หตฺถาฬฺหกสมีปมฺหิ , กโต ภิกฺขุนุปสฺสโย;
หตฺถาฬฺหกวิหาโรติ, วิสฺสุโต อาสิ เตน โสฯ
[83]
สุมิตฺตา สงฺฆมิตฺตา สา, มหาเถรี มหามตี;
ตสฺมิญฺหิ วาสํ กปฺเปสิ, รมฺเม ภิกฺขุนุปสฺสเยฯ
[84]
เอวํ ลํกา โลกหิตํ สาสนวุทฺธิํ;
สํโสเธนฺโต เอส มหาโพธิ ทุมินฺโท;
ลํกาทีเป รมฺเม มหาเมฆวนสฺมิํ,
อฏฺฐา สีฆํ กาลมเนกพฺภูตยุตฺโตติฯ
สุชนปฺปสาทสํเวคตฺถาย กเต มหาวํเส
โพธิอาคมโน นาม
เอกูนวีสติโม ปริจฺเฉโทฯ
วีสติม ปริจฺเฉท
เถรปรินิพฺพานํ
[1]
อฏฺฐารสมฺหิ วสฺสมฺหิ, ธมฺมาโสกสฺส ราชิโน;
มหาเมฆวนาราเม, มหาโพธิ ปติฏฺฐติฯ
[2]
ตโต ทฺวาทสเม วสฺเส, มเหสี ตสฺส ราชิโน;
ปิยา อสนฺธีมิตฺตา สา, มตา สมฺพุทฺธมามกาฯ
[3]
ตโต จตุตฺเถ วสฺสมฺหิ, ธมฺมาโสโก มหีปติ;
ติสฺสรกฺข มเหสิตฺเต, ฐเปสิ วิสมาสยํฯ
[4]
ตโต ตุ ตติเย วสฺเส, สาพาลา รูปมานินี;
‘‘มยาปิ จ อยํ ราชา, มหาโพธิํ ม มายติ’’ฯ
[5]
อิติ โกธวสํ คนฺตฺวา, อตฺตโน’นตฺถ การิกา;
มณฺฑุกณฺฏกโยเคน, มหาโพธิ มฆา ตยิฯ
[6]
ตโต จ ตุตฺเถวสฺสมฺหิ, ธมฺมา โสโก มหายโส;
อนิจฺจ ตาว สํปตฺโต, สตฺตติํสสมา อิเมฯ
[7]
เทวานํ ปิยติสฺโส ตุ, ราชา ธมฺมคุเณ รโต;
มหาวิหาเร นวกมฺมํ, ตถา เจติยปพฺพเตฯ
[8]
ถูปาราเม นวกมฺมํ, นิฏฺฐาเปตฺวา ยถารหํ;
ทีปปฺปสาทกํ เถรํ, ปุจฺฉิ ปุจฺฉิตโกวิทํฯ
[9]
การาเปสฺสมหํ ภนฺเต, วิหาเรสุ พหู อิธ;
ปติฏฺฐาเปตุํ ถูเปสุ, กถํ ลจฺฉาม ธาตุโยฯ
[10]
สมฺพุทฺธปตฺตํ ปูเรตฺวา, สุมเนนา’หฏา อิธ;
เจติยปพฺพเต ราช, ฐปิตา อตฺถิ ธาตุโยฯ
[11]
หตฺถิกฺขนฺเธ ฐเปตฺวา ตา, ธาตุโย อิธ อาหร;
อิติ วุตฺโต สเถเรน, ตถา อาหริ ธาตุโยฯ
[12]
วิหาเร การยิตฺวาน, ฐาเน โยชนโยชเน;
ธาตุโย ตตฺถ ถูเปสุ, นิธาเปสิ ยถารหํฯ
[13]
สมฺพุทฺธภุตฺตปตฺตํ ตุ, ราชวตฺถุฆเร สุเภ;
ฐปยิตฺวาน ปูเชสิ, นานาปูชาหิ สพฺพทาฯ
[14]
ปญฺจสเตหิ’สฺสเรติ, มหาเถรสฺส สนฺติเก;
ปพฺพชฺชวสิตฐาเน, อิสฺสรสมณโก อหุฯ
[15]
ปญฺจสเตหิ วสฺเสหิ, มหาเถรสฺส สนฺติเก;
ปพฺพชฺชวสิตฐาเน, ตถา วสฺสคิริ อหุฯ
[16]
ยา ยา มหามหินฺเทน, เถเรน วสิตา คุหา;
สปพฺพตวิหาเรสุ, สา มหินฺทคุหา อหุฯ
[17]
มหาวิหารํ ปฐมํ, ทุติยํ เจติยวฺหยํ;
ถูปารามํ ตุ ตติยํ, ถูปปุพฺพงฺคมํ สุภํฯ
[18]
จตุตฺถํ ตุ มหาโพธิ-ปติฏฺฐาปนเมว จ;
