เมนู

กตเม สตฺต? สติสมฺโพชฺฌงฺโค, ภิกฺขเว, อนาวรโณ อนีวรโณ เจตโส อนชฺฌารุโห ภาวิโต พหุลีกโต วิชฺชาวิมุตฺติผลสจฺฉิกิริยาย สํวตฺตติ…เป.… อุเปกฺขาสมฺโพชฺฌงฺโค, ภิกฺขเว, อนาวรโณ อนีวรโณ เจตโส อนชฺฌารุโห ภาวิโต พหุลีกโต วิชฺชาวิมุตฺติผลสจฺฉิกิริยาย สํวตฺตติฯ อิเม โข, ภิกฺขเว, สตฺต โพชฺฌงฺคา อนาวรณา อนีวรณา เจตโส อนชฺฌารุหา ภาวิตา พหุลีกตา วิชฺชาวิมุตฺติผลสจฺฉิกิริยาย สํวตฺตนฺตี’’ติฯ นวมํฯ

10. นีวรณสุตฺตํ

[221] ‘‘ปญฺจิเม, ภิกฺขเว, นีวรณา อนฺธกรณา อจกฺขุกรณา อญฺญาณกรณา ปญฺญานิโรธิกา วิฆาตปกฺขิยา อนิพฺพานสํวตฺตนิกาฯ กตเม ปญฺจ? กามจฺฉนฺทนีวรณํ, ภิกฺขเว, อนฺธกรณํ อจกฺขุกรณํ อญฺญาณกรณํ ปญฺญานิโรธิกํ วิฆาตปกฺขิยํ อนิพฺพานสํวตฺตนิกํ ฯ พฺยาปาทนีวรณํ, ภิกฺขเว…เป.… ถินมิทฺธนีวรณํ, ภิกฺขเว… อุทฺธจฺจกุกฺกุจฺจนีวรณํ, ภิกฺขเว… วิจิกิจฺฉานีวรณํ, ภิกฺขเว, อนฺธกรณํ อจกฺขุกรณํ อญฺญาณกรณํ ปญฺญานิโรธิกํ วิฆาตปกฺขิยํ อนิพฺพานสํวตฺตนิกํฯ อิเม โข, ภิกฺขเว, ปญฺจ นีวรณา อนฺธกรณา อจกฺขุกรณา อญฺญาณกรณา ปญฺญานิโรธิกา วิฆาตปกฺขิยา อนิพฺพานสํวตฺตนิกาฯ

‘‘สตฺติเม, ภิกฺขเว, โพชฺฌงฺคา จกฺขุกรณา ญาณกรณา ปญฺญาพุทฺธิยา อวิฆาตปกฺขิยา นิพฺพานสํวตฺตนิกาฯ กตเม สตฺต? สติสมฺโพชฺฌงฺโค, ภิกฺขเว, จกฺขุกรโณ ญาณกรโณ ปญฺญาพุทฺธิโย อวิฆาตปกฺขิโย นิพฺพานสํวตฺตนิโก…เป.… อุเปกฺขาสมฺโพชฺฌงฺโค, ภิกฺขเว, จกฺขุกรโณ ญาณกรโณ ปญฺญาพุทฺธิโย อวิฆาตปกฺขิโย นิพฺพานสํวตฺตนิโกฯ อิเม โข, ภิกฺขเว , สตฺต โพชฺฌงฺคา จกฺขุกรณา ญาณกรณา ปญฺญาพุทฺธิยา อวิฆาตปกฺขิยา นิพฺพานสํวตฺตนิกา’’ติฯ ทสมํฯ

นีวรณวคฺโค จตุตฺโถฯ

ตสฺสุทฺทานํ –

ทฺเว กุสลา กิเลสา จ, ทฺเว โยนิโส จ พุทฺธิ จ;

อาวรณา นีวรณา รุกฺขํ, นีวรณญฺจ เต ทสาติฯ

5. จกฺกวตฺติวคฺโค

1. วิธาสุตฺตํ

[222] สาวตฺถินิทานํ ฯ ‘‘เย หิ เกจิ, ภิกฺขเว, อตีตมทฺธานํ สมณา วา พฺราหฺมณา วา ติสฺโส วิธา ปชหิํสุ, สพฺเพ เต สตฺตนฺนํ โพชฺฌงฺคานํ ภาวิตตฺตา พหุลีกตตฺตาฯ เย หิ เกจิ, ภิกฺขเว, อนาคตมทฺธานํ สมณา วา พฺราหฺมณา วา ติสฺโส วิธา ปชหิสฺสนฺติ, สพฺเพ เต สตฺตนฺนํ โพชฺฌงฺคานํ ภาวิตตฺตา พหุลีกตตฺตาฯ เย หิ เกจิ, ภิกฺขเว, เอตรหิ สมณา วา พฺราหฺมณา วา ติสฺโส วิธา ปชหนฺติ, สพฺเพ เต สตฺตนฺนํ โพชฺฌงฺคานํ ภาวิตตฺตา พหุลีกตตฺตาฯ กตเมสํ สตฺตนฺนํ โพชฺฌงฺคานํ? สติสมฺโพชฺฌงฺคสฺส…เป.… อุเปกฺขาสมฺโพชฺฌงฺคสฺสฯ เย หิ เกจิ, ภิกฺขเว, อตีตมทฺธานํ สมณา วา พฺราหฺมณา วา ติสฺโส วิธา ปชหิํสุ…เป.… ปชหิสฺสนฺติ…เป.… ปชหนฺติ, สพฺเพ เต อิเมสํเยว สตฺตนฺนํ โพชฺฌงฺคานํ ภาวิตตฺตา พหุลีกตตฺตา’’ติฯ ปฐมํฯ

2. จกฺกวตฺติสุตฺตํ

[223] ‘‘รญฺโญ , ภิกฺขเว, จกฺกวตฺติสฺส ปาตุภาวา สตฺตนฺนํ รตนานํ ปาตุภาโว โหติฯ กตเมสํ สตฺตนฺนํ? จกฺกรตนสฺส ปาตุภาโว โหติ, หตฺถิรตนสฺส ปาตุภาโว โหติ, อสฺสรตนสฺส ปาตุภาโว โหติ, มณิรตนสฺส ปาตุภาโว โหติ, อิตฺถิรตนสฺส ปาตุภาโว โหติ, คหปติรตนสฺส ปาตุภาโว โหติ, ปริณายกรตนสฺส ปาตุภาโว โหติ ฯ รญฺโญ, ภิกฺขเว, จกฺกวตฺติสฺส ปาตุภาวา อิเมสํ สตฺตนฺนํ รตนานํ ปาตุภาโว โหติฯ

‘‘ตถาคตสฺส, ภิกฺขเว, ปาตุภาวา อรหโต สมฺมาสมฺพุทฺธสฺส สตฺตนฺนํ โพชฺฌงฺครตนานํ ปาตุภาโว โหติฯ กตเมสํ สตฺตนฺนํ? สติสมฺโพชฺฌงฺคสฺส รตนสฺส ปาตุภาโว โหติ…เป.… อุเปกฺขาสมฺโพชฺฌงฺคสฺส รตนสฺส ปาตุภาโว โหติฯ ตถาคตสฺส, ภิกฺขเว, ปาตุภาวา อรหโต สมฺมาสมฺพุทฺธสฺส อิเมสํ สตฺตนฺนํ โพชฺฌงฺครตนานํ ปาตุภาโว โหตี’’ติฯ ทุติยํฯ