10. ติรจฺฉานกถาสุตฺตํ

[1080] ‘‘มา , ภิกฺขเว, อเนกวิหิตํ ติรจฺฉานกถํ กเถยฺยาถ, เสยฺยถิทํ – ราชกถํ โจรกถํ มหามตฺตกถํ เสนากถํ, ภยกถํ ยุทฺธกถํ, อนฺนกถํ ปานกถํ วตฺถกถํ สยนกถํ มาลากถํ คนฺธกถํ, ญาติกถํ ยานกถํ คามกถํ นิคมกถํ นครกถํ ชนปทกถํ อิตฺถิกถํ [อิตฺถิกถํ ปุริสกถํ (สฺยา. กํ. ปี. ก.)] สูรกถํ วิสิขากถํ กุมฺภฏฺฐานกถํ, ปุพฺพเปตกถํ นานตฺตกถํ, โลกกฺขายิกํ สมุทฺทกฺขายิกํ อิติภวาภวกถํ อิติ วาฯ ตํ กิสฺส เหตุ? เนสา, ภิกฺขเว, กถา อตฺถสํหิตา นาทิพฺรหฺมจริยกา น นิพฺพิทาย น วิราคาย น นิโรธาย น อุปสมาย น อภิญฺญาย น สมฺโพธาย น นิพฺพานาย สํวตฺตติฯ

‘‘กเถนฺตา จ โข ตุมฺเห, ภิกฺขเว, ‘อิทํ ทุกฺข’นฺติ กเถยฺยาถ, ‘อยํ ทุกฺขสมุทโย’ติ กเถยฺยาถ, ‘อยํ ทุกฺขนิโรโธ’ติ กเถยฺยาถ, ‘อยํ ทุกฺขนิโรธคามินี ปฏิปทา’ติ กเถยฺยาถฯ ตํ กิสฺส เหตุ? เอสา, ภิกฺขเว, กถา อตฺถสํหิตา, เอสา อาทิพฺรหฺมจริยกา, เอสา นิพฺพิทาย วิราคาย นิโรธาย อุปสมาย อภิญฺญาย สมฺโพธาย นิพฺพานาย สํวตฺตติฯ

‘‘ตสฺมาติห , ภิกฺขเว, ‘อิทํ ทุกฺข’นฺติ โยโค กรณีโย…เป.… ‘อยํ ทุกฺขนิโรธคามินี ปฏิปทา’ติ โยโค กรณีโย’’ติฯ ทสมํฯ

สมาธิวคฺโค ปฐโมฯ

ตสฺสุทฺทานํ –

สมาธิ ปฏิสลฺลานา, กุลปุตฺตา อปเร ทุเว;

สมณพฺราหฺมณา วิตกฺกํ, จินฺตา วิคฺคาหิกา กถาติฯ

2. ธมฺมจกฺกปฺปวตฺตนวคฺโค