ถูปฐานียภูตสฺส, ปญฺจมํ ปน สาธุกํฯ
[19]
มหาเจติยฐานมฺหิ, สิลาถูปสฺส จารุโน;
สมฺพุทฺธคีวาธาตุสฺส, ปติฏฺฐาปนเมว จฯ
[20]
อิสฺสรสมณํ ฉฏฺฐํ, ติสฺสวาปินฺตุสตฺตมํ;
อฏฺฐมํ ปฐมํ ถูปํ, นวมํ วสฺสคิริวฺหยํฯ
[21]
อุปาสิกาวฺหยํ รมฺมํ, ตถา หตฺถาฬฺหกวฺหยํ;
ภิกฺขุนุปสฺสเก ทฺเว’เม, ภิกฺขุนี ผาสุการณาฯ
[22]
หตฺถาฬฺหเก โอสริตฺวา, ภิกฺขุนีนํ อุปสฺสเย;
คนฺตฺวาน ภิกฺขุสงฺเฆน, ภตฺตคฺคหณการณาฯ
[23]
หตฺตสาลํ สูปหารํ, มหาปาฬิกนามกํ;
สพฺพุปกรณูเปตํ, สมฺปตฺตปริจาริกํฯ
[24]
ตถา ภิกฺขุสหสฺสสฺส, สปริกฺขารมุตฺตมํ;
ปวารณาย ทานญฺจ, อนุวสฺสกเมว จฯ
[25]
นาคทีเป ชมฺพุโกล-วิหารํ ต มฺหิปฏฺฏเน;
ติสฺสมหาวิหารญฺจ, ปาจีนาราม เมว จฯ
[26]
อิติ เอตานิ กมฺมานิ, ลํกาชนหิตตฺถิโก;
เทวานํปิยติสฺโส โส, ลํกินฺโท ปุญฺญปญฺญวาฯ
[27]
ปฐเมเยว วสฺสมฺหิ, การาเปสิ คุณปฺปิโย;
ยาว ชีวนฺตุเนกานิ, ปุญฺญกมฺมานิ อาจินิฯ
[28]
อยํ ทีโป อหุ ฐิโต, วิชิเต ตสฺส ราชิโน;
วสฺสานิ จตฺตาลีสํ โส, ราชา รชฺชมการยิฯ
[29]
ตสฺส’จฺจ เย ตํ กนิฏฺโฐ, อุตฺติโย อิติ วิสฺสุโต;
ราชปุตฺโต อปุตฺตํ ตํ, รชฺชํ กาเรสิ สาธุกํฯ
[30]
มหามหินฺทตฺเถโร ตุ, ชินสาสนมุตฺตมํ;
ปริยตฺติํ ปฏิปตฺติํ, ปฏิเวธญฺจ สาธุกํฯ
[31]
ลํกาทีปมฺหิ ทีเปตฺวา, ลํกาทีโป มหาคณิ;
ลํกายโส สตฺถุ กปฺโป, กตฺวา ลํกาหิตํ พหุํฯ
[32]
ตสฺส อุตฺติยราชสฺส, ชยวสฺสมฺหิ อฏฺฐเม;
อนฺโตวสฺสํ สฏฺฐิวสฺโส, เจติยปพฺพเต วสํฯ
[33]
อสฺสยุชสฺส มาสสฺส, สุกฺกปกฺขฐเม ทิเน;
ปรินิพฺพายิเต เนตํ, ทินํ ตนฺนามกํ อหุฯ
[34]
[นิพฺพุตสฺส มหินฺทสฺส, อฏฺฐมิยํ ทิเน ปน,
เตน ตํ ทิวสํ นาม, อฏฺฐมิยาติ สมฺมตํฯ]
[35]
ตํ สุตฺวา อุตฺติโย ราชา, โสกสลฺลสมปฺปิโต;
คนฺตฺวาน เถรํ วนฺทิตฺวา กนฺทิตฺวา พหุธา พหุํฯ
[36]
อาสิตฺตคนฺธเตลาย, พหุํ โสวณฺณโทณิยา;
เถรเทภํ ขิปาเปตฺวา, ตํ โทณิํ สาธุผุสฺสิตํฯ
[37]
โสวณฺณกูฏาคารมฺหิ, ฐปาเปตฺวา อลงฺกเต;
กูฏาคารํ คาหยิตฺวา, กาเรนฺโต สาธุกีฬิตํฯ
[38]
มหตา จ ชโนเฆน, อาคเตนตโต ตโต;
มหตา จ พโลเฆน, กาเรนฺโต ปูชนาวิธิํฯ
[39]
อลงฺกเตน มคฺเคน, พหุธา’ลงฺกตํ ปุรํ;
อานยิตฺวาน นคเร, จาเรตฺวา ราชวีถิโยฯ
[40]
