ปุญฺญานิ เอวมมลานิ สยญฺจสนฺโต,

กุพฺพนฺติ สพฺพวิภวุตฺตมปตฺติ เหตุ;

กาเรนฺติ จาปิหิ’ขิลา ปริสุทฺธจิตฺตา,

นานาวิเสสชานตา ปริวารเหตู’’ติฯ

สุชนปฺปสาท สํเวคตฺถาย กเต มหาวํเส

ธาตุนิธานํ นาม

เอกติํสติโม ปริจฺเฉโทฯ

ทฺวตฺติํสติม ปริจฺเฉท

ตุสิตปุรคมนํ

[1]

อนิฏฺฐิเต ฉตฺตกมฺเม, สุธากมฺเม จ เจติเย;

มารณนฺติกโรเคน, ราชา อาสิ คิลานโกฯ

[2]

ติสฺสํ ปกฺโกสยิตฺวา โส, กนิฏฺฐํ ทีฆวาปิโต;

‘‘ถูเป อนิฏฺฐิตํ กมฺมํ, นิฏฺฐาเปหีติ อพฺรวิฯ

[3]

ภาตุโน ทุพฺพลตฺตาโส, ตุนฺนวาเยหิ การิย;

กญฺจุกํ สุทฺธวตฺเถหิ, เตน ฉาทิย เจติยํฯ

[4]

จิตฺตกาเรหิ กาเรสิ, เวทิกํ ตตฺถ สาธุกํ;

ปนฺติปุณฺณฆฏานญฺจ, ปญฺจงฺคุลกปนฺติกํฯ

[5]

ฉตฺตากาเรหิ กาเรสิ, ฉตฺตํ เวฬุมยํ ตถา;

ขรปตฺตมเย จนฺท-สูริเย มุทฺธเวทิยํฯ

[6]

ลาขากุงฺกุมเกเห’ตํ, จิตฺตยิตฺวา สุจิตฺติตํ;

รญฺโญ นิเวทยิ’’ถูเป, กตฺตพฺพํ นิฏฺฐิตํ’’อิติฯ

[7]

สิวิกาย นิปชฺชิตฺวา, อิธาคนฺตฺวา มหีปติ;

ปทกฺขิณํ กริตฺวาน, สิวิกาเย’ว เจติยํฯ

[8]

วนฺทิตฺวา ทกฺขิณทฺวาเร, สยเน ภูมิสนฺถเต;

สยิตฺวา ทกฺขิณปสฺเสน, โส มหาถูป มุตฺตมํฯ

[9]

สยิตฺวา วามปสฺเสส, โลหปาสาท มุตฺตมํ;

ปสฺสนฺโต สุมโน อาสิ, ภิกฺขุสงฺฆปุเรกฺขโตฯ

[10]

คิลานปุจฺฉนตฺถาย, อาคตาหิ ตโต ตโต;

ฉนฺนวุติโกฏิโย ภิกฺขู, ตสฺมิํ อาสุํ สมาคเมฯ

[11]

คณสชฺฌายมกรุํ, วคฺคพนฺเธน ภิกฺขโว;

เถรปุตฺตาภยํ เถรํ, ตตฺถา’ทิสฺวา มหีปติฯ

[12]

อฏฺฐวีส มหายุทฺธํ, ยุชฺฌนฺโต อปราชยํ;

โย โส น ปจฺจุทาวตฺโต, มหาโยโธ วสี มมฯ

[13]

มจฺจุยุทฺธมฺหิ สมฺปตฺเต, ทิสฺวา มญฺเญ ปราชยํ;

อิทานิ โส มํ โน เปติ, เถโร เถรปุตฺตภโยฯ

[14]

อิติ จินฺตยิ โสเถโร, ชานิตฺวา ตสฺส จินฺติตํ;

กรินฺทนทิยา สิเส, วสํ ปญฺชลิปพฺพเตฯ

[15]

ปญฺจขีณาสวสต-ปริวาเรน อิทฺธิยา;

นภสาคมฺม ราชานํ, อฏฺฐาสิ ปริวาริยฯ

[16]

