8. ทุติยสูริยสุตฺตํ

[1108] ‘‘ยาวกีวญฺจ , ภิกฺขเว, จนฺทิมสูริยา โลเก นุปฺปชฺชนฺติ, เนว ตาว มหโต อาโลกสฺส ปาตุภาโว โหติ มหโต โอภาสสฺสฯ อนฺธตมํ ตทา โหติ อนฺธการติมิสา ฯ เนว ตาว รตฺตินฺทิวา [รตฺติทิวา (ก.)] ปญฺญายนฺติ, น มาสทฺธมาสา ปญฺญายนฺติ, น อุตุสํวจฺฉรา ปญฺญายนฺติฯ

‘‘ยโต จ โข, ภิกฺขเว, จนฺทิมสูริยา โลเก อุปฺปชฺชนฺติ, อถ มหโต อาโลกสฺส ปาตุภาโว โหติ มหโต โอภาสสฺสฯ เนว อนฺธการตมํ ตทา โหติ น อนฺธการติมิสาฯ อถ รตฺตินฺทิวา ปญฺญายนฺติ, มาสทฺธมาสา ปญฺญายนฺติ, อุตุสํวจฺฉรา ปญฺญายนฺติฯ เอวเมว โข, ภิกฺขเว, ยาวกีวญฺจ ตถาคโต โลเก นุปฺปชฺชติ อรหํ สมฺมาสมฺพุทฺโธ, เนว ตาว มหโต อาโลกสฺส ปาตุภาโว โหติ มหโต โอภาสสฺสฯ อนฺธตมํ ตทา โหติ อนฺธการติมิสาฯ เนว ตาว จตุนฺนํ อริยสจฺจานํ อาจิกฺขณา โหติ เทสนา ปญฺญาปนา ปฏฺฐปนา วิวรณา วิภชนา อุตฺตานีกมฺมํฯ

‘‘ยโต จ โข, ภิกฺขเว, ตถาคโต โลเก อุปฺปชฺชติ อรหํ สมฺมาสมฺพุทฺโธ, อถ มหโต อาโลกสฺส ปาตุภาโว โหติ มหโต โอภาสสฺสฯ เนว อนฺธตมํ ตทา โหติ น อนฺธการติมิสาฯ อถ โข จตุนฺนํ อริยสจฺจานํ อาจิกฺขณา โหติ เทสนา ปญฺญาปนา ปฏฺฐปนา วิวรณา วิภชนา อุตฺตานีกมฺมํฯ กตเมสํ จตุนฺนํ? ทุกฺขสฺส อริยสจฺจสฺส…เป.… ทุกฺขนิโรธคามินิยา ปฏิปทาย อริยสจฺจสฺส ฯ

‘‘ตสฺมาติห, ภิกฺขเว, ‘อิทํ ทุกฺข’นฺติ โยโค กรณีโย…เป.… ‘อยํ ทุกฺขนิโรธคามินี ปฏิปทา’ติ โยโค กรณีโย’’ติฯ อฏฺฐมํฯ

9. อินฺทขีลสุตฺตํ

[1109] ‘‘เย หิ เกจิ, ภิกฺขเว, สมณา วา พฺราหฺมณา วา ‘อิทํ ทุกฺข’นฺติ ยถาภูตํ นปฺปชานนฺติ…เป.… ‘อยํ ทุกฺขนิโรธคามินี ปฏิปทา’ติ ยถาภูตํ นปฺปชานนฺติ, เต อญฺญสฺส สมณสฺส วา พฺราหฺมณสฺส วา มุขํ อุลฺโลเกนฺติ [โอโลเกนฺติ (สี. สฺยา.)] – ‘อยํ นูน ภวํ ชานํ ชานาติ, ปสฺสํ ปสฺสตี’’’ติฯ