มหาวิหารํ อาเนตฺวา, เอตฺถ ปญฺหมฺพมาฬเก;
กุฏาคารํ ฐปาเปตฺวา, สตฺตาหํ โส มหีปติฯ
[41]
โตรณทฺธชปุปฺเผหิ, คนฺธปุณฺณฆเฏหิ จ;
วิหารญฺจ สมนฺตา จ, มณฺฑิหํ โยชนตฺตยํฯ
[42]
อหุ ราชานุภาเวน, ทีปนฺตุ สกลํ ปน;
อานุภาเวน เทวานํ, ตเถวา’ลงฺกตํ อหุฯ
[43]
นานาปูชํ การยิตฺวา, สตฺตาหํ โส มหีปติ;
ปุรตฺถิมทิสาภาเค, เถรานํ พทฺธมาฬเกฯ
[44]
กาเรตฺวา คนฺธจิตกํ, มหาถูปํ ปทกฺขิณํ;
กโรนฺโต ตตฺถ เนตฺวา ตํ, กูฏาคารํ มโนรมํฯ
[45]
จิตกมฺหิ ฐปาเปตฺวา, สกฺการํ อนฺติมํ อกา;
เจติยญฺเจตฺถ กาเรสิ, คาหา เปตฺวาน ธาตุโยฯ
[46]
อุปฑฺฒธาตุํ คาเหตฺวา, เจติเย ปพฺพเตปิ จ;
สพฺเพสุ จ วิหาเรสุ, ถูเป กาเรสิ ขตฺติโยฯ
[47]
อิสิโน เทหนิกฺเขป-กตฐานญฺหิ ตสฺส ตํ;
วุจฺจเต พหุมาเนน, อิสิภูมงฺคนํ อิติฯ
[48]
ตโต ปภุตฺย’ริยานํ, สมนฺตา โยชนตฺตเย;
สรีรํ อาหริตฺวาน, ตมฺหิ เทสมฺหิ ฑยฺหติฯ
[49]
สงฺฆมิตฺตา มหาเถรี, มหา’ภิญฺญา มหามตี;
กตฺวา สาสนกิจฺจานิ, ตถา โลกหิตํ พหุํฯ
[50]
เอกูนสฏฺฐิวสฺสา สา, อุตฺติยสฺเส’ว ราชิโน;
วสฺสมฺหิ นวเม เขเม, หตฺถาฬฺหกอุปสฺสเยฯ
[51]
วสนฺตี ปรินิพฺพายี, ราชา ตสฺสาปิ การยิ;
เถรสฺส วิย สตฺตาหํ, ปูชาสกฺการ มุตฺตมํฯ
[52]
สพฺพา อลงฺกตา ลํกา, เถรสฺส วิย อาสิ จ;
กูฏาคารคตํ เถริ-เทหํ สตฺตทินจฺจเยฯ
[53]
นิกฺขาเมตฺวาน นครํ, ถูปราม ปุรตฺถโต;
จิตฺตสาลา สมีปมฺหิ, มหาโพธิป ทสฺสเยฯ
[54]
เถริยา วุฏฺฐฐานมฺหิ, อคฺคิกิจฺจ มการยิ;
ถูปญฺจ ตตฺถ กาเรสิ, อุตฺติโย โส มหีปติฯ
[55]
ปญฺจาปิ เต มหาเถรา, เถราริฏฺฐาทโยปิ จ;
ตถา’เนก สหสฺสานิ, ภิกฺขุ ขีณาสวาปิ จฯ
[56]
สงฺฆมิตฺตา ปภุติโย, ตา จ ทฺวาทสเถริโย;
ขีณาสวา ภิกฺขุนิโย, สหสฺสานิ พหูนิ จฯ
[57]
พหุสฺสุตา มหาปญฺญา, วินยาทิชานาคมํ;
โชตยิตฺวาน กาเลน, ปยาตา’นิจฺจตาวสํฯ
[58]
ทสวสฺสานิ โส ราชา, รชฺชํ กาเรสิ อุตฺติโย;
เอวํ อนิจฺจตา เอสา, สพฺพโลกวินาสินีฯ
[59]
ตํ เอตํ อติสาหสํ อติพลํ น วาริยํ นโร;
ชานนฺโตปิ อนิจฺจตํ ภวคเต นิพฺพินฺทเตเนว จ;
นิพฺพินฺโท วิรติํ รติํ น กุรุเต ปาเปหิ ปุญฺเญหิ จ;
ตสฺเส’สาอติโมหชาลพลตาชานมฺปิ สมฺมุยฺหตีติฯ
สุชนปฺปสาทสํเวคตฺถาย กเต มหาวํเส
เถรปรินิพฺพานํ นาม
วีสติโม ปริจฺเฉโทฯ
เอกวีสติม ปริจฺเฉท