ราชา ทิสฺวา ปสนฺโน ตํ, ปุรโต จ นิสีทิย;

ตุมฺเห ทสมหาโยเธ, คณฺหิตฺวาน ปุเร อหํฯ

[17]

ยุชฺฌิํ อิทานิ เอโก’ว, มจฺจุนา ยุทฺธมารภิํ;

มจฺจุสตฺตุํ ปราเชตุํ, น สกฺโกมี’’ติ อาห จฯ

[18]

อาห เถโร ‘‘มหาราช-มา ภายิ มนุชาธิป;

กิเลสสตฺตุํ อชิตฺวา, อเชยฺโย มจฺจุสตฺตุโกฯ

[19]

สพฺพมฺปิ สงฺขารคตํ, อวสฺสํเยว ภิชฺชติ;

‘‘อนิจฺจา สพฺพสงฺขารา’’, อิติ วุตฺตํหิ สตฺถุนาฯ

[20]

ลชฺชา สารชฺชรหิตา, พุทฺเธเป’ติ อนิจฺจตา;

ตสฺมา อนิจฺจา สงฺขารา, ทุกฺขา’นตฺตาติ จินฺตยฯ

[21]

ทุติเย อตฺตาภาเวปิ, ธมฺมจฺฉนฺโท มหาหิเต;

อุปฏฺฐิเต เทวโลเก, หิตฺวา ทิพฺพํ สุขํ ตุวํฯ

[22]

อิธาคมฺม พหุํ ปุญฺญํ, อกาสิ จ อเนกธา;

กรณมฺเปกรชฺชสฺส, สาสนุชฺโชตนายเตฯ

[23]

มหาปุญฺญกตํ ปุญฺญํ, ยาวชฺชทิวสา ตยา;

สพฺพํนุสฺสรเมวํ เต, สุขํ สชฺชุ ภวิสฺสติฯ

[24]

เถรสฺสวจนํ สุตฺวา, ราชา อตฺตมโน อหุ;

‘‘อวสฺสโย มจฺจุยุทฺเธปิ, ตฺวํ เม สี’’ติ อภาสิตํฯ

[25]

ตทา จ อาหราเปตฺวา, ปหฏฺโฐ ปุญฺญ โปตฺถกํ;

วาเจตุํ เลขกํ อาห, โส ตํ วาเจสิ โปตฺถกํฯ

[26]

เอกูนสตวิหารา, มหาราเชน การิตา;

เอกูนวีสโกฏีหิ, วิหาโร มริจ วฏฺฏิ จฯ

[27]

อุตฺตโม โลหปาสาโท,

ติํสโกฏีหิ การิโต;

มหาถูเป อนคฺฆานิ,

การิตา จตุวีสติฯ

[28]

มหาถูปมฺหิ เสสานิ, การิตานิ สุพุทฺธินา;

โกฏิสหสฺสํ อคฺฆนฺติ, มหาราชา’’ติ วาจยิฯ

[29]

‘‘โกฏฺฐนามมฺหิ มลเย, อกฺขกฺขายิก ฉาตเก;

กุณฺฑลานิ มหคฺฆานิ, ทุเว ทตฺวาน คณฺหิยฯ

[30]

ขีณาสวานํ ปญฺจนฺนํ, มหาเถราน มุตฺตโม;

ทินฺโน ปสนฺนจิตฺเตน, กงฺคุอมฺพิลปิณฺฑโกฯ

[31]

จูฬงฺคนิย ยุทฺธมฺหิ, ปราชิตฺวา ปลายตา;

กาลํ โฆสาปยิตฺวาน, อาคตสฺส วิหายสาฯ

[32]

ขีณาสวสฺส ยติโน, อตฺตานมนเปกฺขิย;

ทินฺนํ สรกภตฺต’นฺติ, วุตฺเต อาห มหีปติฯ

[33]

วิหารมหสตฺตาเห, ปาสาทสฺส มเหตถา;

ถูปารมฺเภ ตุ สตฺตาเห, ตถา ธาตุนิธานเกฯ

[34]

จาตุทฺทิสสฺส อุภโต, สงฺฆสฺส อุภโต มยา;

มหารหํ มหาทานํ, อวิเสสํ ปวตฺติตํฯ

[35]

มหาเวสาขปูชา จ, จตุวีสติ การยิ;

ทีเป สงฺฆสฺส ติกฺขตฺตุํ, ติจีวรมทาปยิฯ

[36]

สตฺตสตฺต ทินาเนว, ทีเป รชฺชมหํ อิมํ;

ปญฺจกฺขตฺตุํ สาสนมฺหิ, อทาสิํ หฏฺฐมานโสฯ

[37]

สตตํ ทฺวาทสฐาเน, สปฺปินา สุทฺธวฏฺฏิยา;

ทีปสหสฺสํ ชาเลสิํ, ปูเชนฺโต สุคตํ อหํฯ

[38]

นิจฺจํ อฏฺฐารสฐาเน, วชฺเชหิ วิหิตํ อหํ;

คิลาน ภตฺตเภสชฺชํ, คิลานานมทาปยิํฯ

[39]

จตุตฺตาลีสฐานมฺหิ, สงฺขตํ มธุปายสํ;

ตตฺตเกสฺเวว ฐาเนสุ, เตลุลฺโลปกเมว จฯ

[40]

ฆเต ปกฺเก มหาชาล, ปูเว ฐานมฺหิ ตตฺตเก;

ตเถว สห ภตฺเตหิ, นิจฺจ เอมว อทาปยิํฯ

[41]

อุโปสเถสุ ทิวเสสุ, มาเส มาเส จ อฏฺฐสุ;

ลํกาทีเป วิหาเรสุ, ทีป เตลมทาปยิํฯ

[42]

ธมฺมทานํ มหนฺตนฺติ, สุตฺวา อมิสทานโต;

โลห ปาสาทโต เหฏฺฐา, สงฺฆมชฺฌมฺหิ อาสเนฯ

[43]

‘‘โอสาเรสฺสามิ สงฺฆสฺส, มงฺคลสุตฺต’’มิจฺจหํ;

นิสินฺโน โอสารยิตุํ, นาสกฺขิํ สงฺฆคารวาฯ

[44]

ตโตปฺปภุติ ลํกาย, วิหาเรสุ ตหิํ ตหิํ;

ธมฺมกถํ กถาเปสิํ, สกฺกริตฺวาน เทสเกฯ

[45]

ธมฺมกถิก สฺเสกสฺส, สปฺปิผาณิตสกฺขรํ;

นาฬิํ นาฬิมทาเปสิํ, ทาเปสิํ จตุรงฺคุลํฯ

[46]

มุฏฺฐิกํ ยฏฺฐิมธุกํ, ทาเปสิํ สาฏกทฺวยํ;

สพฺพํปิสฺสริเย ทานํ, นเม หาเสสิ มานสํฯ

[47]

ชีวิตํ อนเปกฺขิตฺวา, ทุคฺคเตน สตา มยา;

ทินฺน ทาน ทฺวยํเยว, ตํ เม หาเสสิ มานสํฯ

[48]

ตํ สุตฺวา อภโย เถโร, ตํ ทานทฺวยเมว โส;

รญฺโญ จิตฺตปฺปสาทตฺถํ, สํ วณฺเณสิ อเนกธาฯ

[49]

เตสุ ปญฺจสุ เถเรสุ, กงฺคุอมฺพิลคาหโก;

มลิย เทว มหาเถโร, สุมนกูฏมฺหิ ปพฺพเตฯ

[50]

นวนฺนํ ภิกฺขุสตานํ, ทตฺวา ตํ ปริภุญฺชิ โส;

ปถวีจาลโก ธมฺม, สุตฺตเถโร ตุ ตํ ปนฯ

[51]

กลฺยาณิกวิหารมฺหิ, ภิกฺขูนํ สํวิภาชิย;

ทสทฺธส ตสงฺขานํ, ปริโภค มกาสยํฯ

[52]

ตลงฺคร วาสิโก ธมฺม, ทินฺนตฺเถโร ปิยงฺคุเก;

ทีเป ทสสหสฺสานํ, ทตฺวาน ปริภุญฺชิตํฯ

[53]

มงฺคณวาสิโก ขุทฺท, ติสฺสตฺเถโร มหิทฺธิโก;

เกลาเส สฏฺฐิสหสฺสานํ, ทตฺวาน ปริภุญฺชิ ตํฯ

[54]

มหาพฺยคฺโฆ จ เถโร ตํ, อุกฺกนครวิหารเก;

ทตฺวา สตานํ สตฺตานํ, ปริโภคมกาสยํฯ

[55]

สรกภตฺตคาหี ตุ, เถโร ปิยงฺคุทีปเก;

ทฺวาทส ภิกฺขุสหสฺสานํ, ทตฺวาน ปริภุญฺชิตํฯ

[56]

อิติ วตฺวา’ภยตฺเถโร, รญฺโญ หาเสสิ มานสํ;

ราชา จิตฺตํ ปสาเทตฺวา, ตํ เถรํ อิธ มพฺรุวิฯ

[57]

‘‘จตุวีสติวสฺสานิ, สงฺฆสฺส อุปการโก;

อห เมวํ โหตุ กาโย’ปิ, สงฺฆสฺส อุปการโกฯ

[58]

มหาถูป ทสฺสนฐาเน, สงฺฆสฺส กมฺมมาฬเก;

สรีรํ สงฺฆทาสสฺส, ตุมฺเห ฌาเปถ เม’’อิติฯ

[59]

กนิฏฺฐํ อาห ‘‘โภ ติสฺส, มหาถูเป อนิฏฺฐิตํ;

นิฏฺฐาเปหิ ตุวํ สพฺพํ, กมฺมํ สกฺกจฺจ สาธุกํฯ

[60]

สายํ ปาโต จ ปุปฺผานิ, มหาถูปมฺหิ ปูชย;

ติกฺขตฺตุํ อุปหารญฺจ, มหาถูปสฺส การยฯ

[61]

ปฏิยาทิตญฺจ ยํ วตฺตํ, มยา สุคต สาสเน;

สพฺพํ อปริหาเปตฺวา, ตาต วตฺตย ตํ ตุวํฯ

[62]

สงฺฆสฺส ตาต กิจฺเจสุ, มา ปมชฺชิตฺถ สพฺพทา’’;

อิตํ ตํ อนุสาสิตฺวา, ตุณฺหี อาสิ มหีปติฯ

[63]

ตงฺขณํ คณสชฺฌายํ, ภิกฺขุสงฺโฆ อกาสิ จ;

เทวตา ฉ รเถ เจว, ฉหิ เทเวหิ อานยุํฯ

[64]

ยาจุํ วิสุํ วิสุํ เทวา, ราชานํ เต รเถ ฐิตา;

‘‘อมฺหากํ เทวโลกํ ตฺวํ, เอหิ ราชมโนรมํ’’ฯ

[65]

ราชา เตสํ วโจ สุตฺวา, ‘‘ยาว ธมฺมํ สุโณมหํ;

อธิวาเสถ ตาวา’’ติ, หตฺถากาเรน วารยิฯ

[66]

วาเรติ คณสชฺฌาย, มีภิ มนฺตฺวาน ภิกฺขโว;

สชฺฌายํ ฐปยุํ ราชา, ปุจฺฉิตํ ฐานการณํฯ

[67]

‘‘อาคเมถา’’ติ สญฺญาย, ทินฺนตฺตา’ติ วทิํสุ เต;

ราชา ‘‘เนตํ ตถา ภนฺเต’’, อิติ วตฺวาน ตํ วทิฯ

[68]

ตํ สุตฺวาน ชนา เกจิ, ‘‘ภีโต มจฺจุภยา อยํ;

ลาลปฺปตี’’ติ มญฺญิํสุ, เตสํ กงฺขาวิโนทนํฯ

[69]

กาเรตุํ อภยตฺเถโร, ราชานํ เอวมาห โส;

‘‘ชานาเปตุํ กถํ สกฺกา, อานีตา เต รถา’’อิติฯ

[70]

ปุปฺผทานํ ขิปาเปสิ, ราช นภสิ ปณฺฑิโต;

ตานิ ลคฺคานิ ลมฺพิํสุ, รถีสาสุ วิสุํ วิสุํฯ

[71]

อากาเส ลมฺพมานานิ, ตานิ ทิสฺวา มหาชโน;

กงฺขํ ปฏิวิโนเทสิ, ราชา เถรมภาสิตํฯ

[72]

‘‘กตโม เทวโลโก หิ,

รมฺโม ภนฺเต’’ติ โส พฺรุวิ;

‘‘ตุสินานํ ปุรํ ราช,

รมฺมํ’’อิติ สตํ มตํฯ

[73]

พุทฺธภาวาย สมยํ, โอโลเกนฺโต มหาทโย;

เมตฺเตยฺโย โพธิสตฺโต หิ, วสเต ตุสิเต ปุเรฯ

[74]

เถรสฺส วจนํ สุตฺวา, มหาราชา มหามตี;

โอโลเกนฺโต มหาถูปํ, นิปนฺโนว นิมีลยิฯ

[75]

จวิตฺวา ตํขณํเยว, ตุสิตา อหเฏ รเถ;

นิพฺพตฺติตฺวา ฐิโตเยว, ทิพฺพเทโห อทิสฺสถฯ

[76]

กตสฺส ปุญฺญกมฺมสฺส, ผลํ ทสฺเสตุมตฺตโน;

มหาชนสฺส ทสฺเสนฺโต, อตฺตานํ สมลงฺกตํฯ

[77]

รถฏฺโฐเยว ติกฺขตฺตุํ, มหาถูปํ ปทกฺขิณํ;

กตฺวาน ถูปํ สงฺฆญฺจ, วนฺทิตฺวา ตุสิตํ อคาฯ

[78]

นาฏกิโย อิธาคนฺตฺวา, มกุฏํ ยตฺถ โมจยุํ;

‘‘มกุฏมุตฺตสาลา’’ติ, เอตฺถ สาลา กตา อหุฯ

[79]

จิตเก ฐปิเต รญฺเญ, สรีรมฺหิ มหาชโน;

ยตฺถารวิ ‘‘ราววฏฺฏิ-สาลา’’นาม ตหิํ อหุฯ

[80]

รญฺโญ สรีรํ ฌาเปสุํ, ยสฺมิํ นิสฺสีมมาฬเก;

โส เอว มาฬโก เอตฺถ, วุจฺจเต ‘‘ราช มาฬโก’’ฯ

[81]

ทุฏฺฐคามณิราชา โส, ราชา นามารโห มหา;

เมตฺเตยฺยสฺส ภควโต, เหสฺสติ อคฺคสาวโกฯ

[82]

รญฺโญ ปิตา ปิตา ตสฺส,

มาตา มาตา ภวิสฺสติ;

สทฺธาติสฺโส กนิฏฺโฐ ตุ,

ทุติโย เหสฺสติ สาวโกฯ

[83]

สาลิราชกุมาโร โย,

ตสฺส รญฺโญ สุโต ตุโส;

เมตฺเตยฺยสฺส ภควโต,

ปุตฺโตเยว ภวิสฺสติฯ

[84]

เอวํ โย กุสลปโร กโรติ ปุญฺญํ,

ฉาเทนฺโต อนิยตปาปกํ พหุมฺปิ;

โส สคฺคํ สกเล รมิ โว ปยาติ ตสฺมา,

สปฺปญฺโญ ส ตตรโต ภเวยฺย ปุญฺเญติฯ

สุชนปฺปสาทสํเวคตฺถาย กเต มหาวํเส

ตุสิตปุรคมนํ นาม

ทฺวตฺติํสติโม ปริจฺเฉโท

เตตฺติํสติม ปริจฺเฉท