ยโสธราติ’สฺสา, อกาสิ ธรณี ปติฯ
[27]
เมรุกนฺทรรฏฺเฐน, สทฺธิํ ราชา สธีตรํ;
วีรวมฺมสฺส ปาทาสิ, สา ลภิ ธีตโร ทุเวฯ
[28]
สมานนามิกา เชฏฺฐา, สา มาตา มหิยา อหุ;
สุคลา นามิกา อาสิ, ตาสุ ทฺวีสุ กณิฏฺฐิกาฯ
[29]
กาลิงฺคธรณีปาล-วํสชํ จารุทสฺสนํ;
ติโลกสุนฺทรํ นาม, สุกุมารํ กุมาริกํฯ
[30]
กาลิงฺครฏฺฐโต ราชา, อาณาเปตฺวา จิรฏฺฐิติํ;
นิชวํสสฺส อิจฺฉนฺโต, มเหสิตฺเต’ภิ เสจยิฯ
[31]
สุภทฺทา จ สุมิตฺตา จ, โลกนาถวฺหยาปิ จ;
รตนาวลี รูปวตี, อิติมา ปญฺจ ธีตโรฯ
[32]
ปุตฺตํ วิกฺกมพาหุญฺจ, สา ลภี ธญฺญลกฺขณํ;
สมฺปตฺตา สา ปชวุทฺธิํ, หรนฺติ ราชิโน มตํฯ
[33]
อิตฺถาคาเรสุ เสเสสุ, วีตา สมกุลงฺคนา;
คพฺโภ ชาตุมหีปาลํ, ตํ ปฏิจฺจ น สณฺฐหิฯ
[34]
อเถกทิวสํ ราชา, อมจฺจคณมชฺฌโค;
ปิโลกิยฐิภา สพฺพา, ธีตโร ปฏิปาฏิยาฯ
[35]
ธีตุ นวมวเสสานํ, ฐเปตฺวา รตนาวลิํ;
ธญฺญลกฺขณสมฺปนฺน-ปุตฺตสฺสุปฺปตฺติสุจกํฯ
[36]
ลกฺขณํ ลกฺขณญฺญู โส, อปสฺสํ เปมเจควา;
รตนาวลิมาหูย, ตสฺสา มุทฺธนิ จุมฺพิยฯ
[37]
เตโชคุเณหิ จาเคหิ, ธิยา สูรตฺตเนน จ;
ภูเต จ ภาวิโน เจว, สพฺเพ ภูเป’ติสายิโนฯ
[38]
นิจฺจํ ลงฺกํ นิราสงฺก-เมกจฺฉตฺตกเมว จ;
ปวิธาตุํ สมตฺถสฺส, สมฺมาสาสนตายิโนฯ
[39]
โสภนาเนกวตฺตสฺส, อิมิสฺสา กุจฺฉิเหสฺสติ;
ปุตฺตสฺสุปฺปตฺติฐานนฺติ, มุทุโต โส สมพฺรวิฯ
[40]
ยาวนฺตสฺสาปิโขโจฬ-มหีปาลสฺส เนกโส;
กุลาภิมานี ราชา โส, อทตฺวาน กณียสิํฯ
[41]
อาณาเปตฺวา ปณฺฑุราชํ, วิสุทฺธตฺวยสมฺภวํ;
อนุชํ ราชินิํ วสฺส, มิตฺตวฺหยมทาสิโสฯ
[42]
สามาณภรณํ กิตฺติ, สิรี เมฆาภิธานกํ;
สิริวลฺลภนามญฺจ, ชเนสิ ตนเย ตโยฯ
[43]
สุภทฺท วีรพาหุสฺส, สุมิตฺตํ ชยพาหุโน;
มหตา ปริหาเรน, ปาทาสิ ธรณี ปติฯ
[44]
อทาสิ มาณาภรเณ, ธีตรํ รตนาวลิํ;
โลกนาถวฺหยํ กิตฺติ สิริเมฆสฺส’ทาสิโสฯ
[45]
รูปตฺยภิธานาย, ธีตุโย ปรตายหิ;
สรีริวลฺลภสาทา, สุคลวฺห กุมาริกํฯ
[46]
มธุกณฺณวภีมราช, พลกฺการ สนามเก;
มเหสี พนฺธเวราช-ปุตฺเต สีหปุราคเตฯ
[47]
ปสฺสิตฺวาน ปหีปาโล, ตทา สญฺชาตปีติโก;
เตสํ ปาทาสิ ปจฺเจกํ, วุตฺติํ โส อนุรูปกํฯ
[48]
เต สพฺเพ ลทฺธสกฺการ สมฺมานาธรณีปติํ;
อาราธยนฺตา สสตํ, นิวสิํสุ ยถารุจิํฯ
[49]
เอเตสํ ราชปุตฺตานํ, สุนฺทริวฺหํ กณิฏฺฐกํ;
อทา วิกฺกมพาหุสฺส, นิชวํสฐิตฏฺฐิโกฯ
[50]
ภิยฺโย วิกฺกมพาหุสฺส, ตโต ลีลาวติํ สติํ;
สห โภเคน ปาทาสิ, ตทา พนฺธุ หิเตรโตฯ
[51]
วิธาย เอวํ สชเน ชนินฺโท;
นิสฺเสสโต โภคสมปฺปิโต;
ทยาปโร ญาติชนาตมตฺถํ;
สมาจรี นีติปถานุรูปํฯ
สุชนปฺปสาทสํเวคตฺถาย กเต มหาวํเส
สํคหกรโณ นาม
สตฺตปญฺญาสติโม ปริจฺเฉโท
อฏฺฐปญฺญาสติม ปริจฺเฉท
โลกสาสน สํคหกรโณ
[1]
วิจินิตฺวา กุลีเน โส, ชเน สพฺเพ สมาทิย;
สการกฺขาย โยเชสิ, ยถาจารํ มหีปติฯ
[2]
อุจฺจํ ปุลตฺถินคเร, ปาการํ การยี ถิรํ;
เนกโคปุรสํยุตฺตํ, ยุธากมฺมสุรญฺชิตํฯ
[3]
สมนฺตายตวิตฺถิณฺณ-คมฺภีรปริขายุตํ;
อุจฺจปตฺถณฺฑิโลเปตํ, ทุปฺปธํสมราติหิฯ
[4]
อุปสมฺปทกมฺมสฺส, คณปูรกภิกฺขูนํ;
อปฺปโหเนกภาเวน, สาสนฐิติมานโสฯ
[5]
อนุรุทฺธนรินฺทสฺส, สหายสฺสาถ สนฺติกํ;
รามญฺญวิสยํ ทูเต, เปเสตฺวา สหปาภเตฯ
[6]
ตโต อาณาปยิตฺวาน, ปิฏกตฺตยปารเค;
โส สีลาทิคุณาวาเส, ภิกฺขโว เถรสมฺมเตฯ
[7]
เต อุฬาราหิ ปูชาหิ, ปูชยิตฺวา นริสฺสโร;
ปพฺพชฺชา อุปสมฺปตฺติ, การยิตฺวา อเนกโสฯ
[8]
ปิฏกตฺตยญฺจ พหุโส, กถาเปตฺวา สวณฺณนํ;
ลงฺกาโย’สกฺกมานํ โส, โชตยี ชินสาสนํฯ
